24 juli 2019 door Lianne van Lith
Ooit hebben jullie samen de stap gemaakt van partners naar ouders. Misschien hebben jullie een jong kindje of zijn jullie al langer samen ouders van een of meer kinderen. Als jullie uit elkaar gaan betekent dat je elkaar als partners loslaat. Jullie gezamenlijk ouderschap daarentegen blijft voortbestaan.
We zijn er niet aan gewend om als ouders bij de geboorte van onze kinderen samen afspraken te maken over hoe wij samen het ouderschap invullen. Vaak gebeurt dat pas als we gaan scheiden. Meestal niet het meest fijne moment om afspraken vast te leggen over een verdere gezamenlijke toekomst als ouders terwijl je elkaar als partners aan het loslaten bent.
Toch is het mogelijk om hier op een goede manier mee om te gaan.
Sinds 1998 houden beide gezaghebbende ouders het gezag over hun kinderen na de (echt)scheiding. Dit betekent dat de beide ouders samen evenveel verantwoordelijk blijven voor hun kinderen.
Daarnaast is het opstellen van een ouderschapsplan bij scheiding verplicht als er twee gezaghebbende ouders zijn. In het ouderschapsplan maken ouders minimaal afspraken over: de zorg- en contactregeling voor de kinderen, hoe zij contact met elkaar onderhouden, de kostenverdeling voor de kinderen.
Als er één ouder met gezag over het kind is (meestal de moeder) en een ouder is die het kind heeft erkend (meestal de vader), of een juridische ouder en een biologische ouder, - wat bijvoorbeeld kan als de ouders niet gehuwd zijn - dan gelden er andere regels.
Hoe je het juridisch went of keert: gezamenlijk ouderschap stopt niet door een scheiding.
Voor kinderen blijven hun ouders altijd hun ouders. Toch zijn er te veel kinderen die door een scheiding het contact met een van beide ouders verliezen. Een van de redenen waarom kinderen contact met een van hun ouders verliezen na een scheiding zijn de conflicten tussen de ouders, die speelden tijdens de relatie en die er zijn na de scheiding. In de praktijk zien wij dat de conflicten lang niet altijd gaan over het ouderschap waar de ouders het over oneens zijn maar over onderwerpen die voortvloeien uit de (ex-)partnerrelatie.
Blijven samenwerken als ouders na de scheiding is anno 2019, vanuit de wetgeving, gewoongoed geworden. Alleen blijkt dit in het dagelijks leven moeilijker dan gedacht. Sinds de invoering van het gezamenlijk gezag na scheiding én de verplichting van het opstellen van een ouderschapsplan zijn conflicten tussen ouders na scheiding niet afgenomen.
Wat we niet over het hoofd moeten zien is dat een scheiding meer is dan ontvlechten van de partnerrelatie, het is ook het loslaten van jullie gezamenlijke gezinsleven en een andere invulling geven aan jullie ouderschap. Hoe doe je dat met iemand die je nooit meer wil zien? Of die je het liefst vast wilt houden, maar jou afwijst? Of die jou iedere keer weer verdriet doet/ boos maakt als je hem/haar spreekt?
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis in jullie leven én in het leven van jullie kinderen, een life event. Misschien kwam jullie scheiding als een donderslag bij heldere hemel, zag je de bui al hangen of heb je zelf de knoop doorgehakt? Verzet tegen de veranderingen heeft geen zin. Je kan beter de situatie proberen te accepteren. En ervoor zorgen dat je (in praktische zin) je leven weer op de rit krijgt. Wat we bij een scheiding nogal eens zien, is een gevecht met elkaar voeren (met hulp van advocaten) om er zelf het beste uit te komen. Waarbij de kinderen over het hoofd worden gezien. Dit maakt het voortleven met de scheiding voor alle betrokkenen nog veel moeilijker.
Sjaak en Janneke zijn na 18 jaar uit elkaar gegaan. Voor Janneke kwam de echtscheiding onverwacht. Zij heeft zich verzet, weigerde om te geloven dat voor Sjaak de liefde echt over was. Het leek op een vechtscheiding uit te draaien. Uiteindelijk hebben ze, na verwijzing van de rechtbank, toch samen contact gezocht met een mediator. Doordat Sjaak en Janneke bij de mediator hun emoties konden benoemen en samen konden bespreken, konden ze vervolgens naar een financiële en zakelijke verdeling kijken waar ze beiden vrede mee hadden. Nadat dit uitgeklaard was, konden Sjaak en Janneke met elkaar in gesprek over hun ouderschap na scheiding en een ouderschapsplan opstellen. Toen zij alles samen overeengekomen waren, kon er een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank worden ingediend.
(Echt)scheidingsstrijd kan over van alles gaan: van de verdeling van de woning, het servies, de alimentatie tot en met de kinderen. Als er veel strijd is, is het niet raar dat je ook elkaar als ouders niet meer kan vinden. Wat helpt is om de invulling van jullie scheiding niet als een gevecht te zien, maar te kijken naar jullie gezamenlijke belang wat er altijd is: Jullie kinderen! Zijn jullie in strijd of voel je de verleiding daartoe? Stel jezelf de volgende vragen: Wil ik dit echt? Wat levert het op? Wat kan ik zelf doen om de situatie te veranderen /verbeteren? Is dit goed/fijn voor de kinderen?
Een scheiding brengt allerlei emoties met zich mee en geeft stress. Dit geldt niet alleen voor jou maar ook voor jouw partner. Jij hebt geen grip op de emoties van de ander, wel op die van jezelf. Accepteer de situatie en probeer om een uitweg te vinden voor jouw heftige emoties. Roep eventueel iemand in die je hierbij kan helpen. Dit kan bijvoorbeeld een goede bekende, een psycholoog, coach, of maatschappelijk werker zijn. Realiseer je hoe meer jij jezelf kan sturen naar een situatie waarbinnen jij blijft samenwerken als ouders, hoe gemakkelijker dit voor jullie verloopt. Vraagt jezelf af: Word ik gestuurd door mijn emoties? Kan ik helder naar de situatie kijken of belemmeren mijn emoties mijn zicht? Draagt mijn gedrag bij aan mijn geluk? En aan het geluk van onze kinderen?
Je toekomstbeeld valt door een scheiding in duigen. Omdat je wilt vasthouden aan het vertrouwde of omdat je een breuk met de ander wilt forceren, is je verzetten een veel voorkomende reactie. Maar juist verzet heeft geen zin. Het is beter om de situatie te leren accepteren. Om je relatie als partners los te laten en om samen door te gaan als ouders, is het nodig om afscheid te nemen van jullie oude situatie. Jullie gezamenlijke leven als gezin achter je te laten én om de toekomst als gescheiden gezin vorm te geven. Dat lukt alleen als je de situatie accepteert Natuurlijk, heeft dit tijd nodig en gaat dit niet van de ene op de andere dag. Geef jezelf én jouw ex-partner de tijd om te wennen aan de nieuwe situatie. Lukt het niet om meteen alle afspraken (over de kinderen) te maken? Maak dan tijdelijke afspraken zodat er rust en stabiliteit voor jullie allemaal komt. Als jullie allebei meer vrede hebben met de nieuwe situatie, kom dan terug op de afspraken en kijk welke werken en welke jullie willen aanpassen. Maak dan meer definitieve afspraken. Als jullie hier samen niet uitkomen, kan bijvoorbeeld een familiemediator ondersteunen/bemiddelen
Waarover had jij afspraken willen maken voordat jullie samen ouders werden?
Heb jij vragen over jouw situatie waar je zelf lastig uitkomt? Zou je hulp van een professional willen? Mail je vraag naar [email protected] naar en wij sturen hem door naar onze scheidingsexperts.
