Het forum van Ouders.nl is een online community waar iedereen respectvol met elkaar omgaat. Het forum is er voor ouders met vragen over opvoeding, ouderschap, ontwikkeling, gezondheid, school en alle andere dingen die je als ouder tegenkomt in het leven.
19 januari 2010 door Henk Boeke
Ouders Online zet alle feiten op een rijtje, en legt uit hoe je daar tegenaan kunt kijken. Zodat u zelf de juiste beslissing kunt nemen.
Eerst een wedervraag, om de gedachten te bepalen. Fietsen u en uw kinderen allemaal met een valhelm? Zo niet, waarom dan eigenlijk niet? U weet toch dat er een geweldige gezondheidswinst mee te behalen valt? Minder doden, minder hersenletsel, enzovoorts...
Waarom doet u het dan toch niet? Omdat er vooral vanuit epidemiologisch oogpunt – dus statistisch, zeg maar – gezondheidswinst te behalen valt met zo'n helm. U persoonlijk, als individu, zegt dat niet zo veel. Pas wanneer u er zelf mee te maken krijgt, bijvoorbeeld bij een ongeluk bij u in de straat, gaat u actie ondernemen.
Bij de discussie over het al of niet inenten van meisjes tegen baarmoederhalskanker, ook wel de maagdenprik of hpv-vaccinatie genoemd, gaat het óók om de manier waarop je aankijkt tegen grote en kleine getallen:
Daarnaast heb je nog een grote groep mensen die niet voor of tegen zijn, maar het gewoon nog niet weten. Die vragen ons om 'de feiten'. Die feiten zullen we hieronder geven, maar we zeggen er uitdrukkelijk bij dat geen van die feiten een antwoord geeft op de vraag of je het nou wel of niet moet doen. Het is maar net hoe je er tegenaan kijkt, dus hoe zwaar je welke feiten laat wegen. Wel zullen we, waar mogelijk, aangeven hoe we zelf tegen de feiten aankijken.
Om 'de feiten' op hun waarde te kunnen schatten, moeten er twee discussies heel goed uit elkaar gehouden worden:
Sommige feiten hebben betrekking op de eerste discussie en andere op de tweede. We raden u dan ook aan om dit altijd goed uit elkaar te houden, als u zelf gaat nadenken of discussiëren.
De eerste discussie hebben we vorig jaar al behandeld. Zie: Is de maagdenprik overdreven of niet? Ons antwoord was toen: we weten het niet. Feit is wel dat het advies van de Gezondheidsraad om de hpv-vaccinatie op te nemen in het RVP, strijdig is met minstens vier van de zeven criteria die ze zelf gedefinieerd hebben. En dat de farmaceutische industrie er een groot belang bij had om de vaccinatie erdoor te krijgen. Maar voor ons was dat destijds nog onvoldoende reden om tegen te zijn. Onder andere omdat we niet wisten of 'onrustige uitstrijkjes' nu wel of niet onder baarmoederhalskanker in de statistieken komen.
Na ons artikel, dat we publiceerden in april 2008, is er het een en ander gebeurd. In september van dat jaar verscheen er bijvoorbeeld een spraakmakend artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (ntvg), onder de titel: Onvoldoende gronden voor opname van vaccinatie tegen Humaan papillomavirus in het Rijksvaccinatieprogramma. Daarin werd beargumenteerd dat het eigenlijk nog te vroeg was om de hpv-vaccinatie op te nemen in het RVP.
Inmiddels zijn er steeds meer deskundigen en organisaties die zich aansluiten bij dat oordeel. Ook wij vinden nu dat het te snel is gegaan, met name omdat er nog te veel onbekend is over de effectiviteit en de risico's, zowel op korte als langere termijn.
Maar nogmaals: het gaat daarbij alleen om de vraag 'opnemen in het RVP of niet'. Dat staat los van de vraag of je het zelf moet doen of niet.
Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (hpv). Het virus wordt overgedragen door seksueel contact.
Er zijn meer dan 100 verschillende varianten van het virus. De twee belangrijkste varianten (HPV 16 en HPV 18) veroorzaken ongeveer driekwart (70%) van alle besmettingen. De vaccinatie is gericht op deze twee varianten.
Baarmoederhalskanker kan weliswaar ernstig (namelijk dodelijk) zijn, maar komt relatief weinig voor. Jaarlijks worden ongeveer 600 nieuwe gevallen gezien.
Ter vergelijking:
Onduidelijk is echter wat onder 'baarmoederhalskanker' verstaan moet worden. Het is een glijdende schaal en geen ja/nee-uitslag. Uitstrijkjes geven een zogenaamde Pap-waarde, die iets zegt over de mate waarin de cellen afwijkend zijn. De waarden kunnen variëren van Pap 0 (uitstrijkje niet goed te beoordelen) tot Pap 5 (cellen sterk afwijkend), met allerlei tussenliggende waarden, zelfs op subniveau (Pap 3a - licht afwijkend, Pap 3b - iets meer afwijkend).
Het aantal sterfgevallen is op dit moment (dus zonder de vaccinatie) ongeveer 200 per jaar.
Voor het geval u zelf wilt Googelen op de eigenschappen en effecten van het gebruikte vaccin, moet u natuurlijk weten om welk vaccin het gaat.
Op dit moment zijn er twee vaccins beschikbaar:
De verschillen hebben onder andere betrekking op de gebruikte hulpstoffen. Nederland heeft gekozen voor Cervarix, onder andere vanwege de prijs.
De vaccinatie moet in totaal drie keer gegeven worden. Vandaar die i-Pods die sommige GGD'en aanboden als lokkertje om ook de herhaalprikken te komen halen. Als meisjes maar een of twee keer komen, is het weggegooid (belasting-)geld.
Volgens het RIVM kunnen er met vaccinatie 100 levens per jaar worden gered.
Prof. dr. ir. Flora van Leeuwen, epidemioloog van het Nederlands Kanker Instituut, betwijfelt of dat aantal van 100 geredde levens gehaald zal worden. Ten eerste gaat het RIVM ervan uit dat er geen hervaccinatie hoeft plaats te vinden en ten tweede bestaat de kans dat de plaats van HPV 16 en HPV 18 ingenomen zal worden door andere varianten van het virus.
Over de bijwerkingen zegt het RIVM:
Behalve van de prik zelf, merk je meestal niets van de inenting. Sommige meisjes hebben kort na de inenting last van pijn, jeuk, een rode huid of een verdikking op de prikplek. Ook kun je koorts of hoofdpijn krijgen. De meeste klachten zijn mild en gaan vanzelf weer weg.
Oftewel: niks aan de handa. Ook allerlei andere zorgen over de veiligheid van het vaccin, variërend van anafylactische shocks tot sterfgevallen, zijn volgens het RIVM niet reëel. Zie: Fabels en Feiten.
We hebben geen enkele reden om te twijfelen aan de reactie van het RIVM op alle indianenverhalen. Dat neemt echter niet weg dat niemand, ook het RIVM niet, weet wat de effecten op de langere termijn (langer dan 6 à 7 jaar) zullen zijn. Het vaccin is nog maar zo kort beschikbaar dat er domweg niemand is die kan zeggen wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren.
Er zijn berichten uit Amerika dat er meisjes zijn overleden na de hpv-vaccinatie. Die berichten zijn juist, maar op zich hoef je je er geen zorgen over te maken. Ten eerste weet niemand of er een oorzakelijk verband was (daarna hoeft nog niet te betekenen daardoor) en ten tweede: áls er al een verband is, dan is dat nog steeds geen reden tot zorg.
Bij alle medische ingrepen kunnen er dingen fout gaan. Je kunt bijvoorbeeld overlijden op de operatietafel; die kans bestaat. De meeste mensen nemen dat risico echter voor lief, omdat niet-opereren nog grotere risico's met zich mee zou brengen.
Het vaccin is getest bij meiden en vrouwen van 16 tot 25 jaar. De vraag is dus wat het doet bij meisjes van 12 tot 16 jaar. Het RIVM hanteert hiervoor de zogenaamde bridging studies (brugstudies).
De meeste deskundigen, ook zij die kritisch staan tegenover de hpv-vaccinatie, maken zich hier geen zorgen over. Bridging studies zijn onderzoeken waarbij wordt nagegaan in hoeverre je onderzoeksgegevens van bekende groepen kunt extrapoleren (doortrekken) naar onbekende groepen. In dit geval is het doortrekken van gegevens volkomen acceptabel.
Let op: bridging studies kunnen wél gebruikt worden om de lijn terug te trekken (van 16 naar 12 jaar) maar niet om de lijn door trekken naar de toekomst. Niemand kan dus voorspellen wat de effectiviteit en veiligheid op de lange termijn zijn.
In plaats van vaccineren kun je denken aan:
Hieronder behandelen we al deze opties.
We vroegen een aantal artsen: zou je je eigen kind laten vaccineren? En allemaal zeiden ze iets anders. Je hebt optimisten die vooral de voordelen zien, en je hebt pessimisten die vooral de nadelen zien.
Kortom: wedstrijd onbeslist.
schreef dit artikel mede namens Justine Pardoen. Samen waren zij Ouders Online, tot 1 september 2018. Henk als eindredacteur, en Justine als hoofdredacteur.
