2 december 2005 door Freerk Goossens
Deel 8 van deze serie gaat over een puber die zichzelf verwondt. En over hoe dat voelt voor de vader. In dit ervaringsverhaal vertelt Freerk Goossens wat hem overkwam en hoe hij er samen met zijn dochter weer uitkwam. Het verhaal is te lezen als een pleidooi voor 'normaliseren', oftewel: niet al te diep spitten in de psyche, maar proberen om het leven zo snel mogelijk weer normaal te maken.
Ze zag er niet uit. Haar gezicht vol met schaafwonden, broek kapot. Zo werd ze door enkele klasgenoten thuisgebracht. Wat was er in hemelsnaam gebeurd?
Wieneke is mijn dochter en was op dat moment 15 jaar. Hoewel vanaf haar geboorte een leuke spontane meid, was ze sinds een tijdje Gothic. Helemaal in het zwart gekleed, met zwarte haren, zwarte traandruppels onder haar ogen geschilderd, en de muziekkeuze niet om aan te horen, met bands als Cradle of Filth.
Ze werd wat zwaarder op de hand, was sinds een paar maanden opeens gaan roken, kreeg een vriendje, en ontdekte goedkope flessen wijn.
Die bewuste middag was ze met klasgenoten en/of vrienden naar een park in de buurt geweest. Bij een speelplaatsje werden de flessen wijn tevoorschijn gehaald en er werd flink ingenomen. Wieneke werd overmoedig en probeerde – al flink beneveld – koprollen te maken aan de speeltoestellen.
Toen ze zo gehavend werd thuisgebracht, was dat een flinke schok. Nog veel schokkender werd het, toen er allerlei rare verwondingen aan armen en enkels zichtbaar werden. Snijplekken... en zelfs brandplekken van uitgedrukte sigarettenpeuken.
Al een flinke tijd had ze zich die verwondingen zelf toegebracht. Op plaatsen die niet direct in het oog vallen en goed te maskeren zijn. Dat ze zich terugtrok, werd geweten aan haar fase. Ach ja, een puber, gierende hormonen, sterk schommelende stemmingen en humeuren. En dat Gothic, ja, dat paste daar wel in.
Toen Wieneke 11 jaar was, zijn haar moeder en ik gescheiden. Het was geen leuke scheiding, voor zover een scheiding leuk kan zijn.
Door de agressieve houding van mijn ex-partner werd het contact met de kinderen minder en minder. Met Wieneke was het contact nog het meest. Dat lag in haar aard. Ze is altijd begaan met alles en iedereen, zichzelf nogal eens uit het oog verliezend. Als je aan vraagt hoe het met haar is, antwoordt ze ontwijkend, om vervolgens geïnteresseerd in te gaan op jouw omstandigheden. Gaat het wel? Werk je niet te hard? Neem je jezelf wel voldoende in acht... etc., etc.
Een directe blik op de ontstane situatie met haar had ik niet. Ik zag de Gothic en alles wat daar omheen speelde, maar kennis van haar directe leefomgeving had ik niet. Mijn ex-partner informeerde me via de mail.
In zo'n situatie ontstaat er toch iets van paniek. Je gaat zoeken op internet en dan blijkt dat het geen onbekend verschijnsel is. Integendeel. Er zijn veel meisjes – vooral meisjes – die zichzelf verwonden.
De berichtgeving op internet stemde niet hoopvol. Het gedrag wordt in verband gebracht met een psychiatrische stoornis, waarbij genezing niet altijd voor de hand ligt. Hellup... Wat nu.
De huisarts adviseert contact met het RIAGG. En dan word je geconfronteerd met 'hoe dingen in Nederland gaan'. Je kunt niet zomaar bij het RIAGG terecht. Je moet eerst proberen een afspraak te maken. Niet voor behandeling, maar voor een intake. Dat kost tijd, heel veel tijd. Het RIAGG heeft het druk, dus een afspraak duurt een paar weken.
Dan een eerste intakegesprek. Voor een vervolg op dit intake-gebeuren moeten de ouders afzonderlijk worden gehoord, weer een paar weken later. Ik kom. Daar zit een intakester. Een vrij jonge vrouw die wat vragen stelt, hoe ik het zie, enzovoorts.
Ik benadruk dat ik geen ellenlange behandelingen wil, omdat het naar mijn smaak niet echt helpt om mijn dochter langdurig in een gestigmatiseerd behandel-circuit te hebben. Het bevestigt zo sterk het gevoel van 'niet normaal'-zijn. En ik had inmiddels gelezen dat behandelingen die juist uitgaan van herstel van het normale leven het meest succesvol zijn. Ik geloof niet dat de boodschap goed aankomt.
Daar ga ik niet over, volgens haar, maar de psychiater die later erbij zal worden betrokken. Ik zeg nog eens luid en duidelijk dat zij dat toch echt verkeerd ziet: ik ga daar wél over. En ik verlang dat als men een plan voorstaat, ik daarover word geïnformeerd.
Omdat de situatie in het huis bij mijn ex niet echt lekker loopt, besluiten mijn dochter en ik dat het beter is als ze bij mij komt wonen. Even uit dat leefmilieu naar iets anders, en in ieder geval normaliseren.
Ik merk al snel dat het onderwerp 'snijden om te snijden' is, dus ik laat het maar even rusten. Ik zeg wel dat ik dat niet wil, en dat ze erover moet praten op het moment dat ze het voelt aankomen. Ingewikkeld wel.
De RIAGG doet z'n gebruikelijke ding: op zijn elf-en-dertigst en informeren ho maar.
Uiteindelijk is er een afspraak met de psychiater. Ik praat met Wieneke en maak duidelijk dat het haar eigen keuze kan zijn om daar gebruik van te maken. Als ze niet wil: mijn zegen heeft ze.
Ze besluit te gaan, maar voelt zich gesterkt omdat het besluit bij haar ligt. En ondertussen gaat ze normaal naar school, en draait ze normaal mee in mijn huishouden.
Na een week of zes besluit ze weer terug te gaan naar het ex-huis. Het is in een andere stad en het gereis met de trein en het gemis van vriend en kennissen is ook best lastig. Ze voelt zich redelijk tot goed. Geen snijdingen meer. En ook de Gothic is de deur uit. Dat jaar gaat ze doubleren op school. Ook daar maak ik geen probleem van.
Laten we het er maar op houden dat het een fase was van een pubermeisje dat met haar gevoelens in de knoop kwam. Maar je houdt altijd een kleine kamertje in je hersens op een kier met een waarschuwingsweervrouwtje. Let op... let op...
Want dat het niet meer mag gebeuren, dat is een ding dat zeker is.
