31 januari 2017 door Ingrid Overmars
'Gewone' kinderen zien van jongs af aan overal woorden: in boekjes, op straat, en op het pindakaaspotje. Daaraan gewend raken is de eerste stap op weg naar leren lezen. Maar hoe gaat dat als je kind zeer slechtziend is vanaf de geboorte? De moeder van Ashley vertelt.
Mijn dochter Ashley is 9 jaar en zeer slechtziend vanaf haar geboorte. Het is een vrolijk kind met veel energie. Ze houdt van buiten spelen, is heel sociaal, eigenwijs en gaat met heel veel plezier naar school. Je kunt zeggen dat zij is als alle kinderen van die leeftijd, alleen kan ze geen gewone boeken lezen.
We begonnen al heel vroeg – toen Ashley een paar maanden oud was – met het voorlezen van boeken. Dat vond ze heerlijk. En nog steeds vindt ze het heel fijn om voorgelezen te worden. We hadden toen geen prentenboeken met voelbare plaatjes, maar met gewone plaatjes en tekeningen.
Ashley wil heel graag plaatjes zien. Ze probeert met het laatste stukje rest-visus de tekeningen te onderscheiden. Ze houdt het boek dan heel dicht voor haar gezicht.
Eerst ging ze naar een gewone school. Daar werd haar lezen en schrijven geleerd. Naast het gewone schrift en het lezen met vergrotingsapparatuur werd ook het brailleschrift geleerd.
Na een tijdje bleek het toch allemaal wel heel zwaar voor haar te zijn op deze school. Ondanks de extra hulp bij het braille leren kon Ashley niet goed meekomen in de klas. We hebben toen besloten om haar op een speciale school voor blinde en slechtziende kinderen te doen, de Visioschool in Rotterdam.
Ze bloeide helemaal op. De hele school is aangepast en alle kinderen hebben moeite met het lezen van gewone tekst. Hier is dat niets bijzonders en daarom wordt er veel extra tijd aan lezen besteed. Op wat voor manier dan ook.
Ze kan nu heel goed braille lezen. Toch loopt haar leesontwikkeling wat achter. Men vermoedt dat ze behalve heel slechtziend ook dyslectisch is. Daarom oefenen we thuis veel met lezen. Eerst gewone boeken met vergrotingsapparatuur, maar toen het braille lezen goed ging, kreeg ze wel eens brailleboekjes mee naar huis om te oefenen. De juf vertelde dat je zelf ook brailleboeken en boeken met grote letters kunt bestellen bij Superboek, de jeugdsite van Bibliotheekservice Passend Lezen.
Juf Gyntha heeft ons geholpen met inschrijven op Superboek. Nu ga ik samen met Ashley naar de site en zoeken we samen naar leuke boeken. Ik lees dan de beschrijving voor, waarna Ashley zegt of het haar wat lijkt of niet. Zo is ze helemaal betrokken bij het aanvragen van een boek, en dat stimuleert weer het lezen ervan. Het is heel spannend om te wachten wanneer het boek met de post wordt bezorgd.
Ik vraag regelmatig brailleboeken voor haar aan, zodat ze goed kan oefenen. En af en toe een boek in grote letters om te lezen met de loep.
De collectie brailleboeken en groteletterboeken is niet zo groot. Maar tot nu toe konden we nog genoeg leuke titels vinden. Waaronder ook veel luisterboeken. Af en toe – als ze moe is – luistert ze daarnaar.
Het is natuurlijk wel jammer dat er geen brailleboeken te koop zijn. We zijn wel eens bij de grote boekhandel Donner in Rotterdam naar binnen gestapt om te vragen of ze ook brailleboeken hebben. De verkoper wist niet eens wat braille was...
Ashley is nu gek op lezen, maar ze vindt boeken wel vaak saai. Als ze alleen maar uit tekst – of brailletekst – bestaan, vindt ze ze niet leuk. Ze wil ook plaatjes. Net als alle andere kinderen.
Toen ze jong was, kreeg ze van haar tante een speciale uitgave van Rupsje Nooitgenoeg. Dat boek is prachtig uitgevoerd met allemaal verschillende stoffen en voelbare materialen en prachtige kleuren. Het is nog steeds haar lievelingsboek, ook al is ze nu al 9, en eigenlijk te oud voor een prentenboek.
Op het grote leesfeest onlangs op school moesten alle kinderen hun lievelingsboek meenemen. Dus Rupsje Nooitgenoeg moest mee in de tas. Maar Pluk van de Petteflet vindt ze ook heel leuk, ondanks het ontbreken van tekeningen.
Ik heb zelf ook een beetje braille geleerd. Ik kan het lezen met mijn ogen, niet door te voelen zoals Ashley. Maar om met haar mee te lezen zou ik toch liever de gedrukte tekst erbij zien. Dat zou voor mij heel makkelijk zijn.
Ashley zelf is heel trots dat ze braille kan lezen. Als we bij het Kruidvat zijn, rent ze meteen naar de schappen met medicijnen. Op die verpakkingen staat braille, dat kan ze lezen!
Ik denk dat Ashley in de toekomst heel veel kan lezen, en ook zal blijven lezen. Ik zie meer problemen met leermaterialen waarbij tekeningen en platen heel belangrijk zijn. Vooral als ze naar het voortgezet onderwijs gaat. Ze heeft nu bij aardrijkskunde topografische kaarten die voelbaar zijn gemaakt, maar toch nog erg lastig zijn om te herkennen.
En hele dikke brailleboeken die ze mee moet sjouwen, dat lijkt me ook een probleem. Want één brailleboek bestaat uit heel veel banden. Maar dat lossen we wel op tegen die tijd, waarschijnlijk kan ze dan goed braille lezen op een leesregel aan de computer.
Ik maak mij eigenlijk meer zorgen over haar als ze wat ouder is, en alleen de stad in gaat. Je hoort en ziet nu al vaak dat er niet gestopt wordt voor een zebrapad of rood licht. En haar rood-witte stok maakt ook geen indruk meer. Gelukkig wordt ze nu nog iedere dag gebracht en gehaald naar school.
Maar met het lezen heb ik alle vertrouwen dat het goed komt. Alleen wat meer keuze en ook meer boeken met plaatjes. Dan is het helemaal perfect.
