30 april 2020 door Drs Mama
Regelmatig laten vrouwen zich te veel leiden door anderen tijdens hun bevalling en vergeten ze hun eigen stem. Meestal is dat omdat vrouwen denken dat anderen het beter weten. Maar ho eens even! Dit is jouw lijf, jouw kind en jouw bevalling! Als je van te voren leert welke opties en mogelijkheden er zijn (zoals door een zwangerschapscursus of veel lezen over bevallen) dan weet je ook beter wat jij wilt tijdens de geboorte van je kind. Houd grip op je bevalling en laat je horen! Lees hier hoe!
Bedenk even hoe een auto er 100 jaar geleden uitzag en in wat voor bolides we nu rijden. De afgelopen eeuw kenmerkt zich door enorme groei en vooruitgang op allerlei vlakken. Wij verbazen ons er daarom des te meer over dat als het gaat om bevallen we er nog precies zo bij liggen als 100 jaar geleden. Ja precies, letterlijk er zo bij liggen. We bevallen in het overgrote deel nog altijd op de rug en dat is vaak geen bewuste keus, maar wordt ons opgedrongen of onbewust ‘aangeleerd’.
Waarom bevallen we liggend? Dat komt natuurlijk door veel verschillende dingen, maar waarom het vaak geen bewuste keuze is, is omdat je in je opgroeiende leven eigenlijk alleen maar plaatjes hebt gezien van vrouwen die liggend baren. Bijvoorbeeld de afbeeldingen bij artikelen over bevallen of zet eens een film aan waar iemand bevalt: allemaal liggend. Als je zo vaak 2 dingen tegelijkertijd ziet (liggen en bevallen), dan gaat je brein daar een verband tussen vormen. Het brein associeert bevallen direct met liggen op de rug. Dat gaat in een split second en het is je onderbewuste brein die dan aan het werk is.
Een typisch ander voorbeeld waarin onze hersenen het helemaal overnemen is; het betreden van de verloskamers. Vaak ben je een tijd thuis bezig geweest met de bevalling voordat je naar het ziekenhuis moet. Thuis heb je in de periode dat je weeën had, een modus gevonden die fijn voor je was. Een fijne houding bijvoorbeeld. En opeens moet je onverhoopt naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis aangekomen ga je naar de juiste afdeling, zodra je de kamer waar je gaat bevalling binnenkomt, staat daar dat bed als een grote magneet midden in de kamer. En wat doen we massaal? We laten ons gewillig leiden naar het bed, dat bed is voor ons daar neergezet, het heeft aantrekkingskracht, daar hoor ik duidelijk te zijn, (je eerste aanpassing aan sociaal wenselijk gedrag) en vervolgens ga je er in liggen en ben je dé patiënt. Ineens pas je je aan en ga je dingen doen die van je verwacht worden. Dit is volledig logisch en gaat vrijwel automatisch. En het stomme is: de enige die hier verandering in kan brengen ben jezelf. Met hulp van de zijlijn natuurlijk. Het helpt enorm als je partner, verloskundige of arts je actief stimuleert om na te gaan wat je ook alweer zelf wilde.
Je hebt namelijk zelf een keuze. Alleen moet je wel weten dat er a: een keuze is en b: welke houdingen je zou kunnen aannemen behalve liggen. Hier geven we veel aandacht aan in onze cursus. Want verticaal bevallen heeft veel voordelen zoals minder lange ontsluiting en uitdrijving, meer spontane geboortes, minder kunstverlossingen en minder vraag om pijnbestrijding. Dan is het toch eigenlijk gek dat toch nog 95% van de vrouwen liggend op de rug bevallen?
Je voorbereiden op de geboorte kan best een uitdaging zijn, want poets die gemiddeld 29 jaar aan beeldvorming maar eens weg, terwijl je aan het begin staat van iets wat je nog nooit eerder gedaan hebt. Des te belangrijker is het om samen met je partner naar een cursus te gaan. Omdat je dan samen hier de verantwoordelijkheid in kan pakken en je partner alles weet over jouw wensen. Als je partner weet wat jij wil, kan hij dat tijdens de bevalling ook beter aangeven en je hierin ondersteunen.
Mocht je in het ziekenhuis gaan bevallen, denk dan na over wat jullie nodig hebben om die onderbewuste processen een beetje te kunnen beteugelen. Kijk om je heen bij binnenkomst. Misschien kan je het koffiehoekje in de kamer een beetje verbouwen en verschuiven waardoor je een kleine cocon elders in de kamer bouwt. Wat heb je verder nodig om je veilig en ontspannen te voelen? Wil je muziek meenemen, of kleine lichtjes, foto’s van dierbaren of je andere kindjes, affirmaties die je op de muur hangt? Wat heb jij nodig of wat hebben jullie nodig om je zoveel mogelijk op je gemak te voelen? Je mag in de tijd dat jij die kamer bezet de ruimte best een beetje ‘eigen’ maken. Denk hier ook van te voren over na en pak desnoods wat spullen in, in je vluchtkoffer.
We blijven hameren op jullie, want voor jullie allebei is dit zo’n groots moment. Partners hebben een bewezen positief effect op de geboorte en daarnaast is het voor partners ook een heel belangrijk moment, waarbij het ontzettend belangrijk voor hen is als zij ook echt als volwaardig aandeel gezien worden in de geboorte.
Waarom gaan veel vrouwen dan alleen naar hun zwangerschapspufclub? Ook hier speelt natuurlijk weer die beeldvorming, die maakt dat je brein de situatie van pufclub en daar alleen heen gaan direct herkent. Maar vraag je nou eens even eerst af bij jezelf wat je zelf zou willen. Wil je je alleen voorbereiden? En wat wil je eigenlijk leren? Waarom leren vrouwen puffen en ademen maar leren ze niet de regie te nemen over deze magische en unieke ervaring? Waarom worden partners niet gelijkwaardig aangesproken? Want als je regie wilt behouden tijdens de geboorte, dan helpt het natuurlijk als je dat ook samen voorbereid hebt.
Voor het behouden van regie zijn er een aantal zaken belangrijk. Kennis van het geboorteproces bijvoorbeeld, maar ook kennis hebben over jezelf. Probeer de kennis over het geboorteproces te vergroten door naar een zwangerschapscursus te gaan en/of er veel over te lezen op internet of in boeken.
Een voorbeeld: wat soms bijna een routinematige handeling is tijdens een bevalling, is het breken van de vliezen. Vragen worden (niet bewust overigens) vaak suggestief gesteld. “Zullen we je vliezen even breken?” Er is een grote kans dat je daar direct ja en amen op zegt. Want de hulpverlener die je helpt, die zal het wel het beste weten. Maar dit is juist een sleutelmoment om de regie op te pakken. Ondanks dat vliezen vaak bijna routinematig worden gebroken is dit niet altijd perse nodig voor de bevalling. Je kind kan prima geboren worden zonder dat de vliezen actief worden gebroken. Zeker als de bevalling lekker verloopt zijn intacte vliezen geen enkele belemmering, mogelijk zelfs een bescherming. Nou hoeven jullie echt niet zelf actief te beslissen wanneer de vliezen gebroken worden hoor. Maar jij mag absoluut meebeslissen over het wel of niet breken van de vliezen, en dat realiseren veel stellen zich niet.
Hoe pak je de regie, nou bijvoorbeeld door te vragen: wat zijn de voor- en nadelen hiervan? Het mes snijdt hierin aan twee kanten. De hulpverlening wordt aangezet tot klinisch denken en niet routinematig handelen. En jullie hebben zeggenschap over wat je wilt op basis van de professionele adviezen. Meebeslissen over wat er met jouw lijf gebeurd kan hét verschil maken in of je een bevalling als traumatisch ervaart. Ongeacht wat je feitelijk gezien meemaakt.
Voorkomen dat beslissingen voor je gemaakt worden, is dus vragen stellen. En vervolgens de antwoorden ook kunnen plaatsen. Want in the heat of the moment helpt het enorm als je de scenario’s, zoals dus bijvoorbeeld het wel of niet breken van vliezen, al eens gehoord hebt op een cursus en je dus ook weet dat je in deze gevallen gewoon de regie kunt pakken door te vragen of het echt nodig is en wat de voordelen of nadelen ervan zijn. Zo zijn er andere situaties waarin je jouw stem kan laten horen. Bijvoorbeeld als het gaat over pijnbestrijding of je houding tijdens de bevalling. Zorg dat je hier van te voren al meer over weet en voor jezelf hebt besloten waar jouw voorkeur naar uitgaat.
Communicatie is key als je meer grip op je bevalling wilt. En ondertussen zal elke vrouw die aan het bevallen is herkennen dat het moeite kost om goed met anderen te blijven communiceren, omdat je zo in jezelf gekeerd bent doordat je bijvoorbeeld de weeën moet opvangen. Hoe heerlijk dus als jouw geboorte partner de vragen kan stellen of de juiste aanwijzingen kan geven. Want zelfs als je op je vragen niet het antwoord krijgt dat je hoopt, of als er geen ruimte meer is voor andere oplossingen, zelfs dan maakt het wezenlijk verschil dat jullie de vragen gesteld hebben. Dus regie behouden? Laat je horen! En beleef daardoor de geboorte als het wonder dat het is.
Nog een paar voorbeelden uit de praktijk:
Elif: “Ik kan geen houding vinden, niks is meer comfortabel. In het bevalcentrum stelt de verloskundige voor om voor lachgas te gaan, maar we hadden in het bevalplan staan dat ik het liefst zo’n remifentanilpompje wilde, en daar heeft mijn partner toen goed op toegezien.”
Annabelle: “Na 18 uur weeën en nog steeds op 2 cm ontsluiting zitten, is de beslissing snel genomen om dan toch maar naar het ziekenhuis te gaan ipv de thuisbevalling die we graag wilden. Ik heb er geen centje teleurstelling over, dit zijn dingen die je niet in de hand hebt en we hebben samen besproken hoe we het in het ziekenhuis willen. We komen aan in het ziekenhuis en er staat een gouden team klaar. De gynaecoloog in opleiding zegt: ‘Goed, we gaan je aansluiten op de wee-opwekkers. ‘Ho!’ Zeg ik tegen haar. ‘We gaan het eerst eens even hebben over pijnbestrijding. Mijn voorkeur gaat uit naar het pompje.’ Ze legt ons echter uit dat de verwachting is dat het pijnpompje uitgewerkt is als ik rond de 8 cm ben en dan op het moment suprême geen adequate pijnstilling meer heb, haar suggestie is de ruggenprik. Ik kan haar helemaal volgen, ik herinner me het van de cursus en we besluiten voor de ruggenprik te gaan.”
Chanel: “Op woensdagochtend zijn we begonnen met hormoonpillen. De volgende dag kon het feest beginnen. Alles in overleg. Dus na het breken van de vliezen kreeg m’n lichaam de tijd om het zelf op te pakken. Uiteindelijk kwamen de wee-opwekkers pas om de hoek kijken in het laatste deel van het persen. Tijdens het persen ging het allemaal heel gecontroleerd, totdat we de gynaecoloog horen zeggen dat ze een knip voorstelt. Het duurt te lang voordat het hoofdje eruit komt. Ik zeg dat ik het liever niet wil. Stine vraagt of het medisch noodzakelijk is, of de baby het nodig heeft. De persweeën nemen wat af. De gynaecoloog stelt voor dan toch wat weeenopwekkers te proberen. En dat werkt! Binnen no time kom ik op het moment dat ik de laatste wee moet wegzuchten, ‘bijna klaar’ denk ik en de volgende wee wordt Billy geboren en op m’n borst gelegd. En dat zonder schrammetje of scheurtje!”
Bevallen in coronatijd
In deze gekke coronatijd biedt Drs Mama een gratis les aan met de naam: Bevallen in coronatijd. In deze gratis les van 40 minuten probeert Drs Mama je wegwijs te maken in het oerwoud aan informatie, meningen en bakerspraatjes. Je leert dus wat bevallen in corona tijd echt voor jou inhoudt. De les is ook zinvol voor je partner!
Jouw partner is van onschatbare waarde bij de bevalling. Lees hier hoe zijn of haar ondersteuning kan zorgen een korte ontsluitingsduur.
Er is meer mogelijk dan je denkt als het aankomt op pijnbestrijding tijdens de bevalling. Ja, ook thuis is er veel mogelijk! Je leest het hier.
Een bevalling kun je niet plannen en je hebt geen invloed op het proces. Je kunt je wel zo goed mogelijk voorbereiden. Lees hier hoe!
