30 juni 1999 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
"Het is vijf uur in de nacht. Ik ben wanhopig." Na vele slapeloze nachten legt Miep haar zorgen neer op het Forum van Ouders Online. "Elke nacht rond de klok van één begint het: huilen, krijsen, gillen. Soms uren lang, soms telkens een kwartier, dan weer stil. Ben je net ingedommeld, begint ze weer. En dat gaat de hele nacht door."
Dat kennen alle ouders. Ook gewoon gezonde peuters hebben een fase waarin ze minder goed slapen. Meestal gaat het over voordat er grote problemen ontstaan. Maar soms leidt het tot drama's. Miep: "We hebben geen energie meer. Ik ben mijn baan al kwijtgeraakt. Door pure oververmoeidheid kon ik het werk niet meer aan. Mijn man functioneert ook slecht door anderhalf jaar slaapgebrek. Vrienden zijn we kwijt. In de spaarzame vrije uren hebben we geen fut meer om nog iets te ondernemen. Mensen ontvangen doen we ook niet meer, want we zitten altijd met een huilend kind."
Wat doe je eraan? Miep wil tips, hoewel ze zelf het idee hebben dat ze al alles geprobeerd hebben. "Naar de huisarts geweest, zelf slaappillen geslikt, homeopatische pilletjes en poedertjes voor het kind. Als ik dit vantevoren geweten had, was ik niet aan kinderen begonnen. Wie geeft me weer moed?"
Kathelijne begrijpt wat Miep en haar man nodig hebben: "Ben je al eens met z'n tweeën op vakantie geweest? Zal jullie goed doen!" Uit de reacties die volgen, blijkt dat twee jaar niet slapen geen uitzondering is. Miep heeft hulp nodig, dat is duidelijk. Maar waar haal je die dan? Overal is ze al geweest. Het consultatiebureau en de huisarts komen niet verder dan het advies het kind gewoon te laten huilen. Dan gaat het op den duur vanzelf over, is de gedachte. Maar welke moeder houdt dat lang genoeg uit? Iemand oppert een bezoek aan een psycholoog. Wel eens gedacht aan sensorische-integratietherapie? Een ziekenhuisopname voor het kind misschien?
Sommige ouders slapen om de beurt op een andere verdieping. Of om de beurt met oordoppen. En om de beurt uitslapen natuurlijk: de een op zaterdag, de ander op zondag. Anderen hebben een gezinsbed gebouwd: drie bedden breed, zodat alle kinderen bij pa en ma kunnen liggen. In de hoop dat het tijdelijk is. Inge: "En als we willen vrijen, dan gaan we gewoon even naar de kinderkamer."
Denise tipt het boekje 'Kinderen met slaapproblemen' van Ruttien Schregardus. "Dit gaat ook diep in op het gedrag overdag en jullie reactie daarop. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop kinderen slapen. Heel logisch en duidelijk."
Hoe zit dat precies? Ruttien Schregardus heeft wel even tijd om het uit te leggen. Ze is sociaal-pedagoog in Utrecht en begeleidt ook ouders in een eigen praktijk. "Het is belangrijk dat ouders de rust weer terugbrengen. Niet alleen 's nachts, maar ook overdag. Ik ontdekte dat kinderen rustiger slapen als ze overdag weten waar ze aan toe zijn. Ouders moeten grenzen stellen aan het gedrag van hun kind. 'Nee' zeggen is voor sommige ouders heel erg moeilijk. Sommige ouders doen het gewoon niet meer, die laten te veel over aan het kind. Andere ouders doen het wel, maar krijgen het idee dat ze voortdurend lopen te verbieden. Op den duur kunnen ze niets leuks meer ontdekken aan het omgaan met hun kind."
Serieuze slaapproblemen komen al voor bij kinderen vanaf zes maanden. Dat is vaak ook de leeftijd waarop ouders ontdekken dat ze een wezen in huis hebben dat meer nodig heeft dan verzorging. Op het Forum gaat het vooral om kinderen van een jaar of twee: de leeftijd waarop je gedwongen wordt om te gaan nadenken over opvoeding. Schregardus: "Ik help ouders een liefdevolle 'autoriteit' te zijn, zodat hun kind zich veilig kan voelen."
Is het slaapprobleem daar dan mee opgelost? "Ja, voor een groot deel wel. Meestal duurt het een paar dagen, maar binnen twee weken zie je al verandering. Alleen al het vertrouwen dat je er iets aan kunt doen, geeft vaak rust bij ouders. Kinderen kunnen in hun gedrag sterk reageren op irritatie bij ouders. Dus als je overdag weer een fijne relatie met je kind krijgt, dan is dat enorme winst. Dan ga je om te beginnen al anders aankijken tegen de nachten. En op den duur keert dan ook 's nachts de rust weer terug."
Ruim een maand later meldt Miep zich weer: "We zijn nu een week bezig met de methode Schregardus. Ik heb een ander kind. Ineens is ze heel vrolijk en aanhankelijk, komt lekker op schoot zitten en met me ravotten. Hiervoor wilde ze helemaal nooit knuffelen. Ze lijkt baat te hebben bij duidelijke grenzen. Ik neem nu alle beslissingen en zij laat ze nu meer over aan mij. Ook de beslissing wanneer ze gaat slapen. Dit geeft haar en ons heel wat meer rust."
