25 februari 2010 door Hellen Kooijman
Hellen Kooijman schreef een boek over de keuze tussen thuis bevallen of in het ziekenhuis, en werd onaangenaam getroffen door de Opinie van de belangenvereniging Het OuderSchap, die wij onlangs publiceerden. Hieronder Hellens reactie.
Als ik op feestjes laat vallen dat ik een boek heb geschreven over wel of niet thuis bevallen, zorgt dat altijd voor verhitte discussies. De voorstanders van thuis bevallen menen: "Fijn in je eigen bed. Geen gedoe aan je lijf, geen witte jassen die meekijken. Bevallen is een gewone gebeurtenis. Vrouwen doen het al eeuwen." De pro-ziekenhuisgroep reageert daar fel op: "Het is een risicovolle onderneming. Baren doe je niet thuis. Dat is echt middeleeuws."
Ook gynaecologen en verloskundigen foeteren regelmatig op elkaar. In de uitzending van Zembla (22 november 2009), over babysterfte door afwachtend beleid, suggereerde hoogleraar Gerard Visser dat verloskundigen hun werk niet goed doen. De aangesprokenen reageerden furieus. In het Tijdschrift voor Verloskundigen werd de hoogleraar weggezet als Monthy Pytons John Cleese, en als "een gemiddelde doctorale gynaecoloog die volkomen puberaal eerst roept en dan gaat denken."
Het moddergooien is niet nieuw. Al jarenlang lijkt er een veldslag te woeden tussen de 'baar-beroepsgroepen'. Verloskundigen wijzen regelmatig met een beschuldigende vinger naar de gynaecologen. Die zouden te snel ingrijpen en op het moment suprême door – onervaren – arts-assistenten de klus laten klaren. Gynaecologen op hun beurt wijzen naar verloskundigen. Die houden vrouwen volgens hen te lang thuis en spelen te veel zelf voor dokter.
Het ultieme hete hangijzer is altijd de thuisbevalling. Omdat er zoveel eerstbarenden zijn die alsnog van huis naar het ziekenhuis moeten, pleit een groep van gynaecologen al jaren voor een eerste bevalling in het ziekenhuis. De meeste verloskundigen zijn daar niet voor, onder andere omdat de thuisbevalling daarmee verloren zou gaan.
En zo zijn er meer voorbeelden. De baar-beroepsgroepen kissebissen al decennialang over de hoofden van vrouwen heen. Zwangeren bleven stemloos. Er was geen vakbond voor zwangeren, geen vereniging die hun belangen behartigde. Immers: zwangerschap is niet chronisch en wie gaat zich na zijn laatste kind nog hard maken voor andere zwangeren?
Die belangenvereniging is er nu wel. 'Het OuderSchap' heet deze landelijke vereniging, die is opgericht voor alle ouders en aanstaande ouders. Een sympathieke actie. Vooral nu is zo'n vereniging hard nodig.
Toch lijkt Het OuderSchap ook positie te kiezen in de 'thuisbevaldiscussie'. In haar opiniestuk Thuisbevallen of in het ziekenhuis? dat op 20 november op deze site verscheen, neemt oprichtster Rachel Verwey al te gemakkelijk cijfermateriaal en beweringen over die uit de hoek van de pro-thuisbevallers lijken te komen.
Zo schrijft Verweij dat 70% van alle vrouwen thuis wil bevallen. Maar dat is cijfer is veel te hoog. In het jongste TNO-onderzoek, gepubliceerd vorig jaar lente, gaat het om 60,7%. De cijfers uit dit onderzoek gaan tot 2006. En in het jongste advies van de stuurgroep zwangerschap en geboorte van afgelopen januari wordt gemeld dat in 2007 nog maar 42% de intentie had om thuis te bevallen.
Ik vermoed dat de cijfers voor 2009 nog veel lager zijn. Sinds januari van dit jaar (2010) kunnen vrouwen in alle ziekenhuizen pijnbestrijding krijgen. En zo te horen willen steeds meer vrouwen om die reden naar het ziekenhuis.
In haar opiniestuk twijfelt Verweij hardop aan het nut van geboortecentra (oftewel: centra in of dichtbij een ziekenhuis waar je met je verloskundige bevalt). De bewering dat het voor vrouwen fijner is om daar te bevallen is een argument tegen de thuisbevalling, schrijft ze. Maar ze lijkt daarbij de groep vrouwen te vergeten die wel gebaat zijn bij een bevalling in een geboortecentrum.
Vooral niet-westerse allochtonen, zo blijkt eveneens uit het advies van de stuurgroep, hebben veel voordeel van geboortecentra. Deze groep vrouwen heeft aantoonbaar vaker een slechtere startpositie. Zorg in een centrum waar 24 uur lang kraamverzorgenden aanwezig zijn, die bijtijds aan de bel kunnen trekken als ze iets afwijkends bespeuren, kan nét dat ene verschil maken.
"In plaats van vrouwen te verplichten in een geboortecentrum te bevallen, kan ook worden ingezet op betere begeleiding van vrouwen met angst of pijn thuis", schrijft Verwey. Maar dat geldt niet voor de bovenstaande groep. Die bestaat vaak uit vrouwen die met veel mensen wonen in huizen waar het gehorig is, en waar de hygiëne soms ver te zoeken is. Die zijn niet beter af met een thuisbevalling.
Sterker nog. Soms bevallen die vrouwen thuis omdat ze geen geld hebben voor een ziekenhuisbevalling. Want ook al klinkt dit de welgestelde zwangere wellicht vreemd in de oren: er zijn nog steeds zwangeren die een paar honderd euro voor een ziekenhuisbevalling niet op kunnen hoesten.
Maar over een afschaffing van die eigen bijdrage schrijft Verwey niet. En ook op de website van Het Ouderschap vind ik daar niets over. Vindt Het OuderSchap het normaal dat een vrouw die kiest voor een ziekenhuisbevalling daarvoor moet betalen?
Natuurlijk mag Het Ouderschap opkomen voor de thuisbevalling. Ook ik vind dat zwangeren moeten kunnen kiezen waar ze willen bevallen. Maar als ik alle informatie zie die ik van de vereniging krijg, kom ik tot de conclusie dat Het Ouderschap zich heeft laten lokken in het kamp van de pro-thuisbevallers.
Is dat erg? Ja. Want als enige vereniging van aanstaande ouders is Het Ouderschap gevraagd om mee te denken over de toekomstige hervorming van het verloskundig systeem. En dan mag je geen kant kiezen in de discussie over wat beter is: thuis of in het ziekenhuis.
Als Het OuderSchap zegt de stem te zijn van alle zwangeren in Nederland, moet ze die stem ook laten klinken. Overigens laat ik mijn conclusies graag weerleggen, want nogmaals: het initiatief draag ik een warm hart toe.
