28 oktober 2010 door Henk Boeke

Kanttekeningen bij 'Speelgoed van het Jaar'

Met Sinterklaas en Kerst in het vooruitzicht begint de marketing-machine van de speelgoed-branche weer op volle toeren te draaien. Eén van de gereedschappen die daarvoor worden ingezet, naast de Sinterklaas-folders, etc. is de speelgoed-van-het-jaar-verkiezing.

Op zich is er niets tegen commercie, en niets tegen marketing-campagnes, zolang je je maar realiseert dát het allemaal marketing is. En dat 'speelgoed van het jaar' geen onafhankelijk kwaliteitsstempel is.

Speelgoed-specialist Marianne de Valck heeft een paar jaar geleden al uitvoerig uitgelegd hoe de vork in de steel zit. Namelijk dat die hele speelgoed-van-het-jaar-verkiezing toch vooral bedoeld is om de belangen van de grote speelgoedketens en de grote speelgoedfabrikanten veilig te stellen. Zie: 'Speelgoed van het jaar' lokt klanten.

Kort samengevat komt het verhaal van de Valck hierop neer:

Groei en ontwikkeling

Speelgoed kiezen: welk speelgoed past het best bij welke leeftijd?

• Voorselectie - Speelgoed dat mee wil dingen, moet algemeen verkrijgbaar zijn. Dat klinkt logisch, maar is het niet. De regels worden namelijk gedicteerd door de grote verkoopketens, en die stellen allerlei (financiële) eisen waaraan alleen de grote leveranciers kunnen voldoen.

Kleine leveranciers komen nooit met hun producten in de schappen van Bart Smit en Intertoys (laat staan in hun folders) omdat ze dat niet kunnen betalen. Speelgoed kan dus nog zo goed of geniaal zijn, maar als de leverancier niet kan voldoen aan de eisen van de grote ketens, is de kans dat zijn product 'speelgoed van het jaar' wordt zeer gering, omdat het niet 'algemeen verkrijgbaar' is. Daarnaast kost het een leverancier 3.200 euro (bedrag 2010) om genomineerd te worden, en ook dat is natuurlijk een hobbel die kleine partijen moeilijk kunnen nemen.

• Jurering - Een vakjury bepaalt de nominaties. De jury bestaat uit 6 vertegenwoordigers van de speelgoedhandel (inkopers en verkopers) en 6 inhoudsdeskundigen (speelgoeddeskundigen en journalisten).

Dat levert dus een discussie tussen verkoopbaarheid en kwaliteit, terwijl je zou verwachten dat alleen kwaliteit een rol zou spelen. Bovendien: ook een journalist kan commerciële belangen vertegenwoordigen, bijvoorbeeld als hij of zij in dienst is van een commerciële kinderzender als Disney XD (voorheen Jetix). En tenslotte: de jury bepaalt de nominaties door zelf te kijken naar het aanwezige speelgoed. Er wordt niet geobserveerd hoe kinderen ermee spelen.

• Stemmen - De Valck zei al dat dat niet zoveel voorstelt, omdat elke ouder andere criteria hanteert. De een wil 'geen plastic', de ander vindt 'veel mogelijkheden' belangrijk, en weer een ander kiest voor 'degelijk'. Het uitverkoren speelgoed hoeft dus helemaal niet te voldoen aan datgene wat u zelf belangrijk vindt.

Maar nog erger: een paar jaar geleden kwamen we er bij toeval achter dat er gesjoemeld kan worden met stemmen. We kregen een mailtje van een product manager van Hasbro, die al zijn vrienden en bekenden opriep om zijn product te kiezen. (Wij waren 'bekenden', omdat een van onze redacteuren toevallig met die man in dezelfde vrijetijdsvereniging zat.) Oftewel: het bedrijf met de meeste contacten in zijn netwerk krijgt de meeste stemmen voor zijn product. Het is niet gezegd dat dat altijd gebeurt, maar het kan en het gebeurt.

Tip van Ouders Online

Een van de producten die niet konden meedingen naar 'Speelgoed van het jaar 2010' (omdat het te kleinschalig is), maar wat in onze ogen absoluut briljant is, is het ergonomisch ontwikkelde kindergereedschap van ToolKid. Dat zijn nou de hamers, zagen en schroevendraaiers waar we al jaren naar op zoek waren! Helemaal ontworpen voor kinderhanden, geen plastic rotzooi maar echt bruikbaar, en zelfs geschikt voor linkshandige kinderen.