23 februari 2000 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Wat is er aan de hand met jongens van acht? Ze drijven hun moeders tot wanhoop. Van een achtjarige verwacht je dat hij zichzelf aan- en uitkleedt, maar zelfs dat lijkt al te veel gevraagd.
Op het Forum van Ouders Online klaagt Miep over haar achtjarige zoon: "Hij is niet dom, maar thuis vergeet hij alles. Als ik het niet elke morgen zeg, 'vergeet' hij schone sokken aan te trekken. Hij gooit ook nooit zelf zijn sokken in de wasmand. Ik moet altijd de dingen opsommen die hij moet doen. Elke avond moet ik zeggen 'uitkleden, plassen, gezicht en handen wassen, tandenpoetsen.' Noem ik een ding niet, dan doet hij het ook niet." Fennie herkent het maar al te goed: "Duizend keer op een dag hoor je me zeggen 'doe dit, doe dat'. Moet ik dit blijven zeggen tot ze het huis uitgaan of gaan ze toch ooit nog iets zelf doen?"
Een vijfjarige helpt graag mee in huis, maar bij een achtjarige is het afgelopen met de hulvaardigheid. Dan ook worden ouders ineens onzeker. Welke taken kun je een kind van rond de acht jaar laten uitvoeren? Cécile vindt het normaal dat haar achtjarige dochter helpt met lichte huishoudelijke klussen, maar haar man is het daar niet mee eens. Hij vindt haar nog te jong.
De een laat de kinderen een keer per week zelf hun prullenmand legen en twee keer per week helpen met afdrogen en tafeldekken. Maar andere kinderen van rond de acht moeten dagelijks tafeldekken, hun kamer opruimen, vieze kleren zelf in de was doen en de eigen broodtrommel klaarmaken, twee keer per week de vaatwasser uitruimen, zelf de sportkleding voor school inpakken, en wekelijks de kooi van de cavia schoonmaken.
Maar dat gaat beslist niet allemaal vanzelf. Integendeel. Al die moeders zijn 'fulltime' bezig hun kinderen tot helpen aan te zetten. Loeba: "Ik ben alleen met vier kinderen (5, 8, 9 en 11) en af en toe kan ik echt razend worden als we gegeten hebben en iedereen staat op om te gaan spelen. Daar zit ik dan, met een tafel vol troep en geen kind dat denkt 'laat ik eens helpen'. Als ik dan bries dat ze moeten afruimen dan doen ze het wel. Maar dan leuk doen: de een loopt met één mes, de ander met de zoutpot."
Wat is dit? Is het gemakzucht, onwil, gebrek aan aandacht? Annette Schwarz, ontwikkelings- en kinderpsychologe te Amstelveen: "Het hoort bij de leeftijd. Aan de ene kant voel je dat ze groter worden, maar een kind van acht is eigenlijk nog heel klein. Vaak willen ze zelf al veel verantwoordelijkheid dragen, maar zijn ze daar nog net te jong voor. Denk maar aan al die huisdieren. Juist tegen de tijd dat ze acht zijn, vragen kinderen om een huisdier. Maar al die katten en cavia's gaan dood als de ouders er niet voor zorgen. Ook beginnen ze een beschermende houding te ontwikkelen voor kleinere kinderen. Ze zijn vereerd als je het ze toevertrouwt om een kleuter te begeleiden naar de speeltuin, maar als iets of iemand anders hun aandacht trekt, vergeten ze die kleuter zomaar even. Daar moet je niet verbaasd over zijn. Een achtjarige kan die verantwoordelijkheid nog niet helemaal aan."
Schwarz vindt het een mooie tussenfase: "Een achtjarige kan al heel veel meer dan een zesjarige, en wil ook veel, maar is toch nog niet in staat om de gevolgen van zijn gedrag goed te overzien. Ook kunnen ze zich nog niet echt verplaatsen in een ander. Het besef dat ze zelf een verantwoordelijkheid hebben voor hun eigen lijf en hun eigen woonomgeving begint te komen. Het is dus beslist geen onwil, maar ze missen het overzicht."
Als je niet oppast, los je de dagelijkse strijd op door het allemaal even snel zelf te doen. Maar dat is niet de oplossing, weet Marijke: "Mijn man heeft als kind nooit iets hoeven doen. Hij heeft nooit geleerd iets te doen wat hij niet leuk vond. Hij is nu eigen baas en hoeft nog steeds van niemand iets aan te nemen. Maar we kunnen niet inschatten hoe het leven voor onze kinderen zal gaan lopen. Ik vind dat ik ervoor moet zorgen dat ze voldoende doorzettingsvermogen ontwikkelen. Gewoon iets doen omdat het nu eenmaal moet gebeuren. Doorzetten hoor!" Mieke is het daar roerend mee eens: "Mijn zonen zullen ooit een relatie aangaan. Ik hoop dat mijn schoondochters (of zoons, je weet maar nooit) later blij zullen zijn dat hun partner thuis een aantal huishoudelijke vaardigheden geleerd heeft."
Volhouden dus. Schwarz: "Zoals in veel gevallen betreft het ook hier een fase waar meisjes sneller doorheen gaan dan jongens, maar beiden maken deze ontwikkeling door. Tegen de tijd dat ze tien zijn, kunnen ze al veel beter zelf orde scheppen in hun omgeving."
