20 februari 2012 door Justine Pardoen
Wat kan er misgaan op internet en wat kun je daaraan doen? Justine Pardoen bespreekt een recent onderzoek en introduceert de nieuwe Meldknop.
Waar tieners het meest last van hebben op internet, is sociaal gedoe. Zoals ruzie en geroddel, soms uitmondend in pesten. Als je ze vraagt welke problemen ze tegenkomen, vertellen ze natuurlijk ook over virussen, vastlopende computers, per ongeluk op porno stuiten, en vieze mannen die oneerbare voorstellen doen, maar het meest noemen ze toch de narigheid die voortkomt uit hun gedrag onder elkaar.
Ze hacken elkaars accounts en vallen elkaar op verschillende manieren lastig. Elke tiener kent de verhalen, en ongeveer een kwart zegt een vorm van pesten of bedreiging wel eens zelf te hebben meegemaakt. Zo'n 15% zegt wel eens gehackt te zijn (met nare gevolgen) en 19% is al eens opgelicht.
Problemen waar kinderen mee te maken kunnen krijgen – via internet of hun mobieltje – zijn:
Soms kunnen ze het probleem zelf oplossen maar vaak ook niet. Zoeken ze dan hulp? Bij wie? Welke hulp verwachten ze? En weten hun ouders waar je hulp kunt krijgen? Daar is onlangs onderzoek naar gedaan, onder tieners (11-16 jaar) en hun ouders. Zie: Verst(r)ikt in het net - Jongeren en ouders over hulp bij online problemen (pdf, 110 pagina's, 2,5 MB)
Hieronder een samenvatting van de onderzoeksresultaten. Daarna een introductie van de nieuwe Meldknop.
De meeste kinderen (70%) zeggen dat ze het liefst naar hun eigen ouders gaan als er een probleem is. Als je gehackt bent bijvoorbeeld, is het fijn als je vader of moeder je kan helpen bij het opheffen van je account en het inlichten van je vriendenkring, bijvoorbeeld als de hacker in jouw naam allerlei nare berichten heeft geplaatst.
Tieners begrijpen ook wel dat hun eigen emotionele reactie (boos of bang worden, je schamen, huilen, de ander verrot schelden) geen soelaas biedt in zo'n geval.
Toch blijven de meeste tieners in eerste instantie vrij passief, als hen nare dingen overkomen. Zo heeft 21% van wie een account gehackt was, daar niets aan gedaan. Een deel daarvan (10%) heeft toen het daarna nog erger werd, uiteindelijk wel iemand in vertrouwen genomen. Vooral oudere tieners nemen zelfstandig contact op met de desbetreffende website.
Iets vergelijkbaars zie je bij pesten. Zo'n 40% doet helemaal niets, en een deel zoekt pas hulp als het erger wordt. Vaak een leerkracht, maar ook de Kindertelefoon wordt dan vaak ingeschakeld.
Het liefst zouden ze naar de politie gaan. Niet alleen bij hacken en oplichting, maar ook bij pesten, en zeker wanneer er privébeelden verspreid zijn. Maar in de praktijk doen ze dat dus niet. Het is ook niet eenvoudig om te bedenken hoe je dat doet. Hoe vind je de politie op internet? (Antwoord: Vraaghetdepolitie.nl.)
Ouders die het gevoel hebben bij niemand terecht te kunnen met problemen als hacken, oplichting of cyberpesten, zeggen dat het een machteloos gevoel geeft als je niet weet hoe je het probleem oplost, en je met een zeer emotioneel kind zit dat getroost moet worden.
Over de ondersteuning van de website waar het probleem ontstaan is (vaak Habbo bij hack-problemen), zijn ouders niet zo tevreden. Daarom wordt ook wel hulp gezocht bij de Consumentenbond en Kassa.
Bij cyberpesten wenden ouders zich meestal tot de school. Maar eigenlijk zouden ze het liefst naar de politie willen (net als hun kinderen), zeker bij misbruik van privébeelden, omdat ze niet weten hoe ze dat zelf kunnen oplossen.
Sinds kort is er een centrale Meldknop voor kinderen en jongeren als ze hulp nodig hebben bij nare ervaringen op internet. Een soort 112 voor internet-narigheid, waar ook de politie bij betrokken is. Je kunt de Meldknop-software downloaden, en installeren in je browser.
Installeer de Meldknop samen met uw kind, en bespreek hoe je ermee omgaat. De site vertelt daar alles over.
Kinderen zijn blij met die nieuwe Meldknop:
"Dan kun je echt iets doen! Nu kan ik het alleen maar aan iemand vertellen. maar die kan niet echt helpen of iets doen." (meisje, 12 jaar)
"Omdat sommige kinderen niet zo'n lieve vader of moeder hebben die ze helpt. En sommige kinderen schamen zich om dingen te vertellen. Dan is zo'n knop handig. Maar ook als mijn moeder niet zou weten wat ze moet doen, dan kan ze op die knop klikken." (meisje, 11 jaar)
"Veel jongeren zitten online en zoeken een oplossing online." (jongen, 16 jaar).
De meeste kinderen voegen hieraan toe dat het belangrijk is dat ze anoniem geholpen kunnen worden.
Ook ouders vinden het een prettig idee dat kinderen nu gemakkelijker ergens naartoe kunnen waar ze veilig om hulp kunnen vragen. Overigens vinden ze het geen fijne gedachte als hun kind dan niet meer met henzelf zou praten.
Al met al genoeg reden om met uw kinderen te praten over de mogelijkheden en beperkingen van deze vorm van hulp op internet. En zeg er dan meteen bij dat misbruik van de Meldknop net zo strafbaar is als het onterecht bellen van 112.
