23 oktober 2011 door Jacqueline Philippo
Hoe werkt dat RED-dieet voor ADHD-kinderen nou eigenlijk? Jacqueline Philippo ging naar een symposium en sprak met twee kinderen en hun ouders.
"Een redder" werd ze genoemd. Op het symposium ADHD en voeding, nieuwe kennis, nieuwe kansen presenteerde de psychologe Lidy Pelsser haar onderzoeksresultaten, waarop ze daarna zou promoveren. In haar proefschrift toont ze aan dat kinderen met ADHD baat kunnen hebben bij het volgen van een dieet.
Pelsser 'redde' met het RED-dieet ruim 60% van de deelnemers aan het onderzoek, wat nogal spectaculair is. Zeker als je je realiseert wat ADHD betekent voor kinderen en hun opvoeders.
Omdat het een zwaar dieet is, lukte het een aantal deelnemers niet om het vol te houden. Anders was dat percentage van 60% misschien nog wel hoger geweest.
Pelsser, die eerder dit jaar (in februari) al publiceerde over haar onderzoek in het medische tijdschrift The Lancet, claimt dat het RED-dieet significant beter werkt dan medicatie, en geen bijwerkingen kent. Een gezamenlijk onderzoek van meerdere Nederlandse onderzoeksinstituten heeft aangetoond dat het bij tweederde van de ADHD-kinderen leidt tot een aanzienlijke gedragsverbetering.
RED staat voor Restricted Elimination Diet. Eerst wordt het kind 5 weken op een dieet van een beperkt aantal 'onschuldige' voedingsmiddelen gezet, zoals peer, rijst, kalkoen, groenten en mais. In deze periode wordt gekeken of het kind daadwerkelijk reageert op voeding. Als dit 'uitgeklede' dieet effect heeft, volgt een periode waarin stuk voor stuk weer voedingsmiddelen worden toegevoegd. Zo wordt duidelijk welke voedingsmiddelen de boosdoeners zijn. Die vervolgperiode duurt ongeveer een jaar.
Op het symposium ontmoette ik de ervaringsdeskundigen Ruben (12 jaar), Sandra (11 jaar) en hun ouders. Sandra heeft het dieet intussen afgerond, Ruben is nog bezig.
De moeder van Ruben vertelt: "Het ging helemaal niet goed op school. Het is een slimme jongen maar hij presteerde aanzienlijk minder dan hij zou kunnen. Zijn concentratievermogen was ronduit slecht, wat vooral tot uiting kwam bij het maken van huiswerk. Het was voor ons best pittig om hem daarin goed te begeleiden."
"Op school was hij de clown van de klas en nam hij zijn werk niet altijd serieus. Hij was vaak ook moe omdat hij door zijn ADHD slecht sliep en daarbij ook lichamelijk klachten had, zoals zweten en hoesten. Toen we aan het RED-dieet begonnen, werd al snel duidelijk dat Ruben op voeding reageert. Hij is enorm veranderd, met name zijn concentratievermogen is erop vooruitgegaan."
Ruben: "Ik merk het vooral aan hoe ik tegenwoordig om ga met mijn zusje. Ik bekvecht veel minder en ben ook aardiger voor haar. Ook aan andere dingen merk ik het. Toen ik laatst verloor met hardlopen, was ik maar een kwartiertje boos. Vroeger was dat een hele dag."
Is het zwaar om het dieet te volgen? Ruben: "Ja! Ik vind het zwaar. Maar ik weet waar ik het voor doe en ik heb het ervoor over, maar ik zal niet zeggen dat het makkelijk is. Je kunt niet zomaar eten waar je trek in hebt, en vooral bij vrienden is dat niet fijn. Als iedereen om je heen patat of chips eet, wil je ook en dat is lastig. Gelukkig begrijpt iedereen het wel goed. In de klas heb we een tv-uitzending bekeken waarin mevrouw Pelsser uitlegt waarom het dieet nodig is. Al mijn vrienden weten nu waarom ik me aan een dieet hou. Dat is fijn want nu begrijpen ze het."
Rubens moeder voegt toe: "Toen we een stukje ei aan zijn dieet toevoegden, werd direct duidelijk dat hij daarop reageert. Ik geloofde het eerst niet: kan een klein stukje ei zo'n reactie veroorzaken? De volgende dag mochten we een groter stuk proberen en had hij weer zo'n enorme reactie. Ongelooflijk, dat zoiets simpels als een ei zo'n effect kan hebben."
Wat Ruben vooral mist, is chocolade. "Ik verheug me enorm op het moment dat ik weer chocola mag eten. Dan mag ik het een paar dagen eerst uitproberen, meer dan dat ik normaal zou eten. Moeder: "zo is het ook met aardappels gegaan. Dat ging goed, dus mag hij die nu weer eten. Ook dat miste hij enorm".
Met het RED-dieet verminderen vaak ook de lichamelijke klachten. Is dat bij Ruben ook gebeurd? Zijn moeder: "Ruben had last van zijn longen. Hij hoestte veel. Jammer genoeg is dat met het volgen van het dieet niet veranderd. We zijn nu onder behandeling van een alternatieve therapeut en deze behandeling helpt enorm goed. Ruben hoest niet meer en kan daardoor ook beter slapen".
Sandra is al klaar met het eliminatie-dieet en mag ondertussen weer alles eten, afgezien van de producten waarop ze reageerde. Sandra: "Ik reageer op best veel producten: plantaardige olie, aardappels, melk, en nog een paar dingen. Dat is best lastig, want plantaardige olie zit in veel producten verwerkt. Gelukkig kun je best veel zelf maken met roomboter en dan kan ik het wel eten".
Sandra's vader: "We hebben ons ermee verzoend en het is best goed te doen zo. Alleen als je ergens anders bent, kan het nog wel eens lastig zijn. Toch hebben we het er dik voor over. Sandra is erg veranderd. Vroeger moesten we óók rekening houden met haar, maar nu is dat alleen op voedingsgebied. Een hele verbetering."
Sandra: "Ik kan het dieet aan iedereen aanraden. Het is niet gemakkelijk, maar je krijgt er veel voor terug".
Is dit dieet nu dé oplossing voor alle ADHD-kinderen die reageren op voeding? Arga Paternotte, woordvoerder van oudervereniging Balans, is nog niet overtuigd.
Ouders met ADHD-kinderen zijn vaak onzeker geworden door de ervaringen met hun kinderen. Ze zijn tot veel bereid, en willen graag alles uitproberen. Er valt nog veel te onderzoeken en te ontdekken over de rol van voeding op ADHD-problematiek en Paternotte zou graag zien dat ouders hun behandelingskeuze kunnen maken op basis van realistische verwachtingen.
Voor sommige kinderen lijkt het RED-dieet een echt redmiddel, maar er blijven nog veel vragen onbeantwoord. Vooral: wat veróórzaakt nu eigenlijk die overgevoeligheid voor 'normale' voedingsmiddelen? En waarom hebben steeds meer kinderen last van dit soort overgevoeligheidsreacties?
Niet alleen ADHD, maar ook autisme wordt soms in verband gebracht met voeding. Welke leer- en gedragsproblemen kunnen we nog meer aan dit lijstje toevoegen? Dyslexie? Dyscalculie? [In ieder geval ODD, zo blijkt uit onderzoek - red.] Dit soort stoornissen komt immers vaak voor in combinatie met ADHD en stoornissen in het autistisch spectrum. De belangrijkste vraag lijkt dus te zijn: wat doet voedsel eigenlijk met ons brein?
Lidy Pelsser zegt daarover: "Voeding is in feite de energiebron waar onze motor op draait. Zoals we voor onze auto graag de beste brandstof willen gebruiken, zodat de motor niet gaat haperen, zo is het ook voor ons lichaam belangrijk om de beste voeding te gebruiken. Dat is alleen maar mogelijk als we weten wat we eten."
