16 november 2020
In Nederland kennen we vier seizoenen, ook wel bekend als jaargetijden. Kinderen leren al snel het verschil tussen de seizoenen door duidelijke kenmerken, zoals de bloemen die in de lente bloeien en de blaadjes die van de bomen vallen in de herfst. Maar waarom hebben wij deze seizoenen in Nederland? Hierbij een uitleg als je kind vraagt waarom het lente, zomer, herfst of winter is.
De stand van de zon bepaalt onze seizoenen, samen met de plek op aarde waar je woont. Onze seizoenen horen namelijk bij de plek waar wij wonen, iemand die in het puntje van Afrika woont kent andere seizoenen. De aarde draait in 365 dagen om de zon heen, precies in een jaar tijd dus. De aarde staat een klein beetje scheef ten opzichte van de zon. Daarom zijn we soms dichterbij en soms verder weg van de zon. Hierdoor neemt de zonkracht een deel van het jaar af, dan voel je hem minder, en een deel van het jaar toe, als je hem heel goed voelt. Meer en minder zonkracht. Hierdoor is het bij ons in sommige maanden heel warm en wordt het in het najaar steeds kouder.
Nederland ligt op het bovenste deel van de aarde, het noordelijk halfrond. In onze zomer staat het noordelijk halfrond dichtbij de zon. Hierdoor is het warmer: de zon schijnt rechtstreeks op ons deel van de aarde. In de winter schijnt de zon vooral op het zuidelijk halfrond. Wij zien de zon veel minder uren per dag. Daardoor is het kouder en zijn de dagen korter. Als de aarde niet schuin zou staan ten opzichte van de zon, dan hadden we nergens op aarde seizoenen. De zon zou dan overal elke dag evenveel schijnen.
Onze Nederlandse seizoenen zien er allemaal anders uit, met hittegolven in de zomer en kale bomen in de winter. Maar landen die dichterbij de evenaar zitten, hebben dat niet. Zij hebben altijd veel zon, omdat zij op het midden van de aarde liggen. Daar schijnt de zon altijd met (bijna) evenveel zonkracht op. Dat komt doordat de zon daar het hele jaar door rechtstreeks op schijnt. Dit komt weer door de stand van de aarde ten opzichte van de zon. In de landen rondom de evenaar is het dus eigenlijk altijd zomer. Landen die precies aan de andere kant van de aarde liggen, kennen onze seizoenen juist andersom. Zo is het in Australië zomer als het bij ons winter is. Dit komt doordat Australië op het zuidelijk halfrond ligt, de kant van de aarde die vanaf oktober naar de zon toe gedraaid staat.
Kijk ook eens deze en deze video samen met je kind waarin de seizoenen én onze dag en nacht goed wordt uitgelegd.
Een goede maatstaf voor de seizoenen in Nederland, zijn de kleuren van de bladeren aan de bomen. In de winter zijn de bomen kaal, in de lente komen er weer groene blaadjes aan de bomen, in de zomer is alles groen, waarna in de herfst de natuur ons een prachtig kleurenpalet geeft aan bladeren. Hoezo verkleuren de bladeren eigenlijk in de herfst?
In de herfst en winter staat de zon veel korter boven de horizon. Hierdoor wordt het zonlicht steeds minder. De bomen merken dat er steeds minder zonlicht is en gaan in overlevingsmodus om de winter door te komen. Dat betekent dat de bomen alle voedingssappen die normaal richting de bladeren gaan, nu bewaren voor zichzelf. De boom heeft deze voedingsstoffen namelijk nodig om de bladeren groen te houden. Doordat deze voedingsstoffen in de herfst niet meer naar de bladeren gaan, worden de bladeren geel. Sommige bladeren worden rood zodra ze afsterven. Dit dient als een soort zonnebrand voor de bomen om ze te beschermen tegen het zonlicht. In deze video wordt het verder uitgelegd.
