17 januari 2001 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Ouders zien niet graag dat hun kind zich verveelt. Verveling is iets wat je moet bestrijden, lijkt het. Je hoeft je tegenwoordig toch ook niet te vervelen? Er is genoeg te doen. Maar waarom mag een kind zich niet gewoon vervelen?
Een moeder van twee zonen vraagt om goede tips op het Forum van Ouders Online. Haar ene zoon (7) kan zichzelf goed vermaken, maar met haar andere zoon (9) heeft ze een probleem. Hij verveelt zich vaak de hele dag. Voor zo'n kind zijn vakanties lang en weekenden soms ook. "Het liefst zit hij de hele dag achter de computer en als dat niet meer mag, vraagt hij of de televisie aan mag. Wat hij wel leuk vindt, is het doen van gezelschapsspelletjes. Maar ja, ik kan niet de hele dag spelletjes met hem doen. Ik heb hem al van alles aangeboden, maar hij kan zich nergens lang mee vermaken."
Tjitsche vraagt of hij niet aan sport doet, en nadat ze een aantal mogelijke sporten opgesomd heeft: "Of Scouting misschien? Een goed boek lezen, is dat niet iets? Zijn er in het wijkcentrum geen kinderactiviteiten? Zorg dat hij in beweging komt. En maak zijn dagprogramma zo druk dat hij voor verveling geen tijd meer heeft." Natasja: "Mijn dochter verveelt zich ook als ze alleen is, maar daarom haal ik vaak andere kinderen op die dan hier samen met haar kunnen spelen."
Mopsy is de enige die niet met oplossingen komt: "Moeten we onze kinderen dan entertainen? Doen we hun daar zo'n plezier mee? Grote genieën zijn ook niet elke minuut van de dag beziggehouden, zodat hun fantasie werd geprikkeld doordat ze op zoek moesten naar iets wat hun interesseerde."
Waarom hebben ouders zo'n hekel aan dit soort kinderverveling? Je zou denken dat het komt doordat ze de zinledigheid associëren met luiheid. Luie niksigheid is voor velen taboe, zondig zelfs. De ouder komt met een suggestie -- 'Waarom ga je niet even met de hond uit?' -- zegt het kind: 'Geen zin'. Op zo'n toon van: 'Mens, begrijp je dat dan niet? Dat is nu juist het probleem: als je je verveelt heb je nergens zin in.' Maar wat is dat nu, dan máák je maar zin!
Toch moet er meer aan de hand zijn, want een kind mág toch na een zware schoolweek of tijdens de vakantie wel eens een tijdje niets doen? Er is meer, bevestigt Sandra Veenstra, ontwikkelingspedagoge met een eigen praktijk in Naarden (Grow'n'up), gespecialiseerd in positieve psychologie. Veenstra: "Verveling voelt onprettig. Bijna iedereen schrikt van een negatieve emotie. De commercie speelt daar handig op in: verveling moet je verdrijven met pretparken en zo. Ouders kunnen vaak slecht omgaan met de negatieve emoties van hun kinderen. En dus ook met verveling."
"Daar komt nog bij dat ouders snel het gevoel hebben dat zij er verantwoordelijk voor zijn als bij hun kinderen de verveling toeslaat. Dat zij er dus niet in geslaagd zijn de daginvulling van hun kind boeiend genoeg te maken. Ze gaan dan ook meestal onmiddellijk aan de slag om het probleem op te lossen. Ouders maken het hun kinderen graag naar de zin. Dat is begrijpelijk, want als hun kind gelukkig en tevreden is, geeft dat het gevoel dat ze het goed doen."
Het is dus verleidelijk om voor verveelde prinsjes en prinsesjes de rol van hofnar aan te nemen, maar er is een betere reactie denkbaar. Veenstra: "Ik vind het heel belangrijk dat een kind de ruimte krijgt voor zijn eigen gevoel van verveling. Kinderen moeten leren zelf hun oplossingen te zoeken. Vertel dat je het gevoel van verveling zelf ook kent en laat de emotie vooral bij het kind zelf. Zo leert hij dat dat normaal is, dat het een tijdelijk gevoel is en dat het verdwijnt zodra de geest weer door iets gegrepen wordt. En vooral dat je daar zelf ook invloed op kunt uitoefenen. Die ontdekking versterkt zelfvertrouwen en voorkomt hersenluiheid."
Toch wil Veenstra ouders nog wel een praktische tip geven. "Laat je kind zo nu en dan op een willekeurig moment eens in een leuke-dingen-schriftje opschrijven wat er leuk was die dag. Als er dan eens zo'n dag aanbreekt van eindeloze verveling, kun je hem of haar herinneren aan het schriftje. 'Ga eens kijken of je daarin nog iets tegenkomt wat je nu ook leuk zou vinden', zeg je dan. Daarmee help je het kind om zijn eigen oplossingen te vinden en zo draag je op een positieve manier bij aan zijn ontplooiing. Maar als een kind helemaal geen zin heeft om zin te maken, bedenk dan dat hij daar ook gewoon recht op heeft. Zie het als onderdeel van een groeiproces."
