1 mei 2019 door Henriette Huttmann
Emoties horen bij mensen en we worden ermee geboren. Hoe we er mee omgaan, wordt door veel factoren bepaald. En al heel vroeg. Hoe kun je als ouder het best omgaan met de emoties van een driftige peuter? Henriette is EmotieCoach en vertelt aan de hand van een voorbeeld hoe peuters met emoties omgaan.
Josje wijst naar de kast. De tranen rollen over haar wangen. Haar mondje wijd open om haar verzoek op luide toon kracht bij te zetten, roept ze: “Zijntjes! Zijntjes!” Terrible two in actie. Maar... is een peuter wel zo vreselijk?
Josje is twee jaar oud en volgens sommigen in de 'moeilijke' fase: de peuterpuberteit. Het woordje moeilijke staat tussen aanhalingstekens omdat hoe we de ander ervaren veel zegt over onszelf, ook al is die ander pas 2 jaar oud. Josje stampt nog eens flink op de grond en wijst dringend naar de kast, roepend om rozijntjes. Ik leg uit dat we eerst een broodje gaan eten. Dat is de druppel voor Josje. Ze brult “Neeeeee!” en barst in huilen uit.
‘Jantje lacht, Jantje huilt’, zou mijn moeder zeggen. Vanuit mijn oogpunt zeg ik: ’t Stroomt lekker, heel gezond!
Ze geeft duidelijk en krachtig aan dat ze rozijntjes wil hebben. Als ze begrijpt dat ze die niet gaat krijgen, groeit haar opwinding. We zien boosheid in volle actie: Josje verzamelt haar energie en daardoor centreert ze zich. Haar vuistjes gebald langs haar lichaam en hard stampend op de grond, slaat het hartstochtelijke vragen om in woede.
Allemaal emoties die horen bij de emotie-categorie Boosheid. Als ik tegen haar zeg: “Daar word je boos van hè…”, kijkt ze me bijna vriendelijk aan en zegt: "Jaaaaaaa…" terwijl haar ogen zich vullen met tranen. Josje richt haar pijlen niet op mij, ze gebruikt de energie van haar boosheid constructief, zoals het bedoeld is: ze vecht niet tégen mij; ze vecht vóór rozijntjes. Zou Josje volwassen zijn, dan zou ze mij hoogstwaarschijnlijk verantwoordelijk stellen voor haar boze en verdrietige gevoel en mij verwijten maken.
En dat is vaak waar het mis gaat bij volwassenen, dan komen er allerlei emoties uit categorie Schuld/Schaamte bij kijken: We wijzen de ander aan als dader en wij voelen ons het slachtoffer. We zoeken in ons hoofd naar redenen waarom we ons voelen zoals we voelen. Bijvoorbeeld: ik voel me boos en dat komt omdat jij zus en zo doet. Ons emotionele systeem is echter een gereedschap dat in werking komt na de gedachte. Het signaleert dat we iets gedacht hebben wat niet klopt met wie we zijn en waarschuwt ons dat we van ons pad af gaan.
Eén van de natuurwetten zegt dat alles altijd in verandering is. Ons emotionele gereedschap zegt dus ook altijd iets over dit moment. Over 5 minuten kan alles anders zijn. Laten we eens kijken hoe het bij Josje werkt. Josje klimt huilend op haar stoel, ploft neer en terwijl haar wangetjes nog nat zijn van de tranen, klapt ze alweer vrolijk in haar handjes: "Eten! Jaaaaaa!" Helemaal senang en blij. De verzamelde energie van haar boosheid is weggevloeid met haar tranen.
Josje is weer in balans door haar verdriet even de ruimte te geven. Dat is wat emoties uit de categorie Verdriet doen: het wil even door ons heen ‘verdrieten’: een energiestroom die vanuit je buik omhoog golft en weer naar beneden afvloeit. Als je dat kunt toelaten ben je weer geharmoniseerd. Let wel: zonder het verhaal in te duiken! Josje verzint geen redenen waarom ze boos is of waarom ze even huilt. Het stroomt simpelweg door haar heen, zonder er een gedachte aan vuil te maken. En dat is hoe het ook voor ons kan werken. Geef de lichamelijke sensatie je volledige aandacht en je zult ervaren dat je in luttele seconden weer in balans bent. Net als Josje.
Zo makkelijk kan het écht zijn. In een volgend artikel belicht ik de emoties van de volwassene in dezelfde situatie met Josje.
