4 februari 2012 door Suzan Put
Borstvoeden verlaagt de kans op borstkanker. En: hoe langer hoe beter. Suzan Put bespreekt een aantal recente onderzoeken.
Op dit moment krijgt 1 op de 8 vrouwen in Nederland borstkanker. In West-Europa in het algemeen, en in Noord-Amerika, is de kans veel groter dan in Afrika en Azië, al blijkt het risico ook daar de laatste jaren sterk toe te nemen. [1]
Er zijn verschillende factoren die de kans op het krijgen van borstkanker vergroten. Vooral:
Risico-verlagend zijn:
Het gunstige effect van kinderen krijgen en borstvoeding geven heeft waarschijnlijk twee oorzaken. Ten eerste is het zo dat na de puberteit de borsten nog niet helemaal af zijn. Het klierweefsel in de borst specialiseert zich pas tijdens en na de zwangerschap volledig in het aanmaken van melk. Zulke gespecialiseerde cellen lopen minder kans om in kankercellen te veranderen. Anders gezegd: ongespecialiseerde cellen hebben juist doordat ze nog verschillende kanten op kunnen, meer kans om in een kankercel te veranderen.
Daarnaast zorgt het geven van borstvoeding ervoor dat er minder oestrogenen in het lichaam vrijkomen. Hoe langer deze vrouwelijke hormonen in kunnen werken op het borstweefsel, hoe groter de kans op borstkanker.
Borstvoeding geven is een van de factoren waar je zelf een directe invloed op kunt hebben. Maar hoe groot is die risicovermindering eigenlijk? Is het een kwestie van gerommel in de marge, of maakt het echt uit? Recente onderzoeken geven uitsluitsel.
In 2011 werd een systematisch literatuuronderzoek gepubliceerd waarin 27 onderzoeken naar risicofactoren voor borstkanker opnieuw bekeken werden [2]. In de onderzoekswereld wordt aan zo'n systematisch literatuuronderzoek veel waarde toegekend, omdat het heel objectief is.
De beschermende werking van het geven van borstvoeding wordt in dit artikel "overtuigend" genoemd. De onderzoeken die onderzocht zijn, laten zien dat de kans op borstkanker als een vrouw borstvoeding heeft gegeven, afneemt met maar liefst 25% tot 43%.
In een ander groot onderzoek [3], uit 2009, werden meer dan 60.000 Amerikaanse verpleegkundigen jarenlang gevolgd vanaf 1989. Er werd onderscheid gemaakt tussen twee soorten borstkanker: voor de menopauze of erna. Men vond een risicovermindering van 25% voor de vroege variant. Het ziet ernaar uit dat het geven van borstvoeding vooral invloed heeft op deze vroege variant.
Er werd ook gekeken naar de familie. Daaruit bleek dat de beschermende werking van borstvoeding nog aanzienlijk toeneemt als er borstkanker in de familie zit (bij een moeder of een zus). In dat geval neemt het risico af met maar liefst 59%. De onderzoekers geven de aanbeveling om juist deze groep vrouwen nadrukkelijk te adviseren om borstvoeding te geven.
De meeste onderzoeken onder West-Europese en Amerikaanse vrouwen vonden geen relatie met de duur van de borstvoeding. Dat zou heel goed kunnen komen doordat de meeste West-Europese en Amerikaanse moeders niet zo lang borstvoeding geven. Om te achterhalen of de duur van de borstvoeding nu wel of niet iets uitmaakt, moet je dus (ook) kijken naar regio's waar langer gevoed wordt.
In een recent artikel, gepubliceerd in het 'International Journal of Cancer' (2009), wordt een onderzoek onder India'se vrouwen beschreven [4]. Op het platteland van India geeft 100% van de moeders borstvoeding, in de stedelijke gebieden 98%. Langer voeden is er gebruikelijk. Er werd gezocht naar risicofactoren voor borstkanker. Een groep van meer dan 1.800 vrouwen die een borstkankerkliniek bezochten, werd vergeleken met een even grote groep gezonde vrouwen. Er werd een sterk verband gevonden tussen lang borstvoeden en het (niet) krijgen van borstkanker voor de menopauze.
Met elk jaar dat er cumulatief (dus opgeteld voor achtereenvolgende kinderen) langer gevoed wordt, bleek het risico verder af te nemen. Als je de kans op borstkanker na 1 jaar borstvoeden als uitgangspunt neemt, is die nog eens met de helft verminderd na 6 jaar opgeteld borstvoeden.
Het 'British Journal of Cancer' publiceerde in 2008 een onderzoek onder Nigeriaanse moeders, met een vergelijkbaar resultaat [5]. In Nigeria geeft vrijwel iedere moeder borstvoeding, en de helft langer dan 1 jaar. Voor elk jaar dat er borstvoeding gegeven wordt, neemt het borstkankerrisico met 7% af, zo bleek uit dit onderzoek.
In West-Europa hebben we een hoge zorgstandaard en relatief grote budgetten voor onderzoek en behandeling van borstkanker. Gelukkig! Maar desondanks stijgt de kans op het krijgen van borstkanker hier nog altijd. Daarom is het jammer dat zo'n buitengewoon effectieve en goedkope vorm van preventie, in de vorm van borstvoeding, nog zo weinig bekendheid geniet.
Zeker als er borstkanker in de familie voorkomt, is het een overweging om wat langer door te gaan met het geven van de borst. Garanties zijn er natuurlijk niet te geven, maar een risicovermindering van 59% is toch niet niks.
[1] Wereld Kanker Onderzoek Fonds
[2] Inumaru LE, Silveira EA, Naves MM. Risk and protective factors for breast cancer: a systematic review. In: Cad Saude Publica (2011 Jul) 27(7):1259-70.
[3] Stuebe AM, Willett WC, Xue F, Michels KB. Lactation and incidence of premenopausal breast cancer: a longitudinal study. In: Arch Intern Med. (2009 Aug) 10;169(15):1364-71.
[4] Gajalakshmi V, Mathew A, Brennan P, Rajan B, Kanimozhi VC, Mathews A, Mathew BS & Boffetta P. Breastfeeding and breast cancer risk in India: A multicenter case-control study. In: International Journal of Cancer (2009) 125, 662-665.
[5] Huo D, Adebamowo CA, Ogundiran TO, Akang EE, Campbell O, Adenipekun A, Cummings S, Fackenthal J, Ademuyiwa F, Ahsan H & Olopade O I. Parity and breastfeeding are protective against breast cancer in Nigerian women. In: British Journal of Cancer (2008) 98, 992-996.
