11 december 2014
Heeft u te maken met jeugdzorg? En staan er medische gegevens in uw dossier? Houd het dan uit handen van de gemeente. Hieronder leggen we uit wat het probleem is, en wat u eraan kunt doen. Mét voorbeeldbrief.
Op 1 januari 2015 worden de gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Dat levert een enorm privacy-probleem. Ronald Huissen legt het in zijn boek Privacy in de Zorg glashelder uit:
Ondanks alarmerende kritiek van de Raad van State, de Raad voor de Rechtspraak, het College Bescherming Persoonsgegevens en academici, bevat de nieuwe Jeugdwet nauwelijks concrete regels op het gebied van privacybescherming.
Critici vrezen voor een alwetende gemeente, die zo veel verschillende taken en bijbehorende persoonsgegevens onder haar hoede krijgt dat het niet meer duidelijk is welke informatie voor welk doel wordt gebruikt. Zonder harde wettelijke kaders en echt toezicht krijgt de gemeente vrij spel om privacygevoelige gegevens te koppelen en te gebruiken voor doelen anders dan waarvoor ze oorspronkelijk werden verzameld.
Hun vrees is niet ongegrond: gemeenten hebben tot nu toe een zwakke staat van dienst voor het zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens. Intern toezicht heeft geen prioriteit en wordt nauwelijks gehandhaafd. Hoe gaan gemeenten straks om met hun nieuwe verantwoordelijkheden, nu ze bijna volledig carte blanche krijgen van het kabinet? Wordt het straks nog onoverzichtelijker wie binnen de gemeente welke informatie kan inzien? Hoe pakt dat uit voor gezinnen die met jeugdzorg te maken krijgen en van wie zeer vertrouwelijke informatie in de ambtelijke molen gaat? Hoe verhouden de zorgtaken van de gemeente zich tot de andere petten van de gemeente, zoals handhaving van veiligheid en controle op uitkeringen? (Privacy in de Zorg, hdst.3)
Heel concreet: het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zegt dat er domweg geen wettelijke basis is voor het uitwisselen van persoonsgegevens in het sociale domein (door ambtenaren, zorgverleners, wijkteams, etc.) Het mág gewoon niet. Maar het gaat toch gebeuren. De staatssecretarissen Teeven en Van Rijn hebben het probleem weggewimpeld.
De vraag is wat er gaat gebeuren met de dossiers die nu nog bij de (provinciale) Bureaus Jeugdzorg liggen, en op 1 januari overgedragen moeten worden aan de gemeenten. Hoe werkt dat? Moeten ouders (of de jongeren zelf) daar expliciet toestemming voor geven? En kun je dat ook weigeren?
Professionals weten het niet, en stellen elkaar daar vragen over. Onder andere op de website Kennisnetjeugd.nl van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Daar horen ze dan van hun collega's hoe het zit. Namelijk dat er volgens artikel 10.4 lid 3 van de Jeugdwet geen toestemming van de ouders (of de jeugdigen zelf) nodig zou zijn. Kijk maar.
Oeps! We verslikten ons in onze koffie toen we dat lazen. Dat wetsartikel heeft namelijk alleen betrekking op relatief onschuldige gegevens als naam, adres, woonplaats, de hulp die er tot nu toe gegeven is, de hulpverleners die daarbij betrokken zijn, etc.
Voor het overdragen van medische gegevens ligt het anders. Daarvoor is toestemming nodig van de ouders (of de jeugdigen zelf, als die 12 jaar of ouder zijn). En in de praktijk zitten er vaak medische gegevens in het dossier, zoals een psychiatrische diagnose (denk aan autisme, depressie, adhd, etc.) In zo'n geval mag het dossier dus beslist niet zomaar – zonder toestemming – in zijn geheel worden overgedragen.
Bureau Jeugdzorg Amsterdam is heel netjes: daar dragen ze de dossiers niet zomaar over aan de gemeente. Hulde! Maar helaas zijn lang niet alle Bureaus Jeugdzorg zo netjes. Om te voorkomen dat ze het dossier van uw kind klakkeloos overdragen, bijvoorbeeld op basis van die minkukel-adviezen op Kennisnetjeugd.nl, verdient het aanbeveling om vooraf bezwaar te maken.
We hebben daarvoor een voorbeeldbrief gemaakt. Voor kinderen van 12 jaar en ouder moet uw kind de brief mee-ondertekenen.
De brief is beschikbaar in pdf-formaat. Met copy-paste kunt u de tekst overbrengen naar een Word-document.
Let op (1): breng liever geen wijzigingen aan in de tekst, omdat het juridisch nogal nauw steekt, qua formulering. De huidige tekst is juridisch waterdicht. Na eventuele wijzigingen is hij dat misschien niet meer.
Let op (2): bel eerst even naar uw eigen Bureau Jeugdzorg wat hun beleid is met het overdragen van de dossiers. Als ze het sowieso niet doen, is er natuurlijk geen reden om zo'n alarmerende brief te sturen.
Privacy in de zorg - Van wie is uw medisch dossier?
Ronald Huissen
ISBN: 9789088505751
88 pagina's
Prijs: € 13,90
Online bestellen
