6 juli 2020
Vanaf het moment dat je tweede kind geboren wordt, verandert de samenstelling van het gezin. Niet alleen moeten jullie de aandacht over twee kinderen verdelen, ook je kinderen zelf moeten leren rekening houden met elkaar. Hoe gaan je kinderen om met emoties als jaloezie en boosheid? En wat als je kinderen vaak ruzie maken? Lees hier onze tips bij ruzie tussen broer(s) en/of zus(sen)!
Broertjes, zusjes of een combinatie ervan: het is niet vanzelfsprekend dat ze elkaars beste vrienden zijn en ruzie hoort dus ook bij. Maar wist je dat ze er veel van kunnen leren door af en toe flink ruzie te maken met elkaar? “Door ruzie te maken leren kinderen hoe ze conflicten samen kunnen oplossen en naar elkaar te luisteren. Maar ze leren ook omgaan met emoties en verschillende reacties, samenwerken én het stimuleert hun vermogen tot oplossingsgerichtheid.”, legt orthopedagoog Annalotte Ossen uit.
En hoe klein of groot je kind ook is, er kunnen veel emoties opspelen bij het opgroeien in hetzelfde gezin: jaloezie, boosheid, rivaliteit, teleurstelling en woede zijn bijvoorbeeld heel normaal. Kinderen kunnen zelf nog niet omgaan met deze emoties en hebben daar jouw hulp bij nodig.
Peuters en kleuters kunnen zich nog niet goed verplaatsen in de gevoelens van een ander. Daarnaast zijn ze zelf volop bezig met het ontdekken van hun eigen emoties en focussen ze zich vooral op wat zij zelf willen. Hierdoor kunnen ze snel driftig, gefrustreerd en in jouw ogen onredelijk zijn. Dit hoort echt bij de leeftijd en daarom hebben kinderen tot 6 jaar nog sturing van jou nodig bij een ruzie met een broer of zus. Belangrijk bij deze leeftijd is dat je blijft benadrukken wat wel en niet mag (je mag wel boos of verdrietig zijn maar niet met spullen gooien). Gaat de ruzie bijvoorbeeld over speelgoed? Probeer je peuter of kleuter dan te verleiden tot iets anders doen om zo de ruzie te sussen.
Vanaf een jaar of 6 kunnen kinderen steeds beter begrijpen wat iemand anders verdrietig maakt. Vanaf 8 jaar kunnen kinderen zich beter in anderen verplaatsen en lukt het ze dus steeds meer om onenigheid zelf op te lossen. Dat oplossen gaat niet vanzelf en daar kan soms een flinke ruzie aan vooraf gaan. En dat kan best pittig zijn; het levert negatieve energie op en het vraagt veel van je tijd en aandacht. Een flinke investering dus, maar het levert je later ook weer veel op. Hieronder vind je 11 tips bij kinderen die veel ruzie maken.
Zo zorg je ervoor dat het thuis weer gezellig wordt!
Vaak is je eerste neiging om meteen in te grijpen als je kinderen weer tegen elkaar lopen te schreeuwen. Probeer het eerst eens te negeren, ruzies lossen zich vaak vanzelf op. Kinderen hebben ruzie maken nodig om te leren hoe ze dit samen kunnen oplossen. Ze leren woorden geven aan hun emoties en leren zich inleven in de ander. Ze hebben het nodig om het zelf op te kunnen lossen zodat ze daarin kunnen groeien. Vind je het lastig om toe te kijken? Loop dan even een paar minuten de kamer uit.
Loopt de ruzie uit de hand en lukt het de kinderen niet het zelf op te lossen met elkaar? Loop erheen en heb echte aandacht voor de kinderen en beide hun emoties. Luister naar beide hun ervaringen, zonder oordeel, en stel vragen. En dan bedoelen we geen vragen zoals “Wie is er begonnen?” of “Waarom heb je dat gedaan?” maar vragen zoals “Waarom ben je boos?” en “Hoe kunnen we dit oplossen?”. Kies dus ook zeker geen partij als je niet precies weet hoe de ruzie is gegaan. Focus op de oplossing in plaats van het probleem.
Help je kinderen om tot een oplossing te komen in plaats van ze die te geven, zo help je ze om te denken in oplossingen en compromissen sluiten. Door open vragen te stellen, kan je kinderen helpen om na te denken over de situatie. Je kunt bijvoorbeeld gerust aan ze vragen: “Hoe kunnen jullie dit samen oplossen?” en ze zelf een mooie oplossing laten bedenken. En beloon ze als dat lukt!
Probeer te voorkomen dat je ingaat op wat niet kan en mag maar benoem juist wat er wel kan, bijvoorbeeld door een planning te maken wie er wanneer op de tablet mag of geef alternatieve opties. “Tim mag nu 10 minuutjes met de trein spelen en dan komt Bas me even helpen in de keuken en na 10 minuten ruilen jullie om.”
Leg aan je kinderen uit dat ze boos en verdrietig mogen zijn en zorg ervoor dat je hun gevoelens altijd serieus neemt, voorkom dus dat je dingen zegt zoals: “en nu ophouden met huilen”. Het is voor kinderen heel belangrijk emoties te kunnen uiten. Je mag natuurlijk wel het gedrag van je kind afkeuren, zoals elkaar slaan.
Maak daarom duidelijke regels met elkaar. Slaan of welke vorm dan ook van elkaar pijn doen mag niet, punt. Ook dingen afpakken, met spullen gooien of elkaar slaan zijn echte no go’s. Ruzie maken hoort er nu eenmaal bij maar je hebt ook respect voor de ander. Gaat dit tijdens een ruzie toch mis? Blijf dan benoemen welke regels jullie hebben én waarom.
Soms is ingrijpen nodig om te voorkomen dat de ruzie uit de hand loopt. Orthopedagoog Annalotte Ossen: "Als het echt uit de hand dreigt te lopen, kun je ze het best even uit elkaar halen. Uit onderzoek blijkt dat wanneer we kinderen helpen tot rust te komen, er meer stofjes vrijkomen die helpen tot rust komen. In tegenstelling tot het alleen laten afkoelen (door bijvoorbeeld naar de gang of kamer te sturen), hierbij komen juist stofjes vrij die meer stress veroorzaken, waardoor het afkoelen voor je kinderen moeilijker wordt."
Merk je dat het ene kind vaker ruzie zoekt of tegendraads is? Focus je dan op het gedrag van dit kind zonder de vergelijking te maken met het andere kind, zoals “Je zus kan wel normaal doen, waarom jij niet?”. Daarmee geef je jouw kind het gevoel dat je hem minder goed, leuk of lief vindt.
Merk je dat je kinderen vaak jaloers zijn op elkaar? Dat zou wel eens kunnen komen doordat ze wat meer alone-time van hun papa en mama zouden willen. Neem een van je kinderen mee naar de supermarkt, de ander mag mee het vuilnis wegbrengen. Het hoeven geen grote activiteiten te zijn. Juist de kleine momenten op de dag dat je samen bent met elkaar zijn al van grote waarde voor je kind. Gaan de kids echt moeilijk samen? Dan kun je ervoor kiezen om op te splitsen. In het weekend ga jij bijvoorbeeld iets leuks doen met je oudste, terwijl je partner op stap gaat met de jongste. Je kinderen zullen die individuele aandacht van papa of mama heerlijk vinden!
Als je kinderen veel ruzie maken, kan het een goed idee zijn om ze wat vaker te laten samenwerken. Geef ze af en toe klusjes waarbij ze elkaar nodig hebben, stuur ze erop uit voor een boodschap of laat ze samen een lekker ontbijtje maken voor jullie. Ook dit kan met wat gekibbel gaan natuurlijk, maar ze kunnen hier veel van leren!
Het moment vlak voor het naar bed gaan is perfect voor wat quality time met elkaar. Vraag je kind hoe zijn dag was, wat ging er allemaal goed vandaag? Waar moest hij echt om lachen en wat vond hij het leukste moment van de dag? Waar is hij dankbaar voor? Zo benadruk je vooral alle positieve ervaringen. Je kind zal zich enorm gehoord en gewaardeerd voelen!
Wel is het goed om te kijken of er, zeker bij aanhoudende ruzie, geen andere oorzaak aan ten grondslag ligt. Wordt je kind bijvoorbeeld gepest op school, heeft hij het te druk, verveelt hij zich, heeft hij ruzie met een vriendje, enzovoorts? Dan is het belangrijk om eerst die oorzaak op te sporen en op te lossen. Hopelijk gaat het daarna thuis ook weer een stuk beter.
