7 september 2021 door Aline Kiers
Tijdens de zwangerschap bereiden de meeste ouders zich goed voor op de bevalling, maar minder op de periode daarna; het vierde trimester (je kraamtijd). Terwijl een goede voorbereiding op die eerste periode met je baby zo ontzettend belangrijk is. Wij vertellen je graag hoe je een realistisch beeld krijgt van die eerste drie maanden met jullie baby.
Allereerst is het begin van je kraamtijd over-wel-dig-end, je bent bevallen! Een intense levensgebeurtenis die nogal wat impact heeft. Het heeft impact op jullie relatie, het heeft impact op het lichaam van de moeder, er komt ontzettend veel bij kijken. Ook voor de baby is het heerlijk om zijn/haar ouders te ontmoeten, maar is de wereld ook echt iets heel vreemds en is het goed om daar rekening mee te houden.
Er zijn heel veel onderwerpen die we kunnen bespreken. Veel leer je ook van jullie kraamverzorgster, zoals de praktische kant van het zorgen voor je baby. Maar hoe het voelt, dat is net iets lastiger. Echt het leven visualiseren van die eerste maanden is moeilijker. Met de juiste voorbereiding krijg je wél een realistisch beeld van dat vierde trimester. En als jullie weten hoe je kunt handelen in verschillende situaties gaat dat echt veel rust brengen en die kun je goed gebruiken.
Borstvoeding of flesvoeding. Een gevoelig onderwerp voor veel mensen en dus erg belangrijk om je hier goed op voor te bereiden. Jullie willen natuurlijk het allerbeste voor je kindje en we weten dat borstvoeding de beste voedingsstoffen heeft voor een baby, maar dat betekent niet dat borstvoeding ook automatisch de beste keuze is voor jullie.
Voeding is namelijk veel meer dan alleen voedingsstoffen. Het is ook aanraking, hechting, ontspanning en verbinding. En als het geven van borstvoeding om wat voor reden dan ook het niet is, dan is flesvoeding een geweldig alternatief waarin al die andere elementen ook aanwezig zijn.
Maar hoe maak je nou de juiste keuze? En moet je überhaupt die keuze wel maken van te voren? Je weet vaak pas echt wat voor jullie werkt als jullie er middenin zitten.
Het is vooral erg belangrijk je op dit onderwerp voor te bereiden, zodat je de kans op een soepeler verloop na de bevalling vergroot. Ga bijvoorbeeld naar een borstvoedingsbijeenkomst, lees er een boek over (Positief over borstvoeding, Amy Brown / Het nieuwe borstvoedingsboek, Stefan Kleintjes / De Melkfabriek, Sofie van Enk) en luister naar de podcast van Mom & co met lactatiekundige Myrthe van Lonkhuijsen. Geef je liever flesvoeding, ook dan is het handig om vooraf met je kraamverzorgster te bespreken wat een handige plan van aanpak is omdat je lichaam waarschijnlijk wel melk gaat produceren na de bevalling.
Allereerst, rust goed uit!
Iedere vrouw die een kind op de wereld heeft gezet moet daarvan herstellen. En rust is daarbij de belangrijkste factor. Wat is dan rust houden? Rust is voor iedereen anders. Hier is helaas geen eenduidige richtlijn voor. Er zijn wel een paar vuistregels:
Naast zoveel mogelijk rust houden zijn er een aantal zaken waar je extra goed op moet letten. Dit doe je niet alleen zelf, maar is ook standaard een onderdeel van de controles die de kraamzorg en verloskundige doen. Hierbij een paar belangrijke punten.
Op de plek waar de placenta vast zat in de baarmoeder ontstaat een wond nadat de placenta heeft losgelaten. Doordat de baarmoeder heel goed samenknijpt wordt deze wond grotendeels dichtgedrukt. Omdat we niet willen dat je teveel bloed verliest controleren we na de geboorte, maar ook in de kraamweek geregeld of je baarmoeder goed hard (en dus samengetrokken) is. Toch heeft iedere pas bevallen vrouw de eerste periode na de geboorte bloedverlies. Dit begint als helderrood en zal langzaam verkleuren naar bruin. Bloedverlies neemt in de eerste weken na de bevalling af en zou rond zes weken na de geboorte moeten stoppen.
Het komt weleens voor dat je ruptureert (uitscheurt) tijdens de bevalling. Dit varieert van schade aan de huid (1e graads), tot huid en spierlaag (2e graads) en ook kringspier (3e graads). Sommige mensen voelen hechtingen nauwelijks, en anderen hebben er meer last van. De kraamverzorgster zal elke dag bekijken of de wond goed heelt. Als je veel pijn hebt kun je een pijnstiller gebruiken. Bij vaginale hechtingen kan het fijn zijn om tijdens het plassen de vagina te spoelen met water of kamille-extract. Urine kan prikken in de wond, dus als je een speciale perineumspuit of bidon naast het toilet zet, kun je deze gebruiken terwijl je plast. Dit verdunt de urine en maakt het minder onaangenaam.
Plassen is belangrijk in de kraamweek, omdat hierdoor je baarmoeder goed kan samentrekken en achter je schaambot zakt. Dit proces heet involutie. Daarnaast verminderd dit ook het vloeien. We vinden het daarom belangrijk dat je regelmatig (a 3u) plast na de bevalling. Het is dan niet alleen belangrijk dat je zelfstandig kunt plassen en dus aandrang voelt, maar houd ook goed in de gaten of je goed uit kunt plassen. Ook je darmen moeten weer ‘opstarten’. Vaak duurt het een paar dagen voordat je darmen weer in beweging komen na de bevalling. Het kan dus best zijn dat je een dag of 3-4 geen ontlasting hebt. Hierdoor kan de ontlasting die nog in je darmen zit hard worden. Het is dus heel belangrijk om tijdens het kraambed vezelrijk te eten en genoeg te drinken. Vooral het druk zetten tijdens het poepen is voor veel vrouwen spannend na de geboorte. Bij een keizersnede kun je voorzichtig tegendruk geven op je buik om zo de wond wat te steunen.
Het verschilt heel erg per persoon hoe je je voelt in die eerste periode na het krijgen van een kindje. Sommige ouders zien hun baby voor het eerst en zijn op slag verliefd. Het lijkt alsof de kleine er altijd al was en alles voelt volstrekt natuurlijk en kloppend. Maar bij veel stellen voelen die eerste dagen/weken juist als een periode van elkaar leren kennen. Je gaat je baby leren kennen, je leert jezelf kennen in de rol als ouder en je leert partner weer in een nieuwe rol kennen. Het is volkomen normaal dat alles echt nog even wennen is en dat moeder-/vadergevoel komt dan vaak vanzelf.
Sommige moeders vinden het moment waarop ze hun kindje voor het eerst zien veel minder indrukwekkend dan ze hadden verwacht. Het gaat een beetje aan ze voorbij zelfs. Dat is ook niet zo gek. Je lichaam zit vol adrenaline en je bent vol in de actiemodus, dat geldt voor zowel na een vaginale geboorte als een keizersnede. Jouw zenuwstelsel is op dat moment helemaal niet bezig met het kindje dat net geboren is. Het is juist bezig met aftasten of de situatie veilig is en of je nog in actie moet komen. Pas daarna, als je zenuwstelsel de switch maakt van sympatisch naar parasympatisch kan je zenuwstelsel (en dus jij) in ontspanning gaan kijken naar je baby.
Het helpt als je dit van tevoren weet. Vooral moeders die zich direct na de geboorte niet meteen overvallen voelen door een waterval aan liefde voelen zich daar vaak schuldig over of gaan soms doen alsof dit wel zo is. Dat hoeft echt niet. Wat kan helpen is om, vlak na de geboorte van je baby, even een aantal keer heel diep in en uit te ademen waarbij je op je uitademing echt bewust uitblaast zoals je zou doen na het trekken van een sprintje. We noemen dit de kalme ademhaling.
Mocht je in het verleden periodes hebben gehad van mentale problemen als vrouw, dan is het goed om dit wel tegen je verloskundige en kraamverzorgster uit te spreken. De kans op een postnatale depressie is dan ietsjes groter. Let wel, dat als er een plan van aanpak ligt, dat over het algemeen minder voorkomt omdat er al een uitgestippeld vangnet ligt. Hierdoor voel je je meer geborgen.
Er is nog zoveel meer te zeggen. Praat erover met vrienden, een collega of je ouders hoe zij die eerste weken hebben ervaren, kennis geeft rust. En dat scheelt heel veel nachtelijk googelen, elkaar verdwaasd aanstaren en korte lontjes.
Om zoveel mogelijk ouders een complete voorbereiding op het vierde trimester te kunnen geven, ontwikkelde Mom & co een online cursus genaamd ‘Het Vierde Trimester’ voor €129. Bovengenoemde en nog heel veel meer informatie, oefeningen en tools vind je in de cursus. Daarnaast staan er nu op de podcast van Mom & co kraamtijdverhalen, zodat alle ouders een realistische kijk krijgen op de eerste periode met hun kindje.
