Het is een veelbesproken onderwerp onder zwangere mensen: de NIPT-test. Vroeger kwam deze alleen in specifieke situaties aan bod. Sinds dit jaar wordt de test voor iedereen vergoed vanuit de basisverzekering, zonder eigen bijdrage. Overweeg je hierdoor zelf een NIPT-test te laten doen, maar weet je er nog niet het fijne van? We geven uitgebreid antwoord op de 7 meest gestelde vragen rondom de NIPT-test. Ontdek de vragen én antwoorden in deze blog.
De NIPT (Niet Invasieve Prenatale Test) is een sneak peek in het DNA van je kleintje. Je kunt hiermee controleren of je baby het down-, edwards- of patausyndroom in z’n rugzakje draagt, maar ook of de baby een andere zeldzame aangeboren chromosoomafwijking heeft. Dat laatste noemt men de nevenbevindingen. Je kunt altijd zelf kiezen of je alleen wilt controleren op het down-, edwards- of patausyndroom, of dat je daarnaast ook de nevenbevindingen mee wilt nemen in de test. De NIPT-test gaat dus alleen over het identificeren van mogelijke afwijkingen, en niet over andere kenmerken van de baby. Zo krijg je als ouder meer inzicht in de gezondheid van je baby.
Om de test te doen, neem je eerst contact op met je verloskundige of gynaecoloog. Zij wijzen je op locaties waar je bloed laat afnemen voor de test. Dit kan tussen de 11de en de 18de week van de zwangerschap. Je bloed wordt afgenomen, omdat je bloed erfelijk materiaal (DNA) van de placenta bevat dat vrijwel identiek is aan het DNA van de baby.
Vervolgens wordt je bloed in het lab onder de microscoop gelegd om te onderzoeken op afwijkingen in het erfelijk materiaal. Voor de test is dus alleen een beetje bloed nodig om zo risico’s te minimaliseren; hierover later meer. De uitslag van de test is nooit 100 procent zeker. Aan de ene kant heb je dus het voordeel dat de test je van informatie voorziet, maar ook het nadeel dat het je met extra onzekerheid kan opzadelen.
Je krijgt de uitslag van de test ongeveer tien dagen na de test, via je verloskundige of gynaecoloog. Als je ook op nevenbevindingen hebt laten controleren, neemt het Centrum voor Prenatale Diagnostiek of een polikliniek van een universitair ziekenhuis spoedig contact met je op (mits er een afwijking is gevonden). Vraag naar de procedure om er zeker van te zijn dat deze werkwijze wordt gehanteerd.
De NIPT-test geeft nooit volledige zekerheid. Was de uitslag dat je waarschijnlijk zwanger bent van een kindje met down-, edwards- en patausyndroom? Dan is er een kans van 75 procent dat dit daadwerkelijk zo is. Bij 25 procent van de mensen met deze uitslag blijkt dit uiteindelijk toch niet het geval te zijn. Zijn er afwijkingen gevonden? Met het vervolgonderzoek kun je meer duidelijkheid krijgen. Je kunt hiervoor een vlokkentest (vanaf 11 weken zwangerschap) of een vruchtwateronderzoek (vanaf 15 weken zwangerschap) laten doen. Bespreek de mogelijkheden met je verloskundige of gynaecoloog, zodat je op de hoogte bent van de opties die van toepassing zijn op jouw persoonlijke situatie.
Bij de NIPT-test zelf zijn er gelukkig geen risico’s voor je kleine spruit. Geen verhoogd risico op een miskraam dus, en voor jou als ouder zijn de risico’s vergelijkbaar als met bloedprikken in een andere context. Je kunt bijvoorbeeld een blauwe plek krijgen op de plek van de prik.
De risico’s worden groter als je na de NIP-test een vervolgonderzoek gaat doen. Deze onderzoeken zijn namelijk ingrijpender: bij een vlokkentest wordt een stukje van de placenta weggehaald voor onderzoek, en bij vruchtwateronderzoek een beetje vruchtwater. In beide gevallen is het risico op een miskraam ongeveer 2 op 1.000.
Ja! Per 1 april 2023 wordt de NIPT-test voor iedereen vergoed vanuit de basisverzekering. De test is pas sinds 2017 voor alle zwangeren beschikbaar. Daarvoor werd de test alleen gedaan bij een verhoogd risico op een kindje met een afwijking. De test werd pas vergoed als er een medische indicatie was. Had je dat niet? Dan moest je een eigen bijdrage van 175 euro betalen. Independer zorgverzekeringexpert Mirjam Prins: “Sinds 1 april valt de test onder het RIVM en onder prenatale screening, net als de 20 wekenecho. Daarmee vervalt de eigen bijdrage, ook als je geen medische indicatie hebt.”
Hoewel de test nu wordt vergoed, is het wel handig om te weten dat je in Nederland alleen de test af kunt nemen als je ermee instemt om mee te doen aan een wetenschappelijke studie (een TRIDENT-1 of TRIDENT-2 studie). Gegevens over je zwangerschap, de uitslag van de NIPT, eventueel vervolgonderzoek en de uitkomst van je zwangerschap of bevalling, kunnen dan gebruikt worden voor onderzoek. Ook wordt je bloed opgeslagen. Kijk voor meer informatie hierover op meerovernipt.nl.
Nee, dit werkt bij elke verzekeraar hetzelfde. Dat komt omdat de NIPT-test onderdeel is van het basispakket. Dit pakket is onderdeel van de Zorgverzekeringswet en wordt elk jaar door de overheid bepaald. Verzekeraars mogen dus niet zelf beslissen of ze onderdelen uit het basispakket wel of niet vergoeden.
Maar let op: verzekeraars mogen wél zelf bepalen hoeveel premie ze vragen voor de basisverzekering. Hierdoor kunnen de premies variëren, terwijl de inhoud identiek is. Ga dit najaar dus weer je zorgverzekering vergelijken om te voorkomen dat je onnodig veel geld kwijt bent aan je zorgpremie.
