1 januari 2000 door Ward van Alphen
Ik ben een vader van drie kinderen waarvan twee zoons uit een vorig huwelijk. Na mijn scheiding (13 jaar geleden) heb ik geen omgangsregeling kunnen krijgen. Zo'n 4 jaar geleden is er weer contact gekomen met mijn ex-vrouw en is er alsnog een omgangsregeling tot stand gekomen.
Pascal is 12 en Jeroen 14 jaar. Het gaat om Pascal. Toen wij hem dus 4 jaar geleden voor het eerst op bezoek kregen was hij erg in zichzelf gekeerd. Het hele weekend verschuilde hij zich achter z'n Gameboy terwijl z'n broer het juist erg naar z'n zin had.
Pascal heeft het moeilijk met zichzelf. Wij kwamen er bij toeval achter dat hij soms in zijn broek poepte. Toen wij het ontdekten en dit met mijn ex-vrouw bespraken, bleek dat hij dit met vlagen deed. Zij was hier al mee naar 'specialisten' gegaan. Maar daar is tot op heden niets uitgekomen.
Pascal is vele malen slimmer dan Jeroen. Jeroen is wat opppervlakkiger; deed het ook altijd minder goed op school terwijl Pascal het leren makkelijk afging. Nu Pascal een toets moest maken voor de laatse klas van de basisschool bleek dat tot ieders verbazing Pascal lager scoorde dan Jeroen.
Mijn ex-vrouw hanteert het principe dat de jongens hun eigen verantwoordelijkheid hebben en heeft Pascal hierop dan ook aangesproken. En voorgesteld dat hij zelf het initiatief moest nemen naar zijn juffrouw te gaan om hem bijvoorbeeld breuken uit te laten leggen. Pascal doet dit echter niet en mijn ex krijgt geen greep op hem.
Ik heb het gevoel aan de zijlijn te staan met het beeld dat hij bij mij geen keus zou hebben. Wat er ook zou gebeuren, van mij zou hij wel moeten leren. Ik ben namelijk van mening dat je een jongetje van 12 jaar niet deze verantwoordelijkheid kan laten dragen.
Pascal heeft weinig vrienden, is gek op z'n computer (die nu thuis van z'n kamer is weggehaald i.v.m. z'n slechte schoolprestatie). Wij hebben hem op Scouting gedaan zodat hij meer contact zou krijgen met leeftijdgenootjes. Hier wilde hij mee stoppen, wij niet. Drama's hebben zich afgespeeld en hij dreigde niet meer bij ons te willen komen. Ondanks dat we goede afspraken hebben met m'n ex, wil je het toch niet te ver laten komen.
De vraag is hoe kunnen we Pascal helpen en hoe zou ik hier vanuit mijn positie een rol in kunnen spelen?
Het probleem dat u schetst heeft vele kanten, en roept nog veel vragen op. Desondanks wil ik proberen er iets over te zeggen.
Een jongen van 12 die bij vlagen in zijn broek poept, en daarbij ook nog op het gebied van school en vriendjes niet goed functioneert: daarover maakt u zich terecht zorgen. Uw verhaal roept een aantal zaken op. Je zou kunnen denken aan een kind dat opziet tegen de stap naar de puberteit, de overgang naar de middelbare school. Uit angst voor wat komen gaat is er een vlucht richting "klein blijven", en het broekpoepen is daar een onderdeel van.
Broekpoepen kan ook betekenen dat een kind met gevoelens zit waar het niet mee overweg kan. In de Nederlandse taal kennen we het woord "tegenstinken", hetgeen zoiets wil zeggen als "je bent ergens boos over maar dat laat je niet op een directe manier blijken, maar indirect, door in verzet te gaan". Er zit een aspect van koppigheid aan, maar dan op een manier die het kind uiteindelijk niets oplevert.
Pascal lijkt heel wat te hebben meegemaakt. Ouders gescheiden, een lange periode geen contact met de vader. Uit het verhaal blijkt niet goed hoe de scheiding tot stand is gekomen en hoe het contact tussen de ouders daarna is verlopen. Maar het komt over dat het onderling contact pas de laatste paar jaar wat beter gaat. Het moet erg verwarrend geweest zijn voor Pascal. Dit is ongetwijfeld een bron van frustratie geweest, en wie weet nog steeds...
Het is niet gemakkelijk voor gescheiden ouders om één lijn te trekken naar je kind, en een antwoord te vinden op -- begrijpelijke -- pogingen van kinderen om ouders tegen elkaar uit te spelen.
Uit uw verhaal blijkt dat u zich wat betreft de opvoeding van Pascal aan de kant voelt staan. Dit is voor een deel gewoon een feit, omdat Pascal nu eenmaal bij moeder woont, waarbij het belangrijkste deel van de opvoeding bij haar terecht komt.
Afhankelijk van de afspraken die er liggen over het ouderschap, is de verzorgende ouder in elk geval verplicht de andere ouder te informeren over belangrijke zaken uit het leven van het kind.
Als u vindt dat Pascal hulp nodig heeft, is het belangrijk met de moeder van Pascal overleg te plegen. Zij zal er toch achter moeten staan, anders heeft hulp nooit kans van slagen. Als er hulpverlening wordt opgestart, zal moeten worden bekeken in hoeverre u als vader bij deze hulpverlening wordt betrokken.
Aangezien u regelmatig contact met Pascal heeft, ligt het voor de hand dat u in elk geval wordt uitgenodigd voor een gesprek.
Sommige gescheiden ouders kunnen hun eventuele "partner-conflicten" goed scheiden van hun gemeenschappelijke rol als ouders. Zulke ouders kunnen goed samenwerken als het gaat om hulpverlening aan hun kind. Maar het spreekt voor zich dat dit na een scheiding vaak niet of in beperkte mate haalbaar is.
Voor zover Pascal nog geen hulp heeft, lijkt deze zeker noodzakelijk te zijn. Het is eerst nodig om goed te kijken wat er aan de hand is. De huisarts weet vaak welke vorm van hulp bij u in de buurt het beste is. Het zou goed kunnen dat u terecht komt bij de RIAGG of een kinderpsychiatrische polikliniek.
Pascal heeft baat bij ondersteuning, op een betere manier met zijn gevoelens om te gaan, om zo de volgende stap richting volwassenheid te kunnen maken.
