9 mei 2008 door Elise de Bree
Mijn zoon van net 5 jaar is onder behandeling bij een logopedist. Zij heeft diverse tests afgenomen. Hieruit blijkt onder andere dat zijn woordenschat klein is (niveau ruim 4 jaar). Ook op een test met zijn auditieve geheugen scoort hij beneden het gemiddelde. Aan de andere kant is zijn begrijpend vermogen boven zijn leeftijdsniveau.
Zegt dit iets over zijn lerend vermogen en bijvoorbeeld zijn IQ?
In feite stelde u een heel filosofische en fundamentele vraag, waar taalkundigen al eeuwen over bakkeleien. Namelijk, wat nu eigenlijk de relatie is tussen taal en denken.
Het is verleidelijk om te denken dat er een directe (1-op-1) relatie tussen taal en denken bestaat, maar daar moet je toch wel erg mee oppassen. Ooit werd bijvoorbeeld van Amerikaanse negers gezegd dat ze niet logisch konden denken, omdat ze dubbele ontkenningen gebruiken, zoals
This ain't no joke...
Toch valt natuurlijk niet te ontkennen dat er wel degelijk een bepaalde relatie bestaat tussen taal en denken. Ik zal daar graag iets meer over vertellen.
Het intelligentie-quotiënt, kortweg IQ, is een score die volgt uit een aantal gestandaardiseerde tests. Als de intelligentie nog sterk in ontwikkeling is, zoals bij kinderen, wordt het IQ afgemeten aan de gemiddelde intelligentie van de kinderen in hun eigen leeftijdsgroep.
Een volledige IQ-test, zoals de WISC, bestaat uit verschillende sub-tests, variërend van het afmaken van onvolledige tekeningen tot het herhalen van reeksen getallen. Deze sub-tests meten allemaal verschillende cognitieve vaardigheden, zoals ruimtelijk inzicht en werkgeheugen. Een IQ-test omvat meestal ook begrijpend vermogen, lerend vermogen, auditief geheugen en woordenschat.
Hoe IQ en taal precies aan elkaar gerelateerd zijn, is op dit moment nog niet duidelijk. Dat komt onder andere door:
Wel is duidelijk dat taal een vereiste is om de wereld om je heen te kunnen begrijpen, om te kunnen leren, en om je te kunnen uiten. Taalontwikkeling speelt dus in ieder geval wel een rol bij het IQ, al is nog niet precies duidelijk welke rol dat precies is. In ieder geval beperkt het zich niet tot het begrijpend vermogen, maar gaat het ook om het kunnen verwerken van nieuwe informatie die auditief wordt aangeboden, en de groei van de woordenschat.
Helaas vertelde u niet waarom uw zoontje onder behandeling is bij logopedist. Ook weet ik niet welke tests er zijn afgenomen. Dat maakt het wel moeilijk om iets specifieks te kunnen zeggen over het lerend vermogen en het IQ van uw zoontje, waar u naar vroeg.
Wat u wél vertelde, was dat zijn woordenschat en zijn auditieve geheugen wat achterblijven. Dat kán van invloed zijn op zijn lerend vermogen en zijn IQ, want:
Begrijpend vermogen, woordenschat en auditief geheugen zijn ook allemaal nodig om straks goed te kunnen leren lezen. En leesvaardigheid kan op zijn beurt ook het IQ beïnvloeden. Immers: hoe beter een kind kan lezen, hoe meer informatie hij of zij kan opnemen. Andersom is een hoger IQ ook weer gunstig bij het leren lezen.
Hoe dit alles zich uiteindelijk zal ontwikkelen bij uw zoon, kan ik helaas niet voorspellen.
