14 april 2006 door Ellen Gerrits
Mijn zoontje is nu 18 maanden en heeft bij zijn geboorte een heel moeilijke start gehad. Hij bleek namelijk klem gezeten te hebben in mijn bekken. Ze hebben hem na zijn geboorte een uur moeten reanimeren. De pH-waarde van zijn bloed was 6,8. De kinderarts vertelde ons dat onze zoon een ernstig zuurstof-tekort heeft gehad en dat dit problemen kon veroorzaken in zijn verdere ontwikkeling.
Tot nu toe verloopt de ontwikkeling van onze zoon zeer voorspoedig. Motorisch ontwikkelt hij zich prima en het belangrijkste is dat hij een erg vrolijk kind is. Toch maak ik me op één gebied wel een klein beetje zorgen.
Hij is nu 18 maanden en zegt behalve het woordje "da" eigenlijk niets. Dat vind ik nog niet zo verwonderlijk, maar waar ik me meer zorgen om maak, is dat hij ook weinig begrijpt.
Voor ons gevoel stimuleren we thuis de taalontwikkeling enorm. We benoemen alles wat we samen met hem doen. We lezen boekjes met hem. Ook proberen we dagelijks dezelfde woorden op verschillende manieren terug te laten komen. We zingen steeds dezelfde liedjes, etc.
Onze zoon brabbelt ook nooit tijdens het spelen. Wel moet ik erbij vertellen dat nog niet zolang geleden zijn oortjes zijn doorgeprikt. Toch hadden wij niet echt het idee dat onze zoon daarom minder hoorde. Ook merken we geen verschil sinds zijn oortjes zijn doorgeprikt.
Wat verder opvalt, is dat onze zoon al enige tijd weinig nieuwe klanken erbij lijkt te leren. Hij heeft nooit heel erg veel gebrabbeld en op sommige momenten was hij als baby zelfs weken stil. Wij hadden dan het idee dat hij op een ander gebied een enorme sprong doormaakte.
Mijn vraag is: moet ik mij zorgen maken over zijn spraak/taal-ontwikkeling? Kan dit door zijn slechte start ook een neurologische oorzaak hebben, of moet ik nog even afwachten? En mocht het een neurologische oorzaak hebben, wat kan ik dan verwachten in de toekomst?
Uw zoontje staat nog maar aan het begin van zijn taalontwikkeling, hoewel ook op heel jonge leeftijd al een aantal belangrijke mijlpalen in de taalontwikkeling behaald worden. U beschreef ze al: het brabbelen, het eerste woordje en het begrijpen van taal. Nu heeft u het vermoeden dat uw zoontje op deze gebieden onvoldoende vooruitgaat.
Ik denk dat het terecht is dat u zich zorgen maakt. Eerst zal ik uitleggen wat de kenmerken zijn van de vroege taalontwikkeling en daarna zal ik u adviseren over nader onderzoek bij uw zoontje.
De vroege taalontwikkeling verloopt globaal als volgt (de leeftijden zijn gemiddelden):
Voor en tijdens de eenwoordfase brabbelen kinderen nog veel. In eerste instantie bestaan die brabbels uit herhalingen, zoals "baba, dadada, gugugugu". Later worden de brabbels gevarieerder en klinken ze als onverstaanbare zinnen, bijvoorbeeld "Bapoe guri mame didake".
Het taal-
begrip is altijd beter ontwikkeld dan de taal-
productie. Baby's begrijpen al veel van de taal om hen heen, voordat ze zelf kunnen praten. Ze kunnen bijvoorbeeld al vragen beantwoorden, zoals "Waar is oma?" of "Waar is je beker?" door te wijzen of te gaan zoeken.
Als er problemen vermoed worden, dan kan er nader onderzoek worden gedaan. Taaldiagnostiek bij kinderen is mogelijk vanaf ongeveer 18 maanden. Uw zoontje is nog jong maar komt er dus wel voor in aanmerking. Bij hem zou ik er zelfs sterk voor pleiten om zijn ontwikkeling goed te volgen, gezien zijn risico voor neurologische problematiek.
Ik adviseer u om een taalonderzoek te laten doen bij het taalteam van het Audiologisch Centrum in uw regio. Zo'n taalteam is multidisciplinair samengesteld, en zal niet alleen het taalniveau van uw zoon vaststellen, maar ook zijn gehoor en zijn algehele ontwikkeling bekijken.
Gehoor - de eerste stap van het onderzoek is dat het gehoor wordt gecontroleerd. Dat is belangrijk, omdat jonge kinderen vaak last hebben van middenoorontsteking. Dat kan leiden tot een tijdelijk verminderd gehoor, en een tijdelijk gehoorverlies kan een negatief effect hebben op de taalontwikkeling.
Taalniveau - vervolgens zal een logopediste de spraak- en taalontwikkeling beoordelen. Soms gebeurt dit in samenwerking met een psycholinguïst of een spraak- en taalpatholoog.
Algehele ontwikkeling - door middel van een gesprek met de psycholoog en een spel-observatie wordt bekeken of er twijfels zijn over het functioneren en de algehele ontwikkeling. Een vertraagde taalontwikkeling kán namelijk een signaal zijn van een algemeen ontwikkelingsprobleem.
Het taalteam zal in overleg met u een advies formuleren voor nader onderzoek of interventie.
Wanneer blijkt dat er
alleen een taalachterstand is, spreken we van een primaire of specifieke taalstoornis. Deze diagnose kan pas op latere leeftijd (bij kinderen van 3-4 jaar oud) gesteld worden, wanneer blijkt dat het taalprobleem hardnekkig is en de achterstand ernstig is.
Bij heel jonge kinderen, waarbij de taalontwikkeling later dan gemiddeld op gang komt – zoals bij uw zoontje – spreken we van 'een late prater'. Gelukkig maken veel late praters nog een inhaalslag. Daarnaast worden de beste resultaten met taaltherapie behaald als die vóór het 4e levensjaar begint, tijdens de 'sensitieve periode' van de taalverwerving.
De oorzaak van een primaire taalstoornis (zie boven) is neurologisch van aard. Ook bij kinderen zónder zuurstoftekort. Ergens in het brein gaat er iets mis met de talige informatieverwerking. Bij de meeste kinderen kan deze (kleine) dysfunctie van het brein overigens niet aangetoond worden.
Bij uw zoon is er echter reeds een risico voor een neurologische oorzaak vanwege het zuurstoftekort tijdens zijn geboorte. Het is mogelijk dat de taalachterstand een signaal is van een bredere neurologische dysfunctie.
Daarom adviseer ik u om ook een afspraak te maken met de kinderneuroloog, als de resultaten van het taalonderzoek bekend zijn. U kunt hierover ook overleggen met de kinderarts van uw zoon.
Omdat uw zoontje nog zo jong is, is het is moeilijk om nu al te voorspellen hoe hij zich verder zal ontwikkelen. Bij elk kind is er een andere mix van genetische factoren en omgevingsfactoren die de ontwikkeling bepalen. Ook de gevolgen van een zuurstoftekort zijn voor elk kind verschillend, maar er is wel altijd sprake van een risico voor ontwikkelingsproblemen.
Om meer over zijn toekomst te kunnen zeggen, is het raadzaam om ook een herhalingsonderzoek (na 6 maanden) af te spreken bij het taalteam. Op die manier krijgt u inzicht in zijn taalniveau op twee verschillende tijdstippen en kan ook de snelheid van zijn ontwikkeling bepaald worden. Die gegevens zullen meer inzicht geven in zijn toekomstige ontwikkeling.
Veel succes!
