1 januari 2000 door Ward van Alphen
Bij onze zoon van bijna 13 werd ongeveer 3 jaar geleden, na jarenlang tobben en therapie, de diagnose AD(H)D gesteld. Omdat wij wat aversie hadden tegen Ritalin en dergelijke kreeg onze zoon een homeopathische aanpak o.a Causticum. Dit werkte redelijk tot goed.
Sinds bijna een half jaar gaat het echter slechter met onze zoon. Op school (groep 8, gewone basisschool) is hij ook aanmerkelijk drukker en opstandiger en thuis is het steeds afwachten hoe zijn pet staat en dat is slopend.
De laatste tijd kent hij periodes waarin hij bijzonder somber is en spreekt hij zelfs over zelfmoord. Soms echter, is hij erg opgewekt en vrolijk en is het een heerlijk joch. Zijn (homeopathisch) arts stelde een paralleltraject voor: homeopatisch arts en kinderpsy.
Wij willen alleen maar het beste voor onze zoon, die het zo moeilijk heeft. Wij zijn bang dat hij zichzelf iets aan zal doen en voelen ons machteloos. Wat is er bekend over de relatie ADHD en depressie bij pubers? Of is het "enkel" puberen en heeft ADHD er niet veel mee te maken en zoeken wij het verkeerd?
Uw zoon heeft sombere buien, naast perioden waarin hij zich prima voelt. Dan is het nog maar de vraag of er sprake is van een echte depressie, of van depressieve gevoelens of depressieve buien.
Het gaat om belangrijke verschillen, omdat er bij een depressie een andere aanpak nodig is dan bij depressieve buien. Bij een depressie zou je kunnen zeggen dat er een soort deken van somberheid ontstaan is, die over alles heen ligt en er voor zorgt dat een persoon de zinnen niet meer goed kan verzetten. De somberheid kan zijn weerslag krijgen op andere terreinen, zoals de slaap, het eten, de concentratie.
Bij kinderen verloopt een depressie minder stereotiep dan bij volwassenen, je ziet vaak symptomen van prikkelbaarheid, of allerlei onduidelijke lichamelijke verschijnselen. Of je merkt juist dat een kind zich gaat terugtrekken en heel stilletjes wordt.
Het effect van medicamenteuze behandeling van depressie bij kinderen is niet aangetoond (bij pubers wel, maar veel onderzoek is hier nog niet naar gedaan). Er is de laatste tijd veel aandacht voor depressie bij kinderen, en voor specifieke behandelvormen van deze aandoening bij kinderen.
Bij uw zoon, ervan uitgaande dat hij AD(H)D heeft, is het goed voorstelbaar dat er in de pubertijd meer problemen gaan ontstaan. Waarom schrijft u de "H" tussen haakjes? Hij lijkt me ook wel actief en impulsief, of valt dat wel mee?
Met zijn aanleg is het namelijk moeilijker om gevoelens van opstandigheid, de neiging om je territorium te willen uitbreiden goed af te stemmen op je omgeving. Bovendien worden er aan een kind dat richting middelbare school gaat, toenemend eisen gesteld op het gebied van zelfstandigheid, zelfcontrole, etcetera. En dan hebben we het nog niet gehad over de geestelijke en lichamelijke veranderingen in de puberteit. Voor een ADHD-kind is dat niet gemakkelijk.
U vertelt niet of hij ook problemen heeft met de leerstof. Hij is dertien, en waarschijnlijk een keer blijven zitten, om welke reden? Het zou ook nog mogelijk zijn, dat datgene wat lijkt op een verergering van ADHD, eerder een teken van toegenomen spanning is.
Daar kan je soms een parallel trekken met hoe het vaak met depressies bij pubers gaat. Ze gaan lastig en opstandig gedrag vertonen, en het feit dat dit komt doordat ze depressief zijn wordt over het hoofd gezien. Het is niet zo dat er een direct verband is tussen ADHD en depressies, wel dat een ADHD-kind behoorlijk in de knel kan komen te zitten, en daardoor depressief kan worden.
Er zal duidelijkheid moeten komen over of er een verklaring gevonden kan worden voor de toename van zijn opstandigheid. Moet je het zoeken in dat uw zoon zich geen raad weet met zijn ADHD-aanleg, en daardoor vastloopt, en sombere buien krijgt? Of spelen er nog andere factoren een rol?
Uw arts adviseert een co-behandeling tussen homeopathisch arts en kinderpsy(-chiater? –choloog?). Dat lijkt me een goed idee, om eens goed in kaart te brengen wat er speelt en een plan van aanpak te maken.
Als uw zoon zelf last heeft van zijn ADHD, lijkt me het ook verstandig dat hijzelf handvatten krijgt aangereikt om met zijn ADHD, en met zijn gevoelens, om te leren gaan. En wellicht wilt u wel weten hoe met zo'n jongen de puberteit in te gaan.
Wat betreft uw angst dat hij zich iets zal aandoen: het is van een afstand niet goed in te schatten of het nu gaat om "een teken van wanhoop" of dat uw zoon al concrete plannen heeft, etcetera. Ik denk zelf dat begrip hem goed zal doen, en dat het ook goed is dat hij het gevoel krijgt dat er iets aan gedaan wordt. Met name dat hijzelf weer meer vat op zichzelf kan krijgen.
