8 oktober 2004 door Ellen Gerrits
Mijn zoon (8 jaar) verstaat vaak nét iets anders dan er gezegd wordt. Zijn gehoor is getest bij de JGZ en is voldoende (alles 20 db getest).
Ik vraag mij af of het gehoor gestoord kan zijn voor bepaalde lettercombinaties. Het woord dat hij misverstaat, lijkt vaak niet op het uitgesproken woord. Hij hoort dan iets dat niet bestaat of erg onlogisch is in de situatie.
Een verstoring van het gehoor kan inderdaad leiden tot problemen met het waarnemen van bepaalde klanken. Bij een matig gehoorverlies kunnen verwisselingen optreden van klanken die op het gehoor veel op elkaar lijken, zoals P, T en K, of F en S. Daarnaast worden deze klanken soms weggelaten bij het praten omdat ze niet worden gehoord, zoals in de opmerking "Ik hoor nik" van een kind tijdens de gehoortest.
U zegt dat het gehoor van uw zoon is getest, maar ik kan niet beoordelen wanneer dit is geweest en hoe de test-omstandigheden waren. Bent u bij een Audiologisch Centrum geweest? Zo niet, dan raad ik u aan om daar alsnog heen te gaan voor een gehooronderzoek. Daar kan ook zijn spraak-verstaan getest worden.
De spraak-verstaan-test bestaat uit een nazeg-taak, waarbij woorden op verschillende luidheidsniveau's worden aangeboden. Bij kinderen kan er sprake zijn van een tijdelijk verminderd gehoor door oorontsteking of verkoudheid.
Voor het onderzoek is het van belang om te noteren welke woorden hij verkeerd verstaat en wat hij denkt te hebben gehoord.
Daarnaast is het belangrijk om na te gaan in welke omstandigheden zijn problemen optreden. Bijvoorbeeld als hij de spreker niet kan zien. Of als er veel mensen tegelijk praten. Of als de TV aanstaat. Er zijn kinderen met een goed gehoor, die toch moeite hebben met spraak-verstaan in situaties met achtergrondlawaai, bijvoorbeeld in de klas, of tijdens een feestje. In het Audiologisch Centrum kunnen ze u daarover adviezen geven.
U beschrijft dat uw zoon woorden verstaat die niet passen in de zin of de situatie. Dat is niet zo vreemd. Kinderen kunnen namelijk nog niet optimaal gebruik maken van hun taalkennis om passende woorden te
raden.
Volwassen luisteraars gissen voortdurend, omdat ze de boodschap van de spreker vaak niet volledig hebben gehoord; meestal door geluiden in de omgeving. Spraak is echter
redundant (taaluitingen bevatten meer informatie dan strikt noodzakelijk is), waardoor het mogelijk is om de ontbrekende informatie in te vullen met behulp van andere informatie. Het gevolg daarvan is dat onvolledig gehoorde uitingen zelden een negatief effect hebben op het spraak-verstaan. De volgende – gebrekkige – uitingen zijn bijvoorbeeld moeiteloos te interpreteren: "te..foonboek", of "Kijk, buiten schijnt de ..."
Het wordt moeilijker om hiaten in te vullen wanneer woorden minder voorspelbaar zijn, zoals in "Mijn naam is ...". Woorden zijn ook minder voorspelbaar wanneer je de taal nog niet volledig beheerst, zoals het geval is bij kinderen (of bij volwassenen tijdens de Spaanse les).
Adressen van Audiologische Centra vindt u op
www.fenac.nl. In Amsterdam, waar u woont, zijn er maar liefst drie.
