4 april 2008 door Annelou de Vries
Onze dochter van 6½ flappert met haar handen en armen als ze geconcentreerd speelt, en maakt trekkende bewegingen met haar benen. Ze heeft een erg grote fantasie en bedenkt razendsnel heel uitvoerige en ingewikkelde (maar opvallend samenhangende) verhalen.
Het handenflapperen is een teken dat ze zich op haar gemak voelt. Het springt echter nogal in het oog in de klas. We zijn bang dat ze er op den duur mee gepest zal gaan worden.
Is er een manier om het flapperen te stoppen of de bewegingen te 'verkleinen'? Ons meisje functioneert verder prima, zowel sociaal-emotioneel als cognitief.
Toevallig hadden we laatst bij ons in de kliniek een zelfde soort vraag van een moeder over haar zoontje, dat ongeveer even oud was als uw dochter. Het jongetje fladderde als hij enthousiast over iets werd, en kwam bij ons via de neuroloog, die niets afwijkends had kunnen vaststellen.
We hebben toen volstaan met het geven van uitleg, en iedereen gewoon weer naar huis gestuurd, omdat het verder prima ging met het kind. Ook u wil ik om dezelfde reden geruststellen. Er is niets ernstigs aan de hand en uw dochter functioneert verder heel goed!
Hoe ontstaan nu dit soort bewegingen? Eigenlijk zijn het uitingen van de hersenen die verschillende functies (nog) niet geheel gescheiden uitvoeren. Je ziet het 't duidelijkst bij baby's, die gaan trappelen met hun beentjes en gaan maaien met hun armpjes, als ze hun emoties uiten, bijvoorbeeld bij enthousiasme of verdriet.
Maar ook bij de meeste peuters en jonge kleuters kun je het nog zien (vooral aan hun handen) als ze opgewonden worden, of heel boos, of heel blij. Zelfs ná de kleuterleeftijd kan het nog voorkomen, zoals bij uw dochter, die verder volkomen gezond is en prima functioneert, net als het jongetje waarover ik vertelde. Dit komt vrij veel voor.
Meestal verdwijnt het meebewegen met emoties naarmate de hersenen rijpen en zich verder ontwikkelen. En aangezien er veel variatie is in de snelheid van dit soort rijpingsprocessen, kan het meebewegen bij de een wat langer duren dan bij de ander.
Zoals u zult begrijpen, kun je het niet tegenhouden, stoppen of verminderen, omdat het onwillekeurige bewegingen zijn. De hersenen gaan nu eenmaal hun eigen gang.
Soms verdwijnt het meebewegen bij emoties helemaal niet. Dat kán een teken zijn dat de hersenen niet goed in staat zijn om zich te specialiseren in verschillende functies. In dit geval gaat het om het hersengebied waar de emoties en de concentratie zitten, en het hersengebied dat de armen en de benen aanstuurt. Zodra dan het 'emotie-gebied' actief wordt, gaat het 'motorische gebied' vanzelf meedoen.
Vaak vertonen kinderen met een autistische stoornis dit gedrag, en je ziet het ook bij kinderen met een verstandelijke handicap.
Maar let op: ik zei "Dat kán een teken zijn...". Het hoeft dus niet. Vaak staat het helemaal op zichzelf bij een verder goed functionerend kind! Het is dan een vorm van – volstrekt normale – variatie.
Uw dochter is pas 6½ jaar. Dat betekent dat de kans groot is dat het vanzelf minder wordt als zij ouder wordt. En dát betekent weer dat u zich op dit moment nog geen zorgen hoeft te maken over pesten in de toekomst.
Mochten er onverhoopt wél kinderen zijn die uw dochter gaan plagen of pesten met haar gedrag, dan is er een simpele remedie: gewoon goed uitleggen. Vertel het plagende of pestende kind dat alle kinderen verschillend zijn, dat ieder zijn eigen manier van uiten heeft, en dat dit nu eenmaal de manier is waarop uw dochter zich uit als ze zich op haar gemak voelt. Zonodig kunt u dit ook doorgeven aan school.
Succes ermee!
