21 november 2003 door Sanderijn van der Doef
Op de basisschool van mijn kinderen wil men na het gymmen het douchen verplicht stellen. Op deze wijze wil men kinderen er jong van doordringen dat douchen na het sporten hygiënisch is.
Om ervoor te zorgen dat de kinderen deze douche-plicht nakomen, zijn er moeders benaderd om toezicht te houden in de meisjeskleedkamer en staan de juffen bij de jongens. De klassen zijn qua leerjaren gemengd en de groepen 3/4/5 en 6/7/8 zitten door elkaar. Er zijn geen aparte douche-cabines.
Vooral in de bovenbouw-groepen is het douchen een zeer beladen onderwerp geworden en schamen veel kinderen zich om bloot gezien te worden door de juf, de douche-moeder en de andere leerlingen. De Medezeggenschapsraad ziet dit schaamtegevoel als een "cultureel gegeven" en vindt dat leerlingen zich hier overheen moeten zetten. Zelf zie ik het als een biologisch afweermechanisme van het lichaam tegen mogelijke sexuele uitbuiting.
Hoe denkt u over deze situatie? Douchen verplichten of niet?
Uw idee dat kinderen een "biologisch afweermechanisme van het lichaam tegen mogelijke seksuele uitbuiting" zouden hebben, wordt niet gesteund door onderzoek. In het algemeen wordt aangenomen dat het gewoon de angst is om uitgelachen te worden. Ik schreef daarover al eerder, in Waar komt die preutsigheid vandaan?
Wat dat betreft is de analyse van de Medezeggenschapsraad dus niet zo raar, althans voor wat betreft de stelling dat het een cultureel gegeven is. Met de conclusie dat er dan ook verplicht gedoucht zou moeten worden, ben ik het echter niet eens.
Eerlijk gezegd ben ik tegen het verplichte douchen. Steeds vaker maak ik mee dat ouders hierover klagen, omdat hun kind het niet wil op de manier waarop de school het wil.
Natuurlijk zijn er situaties waarin je kinderen kunt vragen iets te doen wat ze niet leuk vinden, waarbij je duidelijk maakt dat ze zich over bepaalde weerstanden heen moeten zetten. Ik zou dat nog wel acceptabel vinden als het om zoiets gaat als gymmen op je blote voeten, bidden voor het eten, of meegaan met schoolreisjes (heel wat kinderen willen niet mee), kortom alles waarin het niet om het overschrijden van een individuele lichamelijke grens. Ik vind het echter niet acceptabel wanneer de zeggenschap over het eigen lichaam in het geding is.
Het dwingen van kinderen om tegen hun zin te douchen in het openbaar, zonder rekening te houden met hun natuurlijke schaamtegevoelens, getuigt niet van respect voor hun uiterst intieme gevoelens.
Als een school zijn leerlingen per se wil leren dat douchen na het sporten hygiënisch is, dan zal men moeten zorgen dat dat op een respectvolle manier kan gebeuren. Dus: ofwel met schotjes tussen de douches, ofwel door de leerlingen toe te staan hun onderbroek aan te houden (vooral allochtone kinderen willen dat) en zeker geen ongewenste pottenkijkers.
Hoe zouden leerkrachten het vinden als ze met z'n allen moesten douchen? Dat zouden ze ook alleen maar doen als er rekening wordt gehouden met ieders grens.
