1 januari 2000 door Jeroen Aarssen
Wij zijn een Nederlands gezin en wonen permanent in Spanje (Valencia). Wij hebben een zoon van 10 maanden. Onze dochter, nu 28 maanden, gaat vanaf september 4 dagen in de week naar een bilingual college, Engels/Spaans (d.w.z. Castilliaans). Thuis wordt er alleen maar Nederlands gesproken en (voor)gelezen en de kinderen kijken Nederlandse TV/Video.
Wij hebben deze schoolkeuze gemaakt omdat er in deze regio geen school/opvang is waar alleen Spaans wordt gegeven. En de sociale contacten voor de kinderen zijn miniem omdat het gebruikelijk is dat de Spaanse kinderen al in het eerste jaar 5 hele dagen naar opvang gaan. De Valenciaanse taal beheersen wij niet maar wij spreken en verstaan vloeiend Spaans (en nog wat andere talen).
De school heeft native Engelse leraren en er wordt spelenderwijs Engels geleerd. Vanaf het 4e jaar wordt er ook Spaans (ook natives) onderwezen. Nu hebben wij al te kennen gegeven dat voor onze kinderen het Spaans een belangrijke taal voor hen zal zijn omdat zij met deze taal buitenshuis zullen opgroeien.
Om een lang verhaal korter te maken, onze dochter is ontzettend verlegen en de (school)psychologe kon daarom ook geen evaluatierapportje opmaken over haar taalontwikkeling. Zij is een late prater, maar omdat zij nu een maand hele dagen thuis is en wij Nederlands bezoek hebben gehad is haar taalontwikkeling in een versnelling geraakt.
Zij verstaat naar onze mening ook alles in het Spaans en Engels (wij testen wel eens door spelletjes, etc.). Wij hebben een Spaanse = geen Valenciaanse hulp/oppas en voornamelijk Spaanse vrienden en kennissen. Zij voert opdrachtjes uit en vraagt dingen als zij iets wil hebben (dingen opbergen, vragen om drinken, etc.).
Het wordt een lang verhaal maar wij hebben van diverse mensen te horen gekregen dat zij niet goed spreekt (en op school zelfs niets, ze wijst alles aan). Zelf denk ik dat het wel meevalt en de taalontwikkeling op gang zal komen.
Mijn vraag is: kan ik haar stimuleren bijvoorbeeld met tweetalig voorlezen, praten, en dergelijke? Tot op heden spreken wij consequent alleen Nederlands met haar. Hoewel ik soms nu twijfel omdat zij nu de Nederlandse taal steeds beter leert spreken omdat nu deze taal de meest gehoorde taal is op dit moment.
Wat kunnen wij doen en wat moeten wij zeker niet doen? Ook met betrekking tot haar verlegenheid.
Als het u lukt om op een natuurlijke manier het voorlezen en praten in het Spaans in te passen in het dagelijkse ritme, dan is daar niets op tegen. U kunt daarmee uw dochter in haar ontwikkeling van het Spaans ondersteunen. Maar noodzakelijk is het niet, omdat uw dochter deze taal voldoende zal horen op school. Bovendien is het niet uw moedertaal, zodat u misschien moeite hebt om bepaalde dingen uit te drukken. Daarbij is uw dochter niet gewend om u Spaans te horen spreken tegen haar. Zij kan daarom afwijzend reageren. Zet dan uw pogingen niet door; dat werkt averechts.
Alleen als blijkt dat zij op school serieus in de problemen komt omdat ze het Spaans niet begrijpt en daardoor grote achterstand oploopt, zou u kunnen overwegen over te gaan op het Spaans. Maar bedenkt u dan wel dat zo'n beslissing enorme consequenties heeft. Het Nederlands gaat voor een deel verloren wanneer het minder of zelfs helemaal niet meer gebruikt wordt, en daarmee verliest u ook een deel van de cultuur en traditie van u en uw familie.
Er is nog een andere weg: wanneer uw dochter wat ouder is, zal er een moment komen dat u haar moet helpen bij lesjes en huiswerk. Wanneer u dan Spaans gebruikt zal dat "natuurlijk" overkomen, omdat deze taal met schoolse zaken wordt geassocieerd.
Het is belangrijk dat u uw dochter de ruimte blijft geven om de talen waarmee ze opgroeit tot ontwikkeling te laten komen (en dat zijn er op zijn minst vier: Nederlands, Engels op school, Castiliaans-Spaans op school, in de omgeving en in de media en Valenciaans in de omgeving). Ze is tenslotte nog geen 2,5 jaar! Veel gebeurt min of meer vanzelf, en u hebt daar als ouders vaak beter zicht op dan buitenstaanders.
Dat een taalontwikkelingstoets niet kon worden afgenomen zegt niets over haar taalvaardigheid, maar eerder over haar verlegenheid. En laat u door niemand wijsmaken dat die het gevolg is van de meertalige opvoeding die u haar geeft!
