16 december 2005 door Joanna Sandberg
Ik ben een alleenstaande moeder van 19 jaar. M'n dochter is nu anderhalf en is alleen met mij. Haar vader is haast niet aanwezig geweest. Ook zijn er vervelende dingen gebeurd die zij heeft meegekregen.
's Avonds als ik haar naar bed doe, wil ze niet meer meteen slapen. Vaak gaat ze mij uittesten: eerst kletsen, dan jengelen, dan huilen, dan schreeuwen en dan hysterisch gedrag.
Het is moeilijk voor me om haar aan d'r lot over te laten, zodat ze alleen in slaap kan vallen. Het doet me pijn haar zo te horen. We hebben samen een lastige periode achter de rug met mijn ex-vriend. Na huiselijk geweld zijn we met zijn drieën op de eerste hulp beland, zij heeft dit vanuit haar slaapkamer meegekregen tot op het ziekenhuis.
Na die tijd, nu een half jaar geleden, heb ik haar ontzettend verwend. En van het verdriet dat ik had voor haar, dat ze zo'n vader heeft, heb ik veel liefde overgebracht aan haar. Ik heb haar ook wel eens uit bed gehaald en even bij mij in bed genomen. Ik deed dat als ik het even niet meer wist en me zo alleen voelde, om mijn kracht weer terug te krijgen en te weten waarom ik door moest.
Ze is mijn alles, maar nu ik weer een beetje tot rust kom - na alles wat er gebeurd is - begint het me op te vallen dat ze 's avonds niet meer wil slapen. Maar ook het gedrag eromheen. Het is heel moeilijk om het weer normaal te krijgen.
Ik word er nu echt een beetje gek van en reageer nu een beetje boos op d'r, door d'r armpjes vast te houden en haar aan te kijken en haar toe te spreken dat ze moet slapen, en dat mama het niet meer leuk vindt. Dat er niks aan de hand is en dat er morgen weer een dag komt... Allemaal tevergeefs, ik word er echt gek van.
Vanavond heb ik het anders gedaan. Het duurde best lang en ik word er een beetje vermoeid van, dus heb ik d'r uiteindelijk - nadat ik er een paar keer was geweest - uit bed gehaald, en met haar rugje tegen de muur gezet. Zonder speelgoed of wat dan ook.
Ik ben haar gaan negeren, en heb haar daar laten zitten zonder speelgoed of wat. Ze probeerde wel weg te komen, maar ze luisterde wel toen ik zei: "Zitten blijven". Het ging wel gepaard met wat traantjes, maar ze leek er ergens wel rustiger van te worden. De tv stond uit en ik ging effe computeren.
Ik heb gewezen naar de slaapkamer en ik heb gevraagd of ze naar bed wou. Ik heb haar twee keuzes geboden: daar zitten zonder wat erbij, of in bed met de knuffel en slapen. Weer een keer naar bed, weer d'ruit, en toen begreep ze het, geloof ik. Daarna weer naar haar slaapkamer, kusje, en toen ging het goed. Ze viel in slaap en is nu gelukkig net een kwartier een doornroosje.
Ik voel me wel een strenge moeder, en vraag me af of dit goed is, als ik het vanaf nu zo aan zou pakken. En of het geen invloed heeft op haar vertrouwen in mij...
Allereerst zou ik u willen aanraden om hulp te gaan vragen. Op de volgende sites vindt u specifieke hulp voor jonge (alleenstaande) moeders, ook in uw directe omgeving:
Op deze sites vindt u informatie over bijeenkomsten met andere jonge (alleenstaande) moeders in uw omgeving. Ik denk dat het voor u heel prettig en steunend zal zijn om in contact te komen met vrouwen die in dezelfde situatie verkeren.
Hieronder zal ik nader ingaan op uw eigen problematiek. Praktische adviezen voor het inslaapprobleem van uw dochter zal ik daarbij niet geven, omdat dat een detail is wat er eigenlijk niet zo veel toe doet. Volgens mij moet je het breder zien.
Ik vind u een sterke vrouw. U heeft een heel moeilijke periode achter de rug, en u heeft nu alleen de zorg voor uw dochtertje. U voelt dat het eigenlijk niet zo goed gaat, en u vraagt gelukkig op tijd om hulp. Het in je eentje opvoeden van een kind is een zware taak. Er is dan geen partner die je zorgen met je deelt, en geen partner die bepaalde taken (zoals het naar bed brengen van je kind) van je over kan nemen.
Daarnaast zijn er dingen die het nog extra moeilijk maken. De problemen die u heeft meegemaakt, spelen nog door in uw huidige situatie. Ik bedoel daarmee dat die problemen een effect hebben op de relatie met uw dochtertje, en dus ook op haar opvoeding. U beschrijft dat zelf heel helder.
Let op: het gaat dus niet alleen om uw dochter maar ook om uzelf. Uw eigen gevoelens bepalen uw houding (en uw gedrag) tegenover uw dochter.
U gaf zelf al het voorbeeld van het verwennen. U vindt het naar voor uw dochter dat ze huiselijk geweld heeft meegemaakt, en dat ze op dit moment geen vader heeft die haar liefde geeft. Dat probeert u te compenseren door haar te verwennen.
Ook heeft u haar wel eens nodig gehad als troost voor uzelf. U verwent uw dochtertje uit schuldgevoel. Zij is uw alles, maar nu u meer tot rust komt, begint haar lastige gedrag u toch wel op te vallen. Ze test u uit, en u heeft het gevoel dat u haar aan haar lot overlaat als u haar alleen laat. Dat doet u pijn.
Dit is allemaal te begrijpen, maar het is niet goed. U moet de manier waarop u uw dochter benadert gaan veranderen, en daar heeft u hulp bij nodig. Gelukkig is die hulp beschikbaar!
Als je als (jonge) moeder meemaakt wat u heeft meegemaakt, dan is de kans groot dat je je te veel op je kind richt, en je eigen gevoelens gaat projecteren op je kind. Het gevoel van "Wij hebben samen deze afschuwelijke tijd meegemaakt, wij steunen elkaar, en samen komen we er wel uit" kan dan heel sterk worden. Dat klinkt mooi, maar is het niet.
Je krijgt dan een situatie waarin je bijna van 'gelijke posities' kunt spreken. De grenzen tussen moeder en kind (moeder de baas, kind afhankelijk van haar ouder) gaan zo vervagen, en het kind krijgt dan te weinig leiding en ouderlijke ondersteuning. De moeder steunt haar kind, maar het kind zorgt ook voor de moeder, door haar te troosten of af te leiden.
Het is niet erg als zoiets van korte duur is, maar wel als het een patroon wordt, en dat lijkt bij u het geval te zijn. U moet dus leren om meer afstand te nemen, en als ouder als het ware boven uw kind te gaan staan, waardoor u uw kind de ouderlijke ondersteuning kunt geven die het nodig heeft. Op dit moment is dat heel moeilijk.
U moet, kortom, uw taak als moeder en als opvoeder gaan oppakken.
Wat betekent dat, 'het oppakken van je taak als moeder en opvoeder'? Vooral: het bieden van veiligheid aan je kind. Dat doe je door eisen te stellen (gewoon gaan slapen) en grenzen te stellen (het kind alleen laten in bed, en iets voor jezelf gaan doen).
Waarschijnlijk voelt u 'eisen stellen en grenzen stellen' niet als het geven van veiligheid. Daar heeft u dus hulp bij nodig. U bent een goede moeder als u haar in haar eigen bedje legt, en dus alleen laat, na een gezellig bedritueel (in bad en daarna voorlezen).
Zodra het met uzelf beter gaat, dus wanneer u iets voor uzelf kunt doen, dan voelt uw dochter dat, en hoeft zij u niet meer bezig te houden door lastig gedrag te vertonen.
Kinderen kunnen lastig worden om zo – en daar zijn ze zich vaak niet eens van bewust – te proberen de aandacht te krijgen en hun ouders af te leiden van hun eigen problemen. U bent echt geen strenge moeder wanneer u haar liefde geeft, en daarnaast duidelijke grenzen stelt.
Het viel mij op dat u niets schreef over steun van familie en vrienden. Dat is jammer, want juist als je zo jong bent, en alleen voor een klein kind moet zorgen, is dat soort steun broodnodig. Zowel praktisch als emotioneel.
Dus: hoe is uw relatie met uw familie? Heeft u vriendinnen die u kunnen helpen? Aardige buren? Bent u zelf actief naar buiten toe?
Ook is het goed om uw horizon te verbreden. Misschien kunt u weer parttime naar school, of parttime gaan werken. Uw dochtertje kan het heel leuk hebben op een crèche of peuterspeelzaal! Ik raad u sowieso aan om voor haar een plek te vinden waar ze met andere kinderen kan spelen, en spelenderwijs kan leren om met andere kinderen om te gaan. Daar leert ze onder andere het delen van aandacht.
Ik realiseer me dat ik niet letterlijk ben ingegaan op uw vraag. Ik hoop echter dat u begrijpt dat er meer aan de hand is dan alleen het inslaapprobleem, en dat het nuttig is om het wat breder aan te pakken.
Zet hem op!
