1 januari 2000 door Maaike Verrips
Onze zoon is 3 jaar en 2 maanden oud. Hij kan ontzettend goed praten en zinnen bouwen. Sinds kort struikelt hij over zijn woorden en stottert hij af en toe. Een half jaartje geleden heeft hij dat ook eens gehad, na een korte tijd ging het vanzelf weer over.
Hoe komt het dat dit voorkomt in de ontwikkeling van een kind? En leert zo'n kind hier nou zelf van? Onze zoon wordt bijvoorbeeld best wel eens geïrriteerd dat hij niet op een woord kan komen of het niet goed kan uitspreken. Je hoort hem dan zuchten!
Het kan zijn dat uw zoon last heeft van 'ontwikkelingsstotteren'. Tijdens het spreken spelen zich in zijn hersenen (net als in die van u en die van mij) een flink aantal processen tegelijk af. Hij moet bedenken wat de inhoud is van wat hij wil zeggen, de woorden erbij zoeken, een grammaticale structuur kiezen, en de woorden in de juiste vorm gebruiken (bijvoorbeeld een werkwoordsvorm).
Bovendien moet hij die zin uitspreken: de voorstelling van hoe de woorden klinken moet in mondbewegingen worden omgezet, en met een zinsmelodie uitgesproken worden.
Die processen spelen zich allemaal tegelijk af, in slechts een deel van een seconde. Dat vereist planning, organisatie en grote snelheid. Als de inhoud van wat hij zeggen wil ingewikkeld is, heeft hij misschien een paar zinnen nodig om zijn boodschap uit te drukken. Dan moet er dus nog meer tegelijk gebeuren.
Als kinderen beginnen met praten, gebruiken ze korte zinnen, van een of twee woorden. Ze nemen soms ruim de tijd om het woord te zoeken dat ze nodig hebben, en spreken moeilijke woorden vaak niet zo snel uit. Naarmate de taalontwikkeling vordert, gaat het spreektempo omhoog. De processen die ik hiervoor beschreef, verlopen dan in toenemende mate automatisch.
Sommige kinderen gaan stotteren, juist in die fase waarin hun zinnen langer worden en de inhoud die ze willen overbrengen complexer wordt. Zo'n kind is waarschijnlijk nog niet in staat om snel genoeg een hele zin (of een stel zinnen) te
plannen. Hij heeft wel alle middelen geleerd (zinsbouw, woorden, uitspraak, etc.), maar hij kan nog niet snel genoeg al die processen tegelijkertijd laten verlopen. Sommige kinderen gaan dan hakkelen, steeds 'eh...' zeggen, of ze raken halverwege de zin de draad kwijt. Sommige kinderen gaan tijdelijk (ontwikkelings)stotteren.
Als het stotteren langer dan een paar maanden duurt, is het wel raadzaam een stotterdeskundige (dat ben ik niet) om advies te vragen. Deze kan bekijken of het om ontwikkelingsstotteren gaat, of om een langduriger vorm van stotteren die misschien met therapie te verhelpen is.
Of hij er wat van leert...? Dat denk ik niet. U schreef dat u de indruk heeft dat het stotteren frustrerend voor hem is. Ik denk niet dat dat betekent dat hij er iets van zal leren. Als hij een ontwikkelingsstotteraar is, zal hij daar gewoon overheen moeten groeien.
