14 augustus 2001 door Ward van Alphen
Mijn man, met ADHD, verdraagt bijna niets van mijn dochter, ook met ADHD. Mijn 8-jarige dochter is vorig jaar gediagnostiseerd met ADHD. Mijn man herkende de symptomen bij zichzelf en bij hem werd een paar maanden later ook de diagnose gesteld. Beiden nemen nu Rilatine.
Vóór de start van het gebruik van Rilatine, was de relatie tussen mijn man en mijn dochter op zijn minst problematisch te noemen. Mijn man en ik kennen mekaar 2,5 jaar en zijn bijna 2 jaar geleden getrouwd, wat betekent dat ik ongeveer 5,5 jaar alleen ben geweest met mijn dochter, zonder noemenswaardige problemen. Mijn man had geen ervaring met kinderen en had eigenlijk voordien totaal geen interesse in kinderen gehad.
In het begin weet ik de "wrijvingen" aan het leerproces dat mijn man en mijn dochter moesten doorspartelen in het leren kennen van elkaar. Echter, mijn man kan bijna niets van haar verdragen. Als ze niet onmiddellijk bij het knippen van zijn vingers als het ware "in de houding springt", zit het erop. Even wild doen zit er niet in. Even de controle verliezen is strafbaar. Als ze ook maar één keer praat met volle mond, krijgt ze het deksel op de neus. Geef nu toe, welk kind van 8 jaar praat niet geregeld met volle mond? Mijn dochter is heel actief, impulsief en praatgraag. Mijn man wordt daar gek van en zou haar liefst in een kastje zetten met de deur op slot.
Nu ze beiden Rilatine nemen, is het wel een beetje verbeterd. Ze zijn elkaar toch een beetje tegemoet gekomen. Maar toch vind ik nog (samen met de rest van mijn omgeving) dat hij nog veel te veel en veel te vaak op haar zit te vitten en te kappen om pietluttigheden. Zelfs vrienden maken er tegen mij opmerkingen over dat hij vaak erg onredelijke eisen stelt voor een kind van 8 acht jaar. Spijtig genoeg zeggen ze dat niet aan hem.
Als ik er iets tegen mijn man over zeg, terwijl ze erbij is (want soms kan ik niet anders omdat hij simpelweg te ver gaat en ik, als moeder, niet anders kan dan voor mijn dochter in de bres te springen), wordt hij woedend en zegt hij dat ik zijn gezag (!) ondermijn. Als ik er iets over zeg, wanneer we alleen zijn, wimpelt hij het weg met statements zoals "kinderen moeten luisteren". Ik vind ook dat kinderen moeten luisteren, maar er zijn gradaties. Wat hij doet, lijkt mij te veel op machtsgeilheid, het absoluut willen handhaven van autoriteit. Erover proberen praten sterkt hem alleen maar in het geloof dat ik "partij trek" voor mijn dochter en dus dat hij niets verkeerds doet.
Op den duur begin ik soms al op voorhand mijn dochter een uitbrander te geven, omdat ik de irritatie van mijn man voel, in een wanhopige poging om haar in het ultra-nauwe kadertje te "tailoren" dat mijn man als "aanvaardbaar" beschouwt, in de hoop een conflict te vermijden. Dat lukt natuurlijk bijna nooit, want mijn dochter, met haar ADHD, begrijpt mijn hints bijna nooit. Daarmee kom ik dus geen stap verder.
Bovendien heb ik nu de neiging te proberen mijn dochter en mijn man zoveel mogelijk uit elkaar te houden, om te vermijden dat ze hem op de zenuwen werkt en meteen zal worden "gekortwiekt".
Hoe kan ik die voortdurende spanning die in huis heerst doen ophouden, zonder dat ik daarvoor voortdurend in de clinch moet liggen met mijn man? Zodat mijn dochter gewoon kind kan zijn, met haar wilde buien en haar kapoenenstreken.
Een probleem dat je regelmatig tegenkomt bij kinderen met ADHD, is dat één van de ouders ook ADHD-achtige eigenschappen heeft. Dat is niet verwonderlijk, aangezien ADHD een aandoening is waarbij erfelijkheid een rol speelt. Het gevolg is natuurlijk een ongunstige interactie tussen ouders en kind, een extra verstorende factor voor de ontwikkeling van een kind. Er is alles aan gelegen om de ontwikkeling van een kind met ADHD zo gunstig mogelijk te laten verlopen. Want het zou goed kunnen dat ook bij een persoon met ADHD niet alleen de genen, maar ook alles wat men in het leven heeft meegemaakt, bepaalt hoe je je later in het leven opstelt.
Je mag ook hopen dat een deel van het 'overdragen van generatie op generatie' wel te beïnvloeden is, doordat volwassenen zich van hun gedrag bewust zijn en hun best doen om ervoor te zorgen dat hun kinderen er zo min mogelijk last van hebben. Makkelijk gezegd, moeilijk gedaan natuurlijk.
Tot zover de theorie. Die is echter niet van toepassing op uw man, omdat hij niet de biologische vader van uw dochter is. (Ik ben overigens altijd reuze benieuwd waar deze is gebleven, en of hij nog een positie heeft in het systeem rond uw dochtertje, want dan liggen de zaken meteen heel anders..).
Het lijkt erop alsof uw huidige man ook een soort vaderpositie inneemt in uw gezin. Dat is niet zo vanzelfsprekend, want je hebt ook moeders die het niet altijd prettig vinden dat hun nieuwe partner zich als vader opstelt. Het is voor een 'ingetrouwde' man ook niet makkelijk, want hij is niet de vader, en dat weet uw dochtertje wellicht ook. Mogelijk dat dit nog een rol speelt bij hoe beiden zich tegenover elkaar opstellen.
Wat je mag verwachten, is dat uw dochtertje zich conformeert aan de regels van het huis, die gedragen worden door de volwassenen in het gezin, dus ook door uw huidige man.
Maar een vader-gevoel, dat kan je niet afdwingen. Het kan zijn dat uw man eigenlijk heel onzeker is over zijn rol ten opzichte van uw dochtertje, en dat dit zijn onhandige (en ook onverstandige) manier van omgaan met die onzekerheid is.
Het is verstandig om meningsverschillen over de opvoeding niet te bespreken waar de kinderen bij zijn (maar ik kan me de situaties zoals u die beschrijft, en waarin u op een gegeven moment toch iets er van zegt, goed voorstellen, maar toch...).
U heeft geprobeerd het probleem bespreekbaar te maken en dat is niet gelukt. Nu trekt u zich terug en probeert u uw dochtertje zover te krijgen zich wat meer aan te passen. Dat kan verstandig zijn als echt niets meer helpt, maar het kan ook ten koste gaan van een stuk normale ontwikkeling van uw kind.
Een drastische maatregel - die u, denk ik zo, niet gaat nemen - is dat u met uw man bespreekt dat hij zich met bepaalde zaken van de opvoeding niet moet bemoeien, omdat u vindt dat dat u als moeder het meeste aangaat. Moet ik u dat adviseren?
Ik kan me ook inleven in hoe pijnlijk dat voor uw man moet zijn. Aan de andere kant: als het er bij hem echt niet in wil, dan liggen de zaken zo wél duidelijk.
Bent u bang dat hij zijn koffers pakt als u de zaak wat meer op scherp zet? - vraag ik me dan ook meteen af. Bent u iemand die de zaak op scherp kán zetten, of hoort dat niet zo bij uw persoon?
Een verstandige zet is - denk ik - dat u een goede gezinstherapeut opzoekt, en met uw man bespreekt dat u daar een aantal gesprekken gaat hebben. Dan kunnen al dit soort gedachten eens de revue passeren. Wellicht moet je dan kiezen voor een mannelijke therapeut, zodat uw man zich daardoor een beetje gesteund voelt (wat overigens ook weer verkeerd kan uitpakken; niet alle gezinstherapeuten denken hetzelfde...).
U moet zo'n therapeuten-methode wel een beetje stevig aanpakken. Dat wil zeggen: niet één gesprek, maar meerdere. Geen smoesjes accepteren van 'geen tijd hebben'. En als hij zich niet laat overtuigen, een flinke poging wagen om de druk erop te zetten, want uiteindelijk kunnen dit soort problemen ook funest zijn voor uw relatie.
Ik weet niet of dit nu een zaak gaat worden van drastische persoonsveranderingen. Misschien hoeven uw man en uw dochter alleen maar een beetje meer begrip voor elkaar te krijgen. Met wat meer aanpassing kun je al uit de negatieve cirkel blijven.
Het is jammer dat uw man zich zo halsstarrig lijkt op te stellen. Je kan ook niet echt zeggen dat hij het fout doet; er komt iets op zijn levenspad dat hem voor een moeilijk probleem stelt en waar hij al dan niet iets mee moet en wil.
Tot slot nog één kanttekening. Het klinkt alsof u goed begrijpt hoe het probleem in elkaar steekt, maar u vertelt het verhaal alleen vanuit uw eigen perspectief. Misschien vindt uw man wel dat u niet consequent genoeg bent en heeft hij daar soms een beetje gelijk in.
Ik wens u veel succes, en hopelijk vindt u een goede therapeut!
