6 december 2001 door Paula Fikkert
Mijn zoon (3) heeft volgens de logopediste een spraak-achterstand, doordat hij zijn mondspieren niet genoeg ontwikkeld heeft. Als baby had hij moeite met groffer eten en stak hij nooit gekke dingen in zijn mond (zand, stenen, schelpen, blaadjes, gras enz.). Warm eten doet hij nu dus nog niet, wel vlees, brood, banaan en appel. Maar ook koek, pannekoek en frituurhapjes.
Mijn zoontje spreekt wel zinnetjes maar vooral voor anderen heel onduidelijk. de R en de V kan hij niet uitspreken. Vragen stellen doet hij niet en antwoord geven op een vraag over wat hij op school gedaan heeft, doet hij ook niet echt.
Zijn verdere ontwikkeling is wel goed. Hebben jullie dit meer meegemaakt? En hebben jullie tips om hem te helpen?
Met uw vraag bent u bij mij - als taalkundige - eigenlijk niet aan het goede adres. Het probleem dat uw zoon heeft, heeft namelijk niet rechtstreeks met 'taal' te maken, maar eerder met 'spraak'. Ik kan daar dus slechts heel globaal op ingaan.
Daarnaast signaleert u echter ook dingen die wél met taal te maken hebben, zoals de uitspraak van de klanken R en V en het omgaan met vragen over school. Daar kan ik wel wat meer over zeggen.
Spraakproblemen kunnen ontstaan als er fysieke (lichamelijke) problemen zijn, die de normale spraak verstoren. Die spraak is dan vaak onduidelijk en moeilijk te verstaan. Kennelijk is dit het geval bij uw zoontje.
Uit uw vraag begrijp ik dat u al een logopediste hebt geraadpleegd. Het is echter niet duidelijk of uw zoon ook logopedische
hulp krijgt.
Als het spraakprobleem veroorzaakt wordt door slecht ontwikkelde mondspieren, zal een logopediste uw zoon allerlei oefeningen geven die de mondspieren versterken.
Ook kinderen die veel duimzuigen, hebben soms last van slappe mondspieren, waardoor de onderlip vaak gaat hangen.
Gangbare oefeningen zijn bijvoorbeeld: het verplaatsen van propjes papier tussen twee bakjes door ze met een rietje op te zuigen, blaasvoetbal, en veel lachen. Misschien kunt u dit nog eens met uw logopediste te bespreken.
Dat uw 3-jarige zoon de R en de V niet kan uitspreken, is niet uitzonderlijk. Vooral de R is een lastige klank. Hij komt in verschillende gedaanten voor: de huig-R, de tongpunt-R, de Gooise R, etc. De meeste kinderen leren de R vrij laat uitspreken.
Ook de V is voor veel kinderen lastig. Uw zoon staat daarin niet alleen.
De meeste 3-jarigen zijn echter wel in staat vragen te stellen, zoals "Wat is dat?", "Doet mama nou?" en natuurlijk de bekende "waarom?"-vragen. Ze stellen die vragen ook vaak.
Door dit soort vragen leren ze hun wereld te verkennen, en
labels te plakken op voorwerpen, begrippen en handelingen.
Daarnaast hebben deze vragen een belangrijke functie bij het leren communiceren. Een vraag roept immers onder normale omstandigheden een reactie op, waarbij vaak de reactie belangrijker is dan het antwoord.
Dat uw kind niet wil vertellen wat hij op school heeft gedaan, is minder ernstig. Er zijn legio kinderen die hun ouders weigeren in te lichten over wat ze die dag op school (of op het kinderdagverblijf, etc.) gedaan hebben.
Zelf krijg ik ook zelden een antwoord als ik mijn 4- en 6-jarige kinderen na schooltijd naar hun ervaringen van de dag vraag. Vaak is er op zo'n dag voor een kind zó veel gebeurd en staat dat tegelijk al weer zó ver van ze af, dat het moeilijk is om erover te praten. (Overigens vertellen mijn eigen kinderen later op de dag spontaan – zonder dat ik ernaar vraag – wat ze hebben meegemaakt die dag, nadat ze er kennelijk nog eens over hebben nagedacht.)
Moeite hebben met het beantwoorden van vragen over 'het verleden', ook al is dat verleden nog geen dag oud, geldt natuurlijk nog sterker voor een 3-jarige, die vooral in het hier en nu leeft.
Als u uw zoon wilt stimuleren om vragen te stellen en vragen te beantwoorden, dan kunt u dat dus beter doen naar aanleiding van iets waar hij op het moment zelf belangstelling voor heeft. Bijvoorbeeld: bij een verhaaltje uit een boek, of tijdens het spelen met blokken.
Als taalkundige kan ik niet goed beoordelen of de problemen die u noemt (onduidelijk praten, geen vragen stellen en antwoorden geven, problemen met R en V, slechte eter) met elkaar samenhangen.
Ik raad u daarom aan om uw problemen eens voor te leggen aan een arts, omdat ze niet uitsluitend te maken hebben met taal, maar een groter domein bestrijken.
Veel succes!
