1 januari 2000 door Ward van Alphen
Onze zoon is bijna 7 jaar en vanaf zijn geboorte is het gaan slapen een probleem. Hij gaat niet slapen voor 21.15 uur en naar ons idee vaak veel te laat (soms 22.30 uur), tenzij... we er naast gaan liggen.
Hij zegt altijd bang te zijn. Is het niet voor kleine wezentjes, dan wel voor schimmen die zelfs eigen namen en gedragingen hebben en het uiteraard op hem voorzien hebben. Soms denk ik dat hij het verzint om onze aandacht te krijgen.
Alles om veiligheid te creëren is verder aanwezig; lichtje aan, muziek/verhalenbandje aan, knuffel en boekje bij de hand.
Daarnaast komt hij (ook al sinds hij dat kan) iedere nacht bij ons in bed liggen, vroeger tot 5 keer toe. Tegenwoordig 2 keer, omdat ik hem nu te zwaar vind worden om steeds terug te brengen. Ik wil rust 's avonds en 's nachts. Mijn man gaat vooral in op de angst en geeft eerder toe, terwijl ik vind dat hij angstig of niet toch moet leren zelf te gaan slapen en ons niet steeds 's nachts moet wakker maken.
Na bijna 7 jaar ben ik het meer dan zat en alle aanpakken die er zijn hebben we al geprobeerd. Vraag: hoe gaan we om met het gegeven angst? Er iedere keer weer op ingaan? Of juist aangeven dat er geen reden voor is, maar dat hij met dat gevoel om moet leren gaan?
Dit soort angsten en (in)slaapproblemen zijn al eerder in deze rubriek aan de orde geweest. Het hangt van de leeftijd van het kind af hoe je er het beste op in kunt spelen.
Een peuter heeft (nog) weinig methoden ter beschikking om zelf met angsten om te gaan, dus zal het vooral van de door u genoemde "externe" veiligheidsmaatregelen moeten hebben. Daar kan ook bij horen dat een kind even bij ouders in bed slaapt, of dat je een "samen inslapen" ritueel uitvoert.
Maar in onze westerse cultuur is het gebruikelijk dat kinderen leren op zichzelf te slapen, en dat is ook goed mogelijk. Tevens -- en daar gaat het om -- leren kinderen meer "innerlijke" manieren aan om angst te bestrijden, ze leren zichzelf gerust te stellen, angst te negeren, afleiding te zoeken door aan iets anders te denken etcetera.
Een kind van bijna zeven -- dat zich verder normaal ontwikkelt, geen grote problemen heeft op andere gebieden in het leven -- moet deze vaardigheden onder de knie kunnen krijgen. Dat betekent, dat een kind ook angsten alleen, in zijn/haar eentje, onder ogen moet gaan zien. Dat is een kwestie van stimuleren, steunen, complimentjes geven als het gelukt is, prikkelen (om zich te willen gedragen zoals dat past bij de leeftijd), maar ook van op pad sturen.
Er is een patroon ontstaan waarbij uw zoon kiest voor een bepaalde oplossing voor zijn angsten die niet meer past bij zijn ontwikkelingsniveau. Dat wilt u graag ombuigen. Dat hoeft niet in een keer. Het vergt van u als ouders dat u laat merken dat uw zoon moet en kan leren om zelfstandig met zijn angsten om te gaan.
Een aantal tips: via een keer per nacht bij u in bed naar nul keer; deur op een kier laten staan in het begin; een goede gezamenlijke "voorbereiding" bij het naar bed gaan, maar toenemend kort, vriendelijk doch beslist reageren in de nachtelijke uren.
Je kunt je ook afvragen welke factoren er bij uw zoon toe bijdragen dat hij deze ontwikkelingsstap (nog) niet heeft gezet. Krijgt hij overdag te weinig aandacht? Of kan hij juist onvoldoende omgaan met het feit dat er voldoende, maar niet altijd aandacht voor hem is?
Kan hij op bepaalde andere gebieden zijn draai niet vinden?
En dan de ouders: waarom lukt het u als ouders niet het tij te keren, en/of uw koers te verleggen? Het "gevaar" zit er in dat u nu uw man tegemoet treedt met dit antwoord in de hand: "zie je wel...". Misschien heeft dat ook wel effect, is dat nodig om hem over de streep te trekken omdat het een aantal dingen verduidelijkt.
Maar vaak is het reageren van ouders ook een reageren op elkaar. Wellicht heeft u baat bij wat professionele hulp, om eens te kijken naar waarom de een het zus aanpakt en de ander zo, en hoe je meer op een lijn zou kunnen komen.
Een ander belangrijk punt is of je als echtpaar voldoende basis houdt om de stormen van het ouderschap te kunnen doorstaan. Ik kan me voorstellen dat het extra moeilijk is om iets "samen" te houden als een kind zoveel aandacht vergt, en zelfs in het echtelijk bed veel tijd en ruimte inneemt. Maar voor hetzelfde geld bent u gewoon samen een prima team met enkele afstemmingsprobleempjes. En zo niet, dan is dat zeker een punt om aan te werken. Succes ermee.
