2 oktober 2009 door Joanna Sandberg
Een half jaar geleden is mijn man en de vader van mijn kinderen (4 en 1) na een ziekbed overleden. Ik weet niet in hoeverre de kinderen echt door hebben gehad dat hij ziek was. Maar door alles ben ik zelf oververmoeid geraakt en heb ik veel rust nodig om er overheen te komen.
Nu heb ik voor mijn dochter van 4 hulp, maar we hebben ook een zoon van 1. Hij zit in de eenkennige fase, hangt erg aan oma als zij er is, en niet aan mij als moeder. Ik ga ervan uit dat dit niet vreemd is, en ik zie het maar als een tweede persoon waar hij steun en houvast aan heeft.
Maar nu mijn vraag. Aangezien hij nog zo klein is, en in de belangrijke hechtingsleeftijd zit, vraag ik mij af hoe vaak en vooral ook hoe lang ik hem (in de praktijk: allebei) uit logeren mag brengen, zodat ik een beetje op adem kan komen. En is het belangrijk dat ze dan merendeels bij dezelfde mensen gaan logeren of maakt dat niet uit?
Om te beginnen van harte gecondoleerd met het overlijden van uw man, die nog maar net overleden is. Het is heel begrijpelijk dat u oververmoeid bent, en dat u vaak aan rust toe bent, zonder uw jonge kinderen.
Zulke kleine kinderen, van 1 en 4 jaar, vragen heel veel aandacht. Voor de meeste ouders is dat al lastig, maar voor u is het natuurlijk extra moeilijk, omdat u erg verdrietig bent en tijd voor uzelf nodig heeft.
Dat betekent dat u niet altijd aanwezig kunt zijn voor uw kinderen; noch fysiek, noch emotioneel. Waarschijnlijk gaat u zich nu pas echt realiseren dat uw man dood is, en dat hij niet meer terugkomt.
De vraag is nu wat het beste voor uw kinderen is, in deze situatie. Daar valt veel over te vertellen.
Uw zoon van 1 jaar zit mogelijk nog in zijn eenkennige fase. Meestal is dat zo rond de 8e maand maar bij u dus wat later. Hij hangt aan zijn oma als zij er is, en niet aan u. (Is het trouwens uw eigen moeder of de moeder van uw man?).
Zoals u zelf al vermoedde, is dit inderdaad geen probleem. Hij vindt steun en houvast bij haar. Een klein kind van 1 jaar voelt van alles, zonder te begrijpen wat er aan de hand is. Waarschijnlijk voelt hij heel goed aan dat u erg verdrietig bent, waardoor u er niet echt voor hem kunt zijn.
Gelukkig is oma er nu voor hem. Zij kan een steun zijn voor hem, maar ook voor u. Het is heel fijn dat u dat kunt aanvaarden. Wanneer het weer wat beter met u gaat, kan oma met kleine stapjes weer meer ruimte aan u en uw zoon geven.
Het lijkt mij in deze situatie niet verstandig om de kinderen langer dan een dag of 3 à 4 uit logeren te doen. Houd het liever bij een paar daagjes (2 à 3 nachten). Dat mag trouwens best met enige regelmaat. Maar beperk het wel tot maximaal 3 personen (of gezinnen), die goed met elkaar kunnen overleggen.
Voor uw zoon, én voor uw dochter, zal het heerlijk zijn om vaak bij oma te logeren. Het zal echter ook fijn voor ze zijn om in een gezin met andere kinderen te logeren, waar een goede sfeer is, met tijd voor de kinderen, en waar het gewone leven gewoon doorgaat.
Bedenk verder dat het heel prettig voor uw kinderen is om samen op hetzelfde adres te logeren. Dat geeft ook voor de jongste een prettig gevoel van samenzijn, en maakt een logeeradres minder vreemd.
Niet alleen de weduwe of weduwnaar, maar ook de kinderen hebben verdriet om het overlijden van een ouder. Vooral uw dochter van 4 zal zich bewust zijn van het feit dat haar vader er niet meer is. Dat 'dood' ook echt betekent dat hij nooit meer terugkomt, zal ze nog niet begrijpen. Maar 'verdriet', vooral uw verdriet, zal ze zeker voelen.
Het is dus heel belangrijk dat de mensen waar uw kinderen gaan logeren, over uw man kunnen praten, en troost kunnen bieden als dat nodig is. Eventueel met een foto van hem erbij. Overigens geldt dat natuurlijk voor iedereen die meehelpt bij het opvangen van uw kinderen.
Verder moeten alle betrokkenen alert zijn op de signalen van verdriet bij jonge kinderen. Zoals:
Als de kinderen bij u zijn, probeer er dan echt voor ze te zijn. U hoeft uw eigen verdriet niet onder stoelen of banken te steken (samen huilen kan ook heel troostend zijn) maar u moet er wel voor zorgen dat uw dochtertje zich geen zorgen om u gaat maken.
Wees open over het feit dat u erg verdrietig bent dat papa er niet meer is, dat u hem erg mist, en ook dat u begrijpt dat uw dochter hem erg mist. Praat erover, ook met anderen erbij, zoals oma.
Zeg haar ook eerlijk dat u erg moe bent omdat u zo verdrietig bent en dat u daarom extra slaap nodig heeft. Vertel haar dat u lekker gaat slapen als zij en haar broertje uit logeren zijn en het fijn hebben. En dat u dan weer uitgeslapen bent als zij er weer zijn. (Of iets in die trant, op kinderniveau, waardoor zij zich dus geen zorgen over u hoeft te maken.)
Vaak zijn kinderen bang dat hun andere ouder óók zal wegvallen. Leg dus gewoon uit hoe het zit: dat u zelf niet ziek bent en niet dood gaat. Maak de situatie duidelijk voor haar. Geef ook altijd eerlijk en duidelijk antwoord op haar vragen. Zo houdt ze vertrouwen in u.
Daarnaast biedt u uw kinderen veiligheid door de gewone dingen van alle dag gewoon door te laten gaan. Kinderen zijn niet aldoor verdrietig, ze hebben ook zin om te spelen en om plezier te maken.
Uw hoofd staat niet naar lol trappen. Dat is helemaal niet erg; u staat er namelijk niet alleen voor. Gelukkig is er oma, en misschien heeft u ook vriendinnen die u kunnen helpen. Nodig ze beurtelings bij u uit, en vraag ze om iets leuks met de kinderen te doen (in ieder geval om ze aandacht te geven). Zo deelt u de zorg, wat niet alleen prettig is voor u maar ook voor uw kinderen.
Probeer wel betrokken te blijven bij uw kinderen. Dat zal niet moeilijk zijn, want u krijgt veel van ze terug. Praat ook over hun overleden vader, ga met ze naar zijn graf, zoek een mooie foto uit, en laat uw dochter kiezen welke foto zij wil hebben. Samen tekenen werkt ook heel goed!
Ik wens u heel veel succes en sterkte!
