11 februari 2005 door Annelou de Vries
Onze dochter van bijna 15 jaar is momenteel erg onhandelbaar. Op de lagere school kon ze moeilijk vrienden maken en als ze geplaagd werd, kon ze dat moeilijk van zich afzetten en beet ze zich hierin vast. Vergeven kon ze niet. Ook niet na gesprekken met de juf en met ons. Ze was toen erg star.
Nu zit ze op HAVO-3 en de eerste twee jaar had ze geen vrienden. Inmiddels heeft ze aansluiting gevonden bij een groep oudere pubers, die stelen, spijbelen, liegen en bedriegen. Kortom: de verkeerde soort. Onze dochter moet nu wegens het vele spijbelen bij de onderwijsinspectie komen. Bij het stelen heb ik haar betrapt. Mijn man is toen met haar naar de winkel gegaan en ze heeft alles terug moeten betalen van haar eigen zakgeld. Ook heeft ze een gesprek gehad met de bedrijfsleider.
Het heeft allemaal niks geholpen, want kort geleden vond ik alweer gestolen spul op haar kamer. Als ik haar ernaar vraag, liegt ze alles bij elkaar. Maar als ik dan de winkel bel, blijkt het weer gestolen te zijn.
Haar antwoord op de vraag "waarom" is: "Ik had het nodig en dan had het personeel maar beter moeten opletten". Geen greintje spijt dus. Terwijl ze van ons genoeg zakgeld krijgt (65 euro per maand).
Nu wilde ze gisteren nieuwe schoenen hebben, nadat we een dagje uit waren vanwege onze trouwdag. De schoenen waren ons veel te duur (165 euro) en wij weigerden dus. Haar antwoord was: "Dan kom ik er heus wel aan..." En vervolgens heeft ze onze dag lopen te verzieken door haar walkman op te zetten en stoïcijns te zijn. Totaal contact-gestoord dus.
Omdat we haar enigste zusje van 8 jaar ook mee hadden, hebben we de dag voortgezet en haar gedrag proberen te vermijden. Haar zusje heeft ons gefeliciteerd en een kadootje gekocht. Van haar niks.
Dit weekend stond er tot vijf keer toe een vreemde jongen op de stoep van in de 20 jaar voor mijn dochter. Daar had ze mee aangepapt. Maar toen hij bij ons thuis kwam voor haar, was ze bang en moesten wij hem wegsturen. De jongen was een dealer volgens haar en volgens ons ook.
Ze is drie weken terug weggelopen van huis, maar gelukkig belde de moeder van de 17-jarige jongen waarmee ze naar huis was gegaan. En dat alleen omdat ze die middag niet naar de jeugdclub mocht.
Ze is erg lang en is sinds een jaar aan de groeiremmers. De school wil haar ook niet meer helpen vanwege haar wangedrag. Ik heb nog wel enigszins contact met haar via een schriftje waar ik in schrijf en wat ze dan leest. Want praten wil ze niet. Je krijgt geen antwoord. "Weet ik niet" is het enige. Het ergste vinden wij dat we haar niet meer kunnen vertrouwen.
Help ons alstublieft, want ze belandt in de goot als het zo doorgaat.
Wat een zorgen om het gedrag van uw 15-jarige dochter moet u hebben! Waarschijnlijk weet u vaak niet meer wat u moet doen om haar te helpen, hoewel ik het knap van u vindt dat u contact met haar hebt door samen in een schriftje te schrijven.
Misschien is nu toch wel het moment gekomen om professionele hulp te gaan zoeken. Maar daarover straks meer. Eerst zal ik u vertellen wat ik er zelf van denk.
Om te beginnen een praktische tip. Van de medicijnen die uw dochter slikt om haar groei te remmen, worden jongeren soms heel humeurig. Overleg hierover eens met de kinderarts.
U vertelt dat uw dochter eigenlijk al langer niet echt lekker in haar vel zit en vooral moeite heeft met leeftijdgenootjes. Op de lagere school werd ze gepest en de eerste twee klassen van de middelbare school had ze geen vrienden.
Vaak is een moeilijk contact met leeftijdgenoten een zorgelijk teken. Het is voor de ontwikkeling van een kind belangrijk om te oefenen met vriendjes en vriendinnetjes. Kinderen leren om samen plezier te beleven, maar ook om ruzies te maken en die op een goede manier op te lossen, of voor zichzelf op te komen.
'Sociale vaardigheden' noemen we dat en iedereen heeft ze nodig. Dat geldt voor kinderen, om fijn te kunnen spelen en om leuke dingen te kunnen beleven. Maar ook om later prettig contact met andere mensen te kunnen maken, zowel in werk als privé, wat een groot deel van ons levensgeluk bepaalt.
Ik weet niet goed wat er precies met uw dochter aan de hand is, maar het lijkt erop dat ze niet sterk is in deze 'sociale vaardigheden'. Al op jonge leeftijd lukte het haar niet goed om leuk met andere kinderen om te gaan. U vertelt dat u toen wel geprobeerd heeft om samen met de juf haar te leren wat soepeler te zijn, maar zonder veel succes.
Nu zit uw dochter middenin de adolescentie, waarover vorige week in deze vraagbaak al uitgebreid geschreven is. Dit is de tijd waarin jongeren steeds meer buiten de deur en steeds minder binnen het gezin hun eigen weg gaan.
Het horen bij een vriendengroep is daarin erg belangrijk. U bent waarschijnlijk niet de enige ouder die zich afvraagt of uw dochter wel met de goede vrienden omgaat. Maar zo hóeft het niet, natuurlijk. Het grootste deel van de jongeren gaat op een goede en respectvolle manier met elkaar om. Wel eens met alcohol of drugs, maar meestal zonder te stelen of te spijbelen.
Een kleine groep jongeren in deze leeftijd gedraagt zich echt 'verkeerd'. Ze overtreden de regels en proberen van alles uit wat echt niet kan of mag. En sommige adolescenten zijn kwetsbaar voor de druk van deze 'verkeerde' vrienden. Om 'erbij te horen' vertonen ze ook stoer en grensoverschrijdend gedrag.
Misschien dat uw dochter hierdoor voor het eerst kan ervaren wat ze eigenlijk al zo lang verlangt, namelijk ergens bij te horen. Dat is mooi, maar zo'n 20-jarige jongen aan de deur, die mogelijk een dealer is, lijkt mij niet pluis.
Natuurlijk kan ik op papier alleen maar gissen, maar misschien zit uw dochter wel gevangen in een verkeerde vriendengroep. Loverboys bijvoorbeeld, hebben zeer geraffineerde manieren om meisjes in te palmen.
Maar hoe het ook zit, en wat nu de precieze oorzaak is, het gaat niet goed met uw dochter. Als het u zelf niet lukt om er met haar uit te komen, dan zou ik me – eventueel in overleg met de inspectie en de school (om de zaak te bespoedigen) – wenden tot Bureau Jeugdzorg. Dat is het centrale 'loket' voor ouders die hulp zoeken voor hun kinderen.
Omdat uw dochter nog (net) leerplichtig is, kan er vanuit de school en/of de inspectie enige druk worden uitgeoefend om met haar in gesprek te gaan. Vaak zijn de mensen die bij Jeugdzorg werken, goed op de hoogte van de verschillende jeugdculturen in de regio, en zijn ze goed in het contact leggen met jongeren die daar misschien niet zo'n zin in hebben. In de gesprekken bij Jeugdzorg zult u trouwens ook zelf betrokken worden.
Als uw dochter zelf aangeeft dat ze hulp wil, misschien nadat het u toch gelukt is om eens met haar te spreken, dan is dat nog beter. Ik hoop dat het dan kan lukken om uw dochter dit zorgelijke gedrag te laten stoppen, en dat ze misschien andere manieren kan leren om toch vrienden te maken.
Ik wens jullie heel erg veel succes ermee.
