30 april 2010 door Henk Boeke
Mijn zoontje is 11 jaar en kampt volgens school met een taalachterstand. Begrijpend lezen gaat niet super, zijn woordenschat is te klein, en als hij een stuk tekst heeft gelezen, moet hij enorm zijn best doen om goed te lezen. Zo erg dat hij achteraf niet altijd weet wat hij heeft gelezen.
Vanaf zijn 4e tot en met zijn 6e jaar heeft hij jaarlijks buisjes in de oren gekregen omdat er vocht achter zijn trommelvliezen zat. Volgens de RT-lerares [remedial teacher - red.] heeft hij daardoor die achterstand opgelopen.
Al die tijd heeft de school begrijpend lezen geoefend en heb ik thuis regelmatig met hem zitten lezen. In groep 7 wilden ze dat afbouwen en zou hij getest worden op dyslexie.
Bij de rapportavond vorige week kreeg ik tot mijn verbazing te horen dat de dyslexie-test niet doorgaat ("Daar is te weinig reden voor"). In plaats daarvan willen ze nu een IQ-test gaan doen om zijn taalgebrek te testen en om "een goed schooladvies te kunnen geven voor het voortgezet onderwijs".
Ik ben verbijsterd! Eerst wordt er jarenlang aangemodderd en nu er een advies moet worden gegeven, willen ze opeens een IQ-test doen om zijn taal te testen. Is dit verstandig en normaal?! Ik voel er niets voor, omdat ik dit een beetje mosterd na de maaltijd vind en hij zich binnenkort moet inschrijven voor het voortgezet onderwijs. Beetje laat naar mijn idee, om nu nog zo'n test te doen... Wat vindt u?!
Misschien handig om te weten: op de (pre-) CitoToets scoorde hij 534 punten. Taalkundig scoort hij niet best maar op andere punten wel. Zijn zus haalde 2 jaar geleden 4 punten minder en zij doet het ook prima op de TH-Havo.
We zouden u inderdaad adviseren om niet mee te werken aan de IQ-test, en alsnog aan te dringen op de dyslexie-test. Niet eens zozeer omdat het zo beloofd was, maar om andere redenen.
Om te beginnen heeft zo'n IQ-test weinig zin, omdat de uitkomst ervan bij voorbaat al vaststaat. Aangezien uw zoon alleen maar moeite heeft met taal en lezen, en niet met andere dingen (u vertelde althans niets over moeite met rekenen, etc.), zal uw zoon op zo'n test een relatief lage verbaal-score en een relatief hoge performaal-score halen. Oftewel: een bevestiging van datgene wat iedereen al lang wist.
Sterker nog: zo'n IQ-test zou zelfs tégen hem kunnen werken bij de schoolkeuze, omdat scholen hem dan zouden kunnen weigeren vanwege zijn IQ (dat 'gedrukt' kan worden door een relatief lage verbaal-score).
Het voordeel om alsnog een dyslexie-test te doen, is dat je dan precies weet waar je aan toe bent en wat er moet gebeuren. Zowel in de situatie dat daadwerkelijk de diagnose dyslexie wordt gesteld áls in de situatie dat dat niet het geval is.
Stel dat er dyslexie uitkomt:
Stel dat er géén dyslexie uitkomt. Dat lijkt ons eerlijk gezegd nog het meest waarschijnlijk omdat uw zoon vooral moeite heeft met begrijpend lezen. Wat betekent dat dan?
Wat u vertelde over uw zoon, doet ons denken aan een poor comprehender of een garden variety poor reader. Deze kinderen doen het goed met technisch lezen (waardoor er waarschijnlijk geen dyslexie uit de test zal komen) maar ze hebben moeite met begrijpend lezen.
Op jongere leeftijd wordt begrijpend lezen voorspeld door 'decoderen' (dus: technisch lezen), en vaak ook door het verbale korte-termijngeheugen. Maar op latere leeftijd wordt begrijpend lezen vaak voorspeld door taalvaardigheid, dus vocabulaire en grammatica.
De poor comprehenders zijn een onopvallende groep kinderen, omdat hun taalproblemen meestal niet heel ernstig zijn (het zijn dus geen kinderen met duidelijk zichtbare of gediagnosticeerde taalstoornissen). Vaak komt het probleem pas naar boven wanneer ze verhalen moeten vertellen of begrijpen.
Na de dyslexie-test, die waarschijnlijk 'geen dyslexie' zal opleveren, kan er een uitgebreidere taal- en leesbegrip-screening plaatsvinden, zodat het profiel van uw zoon helemaal helder wordt, en er gericht getraind kan gaan worden.
Gerichte training is wel aan te bevelen, want als er problemen zijn met begrijpend lezen, is het moeilijk om informatie op te nemen. Dat kan een belemmering gaan vormen voor de latere schoolloopbaan en uiteindelijk het maatschappelijk functioneren.
Overigens hebben we nét een artikel gepubliceerd over licht op school, waaruit blijkt dat kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen, baat lijken te hebben bij beter licht. Zie: Beter licht voor betere concentratie. De definitieve onderzoeksresultaten zullen dit najaar (herfst 2010) beschikbaar komen.
Succes gewenst!
