8 september 2006 door Sanderijn van der Doef
Ik heb twee kinderen, een jongen van 13 en een meisje van 15. Mijn zoon heeft een vriendin, die van ons mocht blijven slapen. Maar toen ik die avond in de kamer keek, lagen ze bij elkaar in bed "het" te doen.
Ze hebben me niet opgemerkt, maar wat moet ik nu doen?
Als u met 'het' bedoelt: 'geslachtsgemeenschap' (en daar ga ik gemakshalve maar van uit), dan is uw zoon aan de jonge kant. Uit het recente onderzoek Seks onder je 25e (uit 2005) weten we dat op 13-jarige leeftijd ongeveer 8% van de jongens al ervaring heeft met geslachtsgemeenschap. Hij behoort dus tot een kleine minderheid van jongens (voor meisjes is die groep nog kleiner) die ervaring heeft met seks.
Ik kan me voorstellen dat u geschrokken bent en even niet weet wat u moet doen. Maar troost u, (bijna) elke ouder schrikt als hij merkt dat zijn kind 'al' met seks bezig is, op welke leeftijd dat ook gebeurt. De meeste ouders vinden hun kind nog 'te jong' voor seks. Veel ouders denken dat hun kind nog niet aan seks toe is, maar dat is iets wat jongeren echt zelf bepalen.
U vertelde dat uw zoon al een vriendin heeft. Op die leeftijd betekent dat dat ze niet meer alleen praten en huiswerk maken. Experimenteren met zoenen, strelen en soms ook al seks hoort er op deze leeftijd ook bij, daar valt niet aan te ontkomen. Dat kunt u als ouder ook niet of nauwelijks tegenhouden (als ze niet bij elkaar hadden geslapen, was het misschien wel op een ander moment gebeurd).
Dertien jaar is natuurlijk wel jong, maar het ene kind van 13 is al wel toe aan seks (lees: geslachtsgemeenschap), en het andere kind van 13 nog niet. In Nederland is de gemiddelde leeftijd van 'de eerste keer geslachtsgemeenschap' 16,7 jaar, maar dat is een gemiddelde en niet de leeftijd!
Of een kind er – vergeleken bij het gemiddelde – eerder of later mee begint, hangt van verschillende factoren af. Zo speelt zijn peergroup (de leeftijdgenoten waarmee hij omgaat of waarmee hij zich verbonden voelt) een grote rol. Zit hij in een groep leeftijdgenoten voor wie seksuele ervaring een bepaalde status oplevert, dan is de kans groot dat hij er ook mee begint.
Wat ook een rol kan spelen, is de vertrouwdheid met zijn vriendin. Soms zie je dat kinderen die al wat langer dan gemiddeld verkering hebben, ook al eerder met seksuele experimenten beginnen dan jongeren die meer losse contacten hebben.
Tenslotte zou het kunnen zijn dat zijn vriendin al ouder en 'verder' is.
Uit onderzoek weten we dat kinderen die relatief jong beginnen met seksueel gedrag, meer risico lopen op problemen op seksueel gebied. Zo blijken de 'jonge starters' vaker overgehaald of zelfs gedwongen te zijn en zeggen ze achteraf er nog niet aan toe te zijn geweest.
Jonge starters blijken ook vaker onveilig te vrijen, dus zonder condoom of anticonceptie.
Tenslotte (maar dat geldt meer voor meisjes) blijken jonge starters later vaker seksuele problemen te hebben in hun relatie, zoals 'geen zin in seks' of 'pijn bij het vrijen'.
Uw vraag is nu wat u moet doen. Over het feit dat u hen heeft gezien, kunt u het beste maar helemaal niets zeggen. Het zou een behoorlijke inbreuk op hun privacy zijn. Het enige wat u kunt doen, is accepteren dat uw zoon de keuze heeft gemaakt om met zijn vriendin seks te hebben en daarmee een eigen seksueel leven te hebben waar u als ouder geen deel meer van uitmaakt.
Maar: gezien de grotere kans op problemen (zie boven), is het wel belangrijk om toch zo snel mogelijk met uw zoon te gaan praten. Zonder te zeggen dat u heeft gezien wat ze hebben gedaan, kunt u zeggen dat het best kan zijn dat hij en zijn vriendin "op een gegeven moment" toe zijn aan seks. Als dat zo is, dan is het heel belangrijk dat ze dat allebei moeten willen. Je laten overhalen of een ander overhalen terwijl die nog geen zin heeft, is iets wat later problemen kan opleveren en wat de seks niet leuk maakt.
Zijn seksuele gedrag veroordelen of verbieden heeft absoluut geen zin. Maar door te erkennen dat hij zelf die keuzes maakt, is er misschien een gesprek mogelijk tussen u en uw zoon. Daarbij is het belangrijk dat hij zijn seksuele gedrag zelf bepaalt maar dat u hem daarbij wel wilt begeleiden, door hem te steunen bij het maken van de juiste keuzes.
Wat u verder nog kunt doen, is hem in ieder geval op het hart drukken dat ze het veilig doen, dus met condoom en liefst ook met pil. Daarover zult u ook met hem moeten praten, of ervoor moeten zorgen dat er een pakje condooms klaar ligt in zijn kamer. (U kunt namelijk niet verwachten dat ze hun zakgeld aan condooms besteden zolang er ook nog leukere dingen te koop zijn, zoals cd's, dvd's en kleren.)
Als u met hem gaat praten, dan zou dat bijvoorbeeld als volgt kunnen.
"Je vriendin is blijven slapen en ik weet niet wat jullie samen doen daar. Dat gaat mij eerlijk gezegd ook niets aan. Het kan best zijn dat jullie beiden, of één van beiden, al seks wil hebben. Bedenk dan dat er verschillende redenen zijn om seks te willen (bijvoorbeeld omdat je denkt dat het hoort, of dat iedereen het al doet, of omdat je denkt dat de ander je maar slap vindt, etc.) maar de belangrijkste reden is als je het zélf wilt."
"Als een van jullie verder wil gaan, is het belangrijk om eerst te checken of de ander dat ook wel wil. Merk je dat je zelf nog niet zover bent, of dat de ander nog niet wil, ga dan niet verder. Elkaar overhalen of zelfs dwingen kan jou of de ander later een vervelend gevoel geven of nog erger."
"Maar als jullie allebei toe zijn aan seks, dan zou ik heel graag willen dat jullie dat veilig doen. Daarom heb ik daar condooms liggen die je kunt gebruiken."
