8 september 2000 door Paula Fikkert
Mijn dochtertje is net twee jaar. Ze kan al erg goed praten, en heeft er duidelijk plezier in om dingen duidelijk te maken met haar woordenschat, die in een verbazingwekkend tempo groter wordt. Twee dingen vallen mij de laatste weken echter op. Ik maak me er absoluut geen zorgen over, maar ik vraag me af of het 'normaal' is op deze leeftijd.
Volgens mij beschikt ze namelijk over een erg goed geheugen voor een peuter. Als ze bijvoorbeeld ergens geweest is, weet ze voor eens en voor altijd de namen van alle gezinsleden die ze ontmoet heeft en die blijft ze op ieder gewenst moment herhalen. Ook kent ze al verschillende kinderliedjes echt uit haar hoofd.
Tweede voorbeeld. Afgelopen zaterdag zaten we samen in de auto en toen was er een liedje van The Beatles dat ze een paar weken geleden ook gehoord heeft. We hadden het er toen over gehad dat dat The Beatles waren (ze houdt veel van muziek). Na drie regels zei ze ineens: 'Kijk eens mama, The Beatles'. Ik was stomverbaasd. Hoe kan zo'n kleintje dat allemaal opslaan? Ik dacht dat ze op deze leeftijd nog helemaal geen goed geheugen hadden.
Ik heb op geen enkele manier het vermoeden dat ik met een 'wonderkind' van doen heb, maar ik zou het wel leuk vinden om te weten of bovenstaande dingen bij haar ontwikkelingsfase horen. Kunnen jullie mij iets wijzer maken? Alvast bedankt!
Er is lang gedacht dat een pasgeboren kind geen geheugen heeft en vrijwel niets ziet of hoort. Inmiddels weten we dat dat niet klopt. Een kind komt niet als een onbeschreven blad ter wereld, maar heeft in de laatste maanden van de zwangerschap al veel taal gehoord én vastgelegd.
Zo kunnen pasgeboren baby's verhalen herkennen die in de laatste maanden van de zwangerschap door hun moeder zijn voorgelezen. Dat betekent natuurlijk niet dat ze de verhalen woordelijk kennen, laat staan begrijpen. Maar ze slaan kennelijk wel de akoestische informatie van die woorden op, net als een tape-recorder. Als ze die opgeslagen klanken weer horen, roept dat een herkenningsreactie op.
Wat baby's niet kunnen, is de tape-recorder zelf afspelen. De eigen productie van woorden begint pas een stuk later. Eerst spreken ze een enkel – vaak sterk vereenvoudigd – woord uit, en dan volgen er langzaam meer.
Opvallend is dat jonge kinderen vaak wel al veel rijmpjes of liedjes kennen of herkennen. Rijm en melodie helpen namelijk bij het opslaan en herinneren van klanken.
Een ander opvallend verschijnsel is dat kinderen extra aandacht hebben voor namen. Ze leren heel snel hun eigen naam herkennen, en weten ook snel dat het noemen van een naam vaak gepaard gaat met het krijgen van aandacht.
Het lijkt erop dat kinderen aanvankelijk de klank van woorden en de betekenis ervan afzonderlijk opslaan. Pas wanneer ze een manier gevonden hebben om klanken en betekenissen met elkaar te verbinden, groeit de woordenschat plotseling heel snel. Gemiddeld gebeurt dat als een kind 18 tot 24 maanden oud is.
Met een netwerk van woorden en begrippen in het hoofd wordt het steeds makkelijker om informatie op te slaan en weer op te roepen. Hoe kinderen dat precies doen, is nog een groot raadsel. Maar het is een feit dat het moeilijk is om een spelletje memorie te winnen van een 5-jarige.
