13 april 2007 door Annelou de Vries
Onze dochter van 16 snoept erg veel, omdat ze slecht in haar vel zit. Dit bevestigt ze zelf. Ook geeft ze te veel geld uit; meer dan ze heeft. Ze voelt zich lelijk en minderwaardig en schaamt zich voor zichzelf. (Daarin herken ik mezelf van vroeger).
Ze heeft ons er een brief over geschreven. We willen haar graag helpen. Mijn man heeft geopperd om in een groep te gaan met anderen met eetproblemen, maar dat wil ze absoluut niet.
Ze is erg gesloten en praat hier ook niet over met vriendinnen. Hoe kunnen we haar het beste ondersteunen?
U zei het niet letterlijk, maar ik neem aan dat uw dochter ook te dik is (omdat ze zoveel snoept) en dat ze zich mede daarom lelijk en minderwaardig voelt. Dat is een probleem dat veel 16-jarige meiden en hun ouders zullen herkennen.
Hieronder zal ik eerst wat meer vertellen over de algemene problematiek rond 'te dik zijn'. Daarna zal ik meer specifiek vertellen hoe u uw dochter zou kunnen helpen.
Zoals u waarschijnlijk wel weet, omdat er tegenwoordig veel voorlichting over gegeven wordt, kan 'te dik zijn' allerlei akelige gevolgen voor de lichamelijke gezondheid hebben. Jonge mensen die te dik zijn, hebben een grote kans dat ze dat ook nog zijn als volwassene. Daardoor lopen ze meer risico op allerlei lichamelijke ziekten en kwalen, zoals hart- en vaatproblemen, suikerziekte, en problemen met het bewegingsapparaat (oftewel alles wat met bewegen te maken heeft).
Te dik zijn heeft echter niet alleen lichamelijke gevolgen; het beïnvloedt ook de geestelijke gezondheid. En dat is wat er bij uw dochter aan de hand lijkt te zijn.
Jongeren die te dik zijn, hebben vaker last van gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid dan leeftijdgenoten met een normaal gewicht. Alhoewel het moeilijk is om oorzaak en gevolg aan te wijzen, ziet het er toch wel naar uit dat jongeren sneller onzeker worden als ze te dik zijn (en niet omgekeerd).
Vervolgens kunnen ze gemakkelijk in een vicieuze cirkel terecht komen, waarbij het eten of snoepen een korte troost geeft, met als gevolg dat ze zich weer schuldig en ellendig te voelen, waarna ze zich weer willen troosten door te eten of te snoepen, enzovoorts.
Behalve dat hun gewicht ze een slecht gevoel geeft, lopen dikke jongeren ook meer kans om hun school niet af te maken of geen baan of partner te vinden. U vertelde niet hoe het met uw dochter op school gaat, maar ik kan me voorstellen dat ook dat voor haar soms moeilijk is.
Daarnaast hebben jongeren die te dik zijn meer kans op het ontwikkelen van een depressie. U vertelde dat uw dochter slecht in haar vel zit. Dat kán op een depressie duiden maar dat hoeft niet.
Om te bepalen of er sprake is van een depressie, moet je ook kijken naar dingen als slaapproblemen, concentratieproblemen, gedachten aan de dood, etc. Voor een handig lijstje met criteria, zie: Mijn zoon haat school en glijdt af. Hoe kan ik hem gelukkiger maken?.
Een ander probleem van te dikke jongeren is dat ze erg angstig kunnen zijn. Ik weet niet hoe groot de schaamte van uw dochter is, maar bij een echte angststoornis gaat het om extreme zenuwachtigheid en paniek, bijvoorbeeld voor andere mensen (zodanig dat het normale functioneren erdoor belemmerd wordt).
Al met al is te dik zijn dus niet alleen ongezond voor je lichaam, maar waarschijnlijk ook voor je geest (alhoewel er natuurlijk ook veel dikke mensen zijn die zich prima voelen. Dat ze een grotere kans hebben op onzekerheid, wil nog niet zeggen dat ze allemaal onzeker zijn).
Maar wat doe je eraan? Afvallen lijkt de beste aanpak, en het meest simpele antwoord. In de praktijk kan dat echter vreselijk moeilijk blijken, vooral om het vol te houden. Vaak hebben jonge meiden ook een streefgewicht dat dermate laag is, dat als zij het bereikt hebben, het heel erg moeilijk is om daarop te blijven, zodat ze weer aankomen en dan gaan jojo'en. Dat jojo'en blijkt eigenlijk nog slechter voor je gezondheid dan een beetje overgewicht.
De kunst is dus om een gezond eetpatroon te ontwikkelen, waarbij je vooral niet dikker wordt. Een beetje overgewicht is dan niet zo erg, zolang het maar niet te veel is (en niet erger wordt). Het mooiste is een gewicht waarbij je je prettig voelt, en waar je niet onzeker van wordt.
Om die kunst te verstaan (en aan te leren) blijkt nog best lastig. Er zijn namelijk nog niet veel therapieën of dieetprogramma's die zo'n ideaal-patroon aantoonbaar kunnen bewerkstelligen. Wát er aan onderzoek beschikbaar is, laat zien dat een combinatie van groepstherapie en individuele steun het beste werkt.
In de praktijk betekent dat het volgende:
Het idee van uw man om uw dochter deel te laten nemen aan een groep, is dus een goed idee. Misschien dat u uw dochter toch kunt overtuigen van het nut daarvan.
U zou kunnen informeren wat de inhoud van de groep is die u in gedachten heeft, en of de bovengenoemde punten aan de orde komen. Maar ook al is dat niet helemaal het geval, dan lijkt het toch wel de moeite waard om het te gaan doen.
Onderzoek heeft ook laten zien dat eetprogramma's voor jongeren meer kans op effect hebben dan eetprogramma's voor volwassenen. Jong geleerd is dus echt oud gedaan!
Als u echter denkt dat de problemen van uw dochter toch verder gaan dan alleen een eetprobleem, twijfel dan niet te lang om hiervoor goede hulp te vragen, bijvoorbeeld via uw huisarts, of via Bureau Jeugdzorg, of bij een vrijgevestigd psycholoog bij u in de buurt. Veel succes ermee!
