19 maart 2004 door Nanny Gortzak
Mijn dochter werd met 38 weken geboren en is nu bijna 7 weken oud. De start was niet gelukkig: niet aangelegd bij bevalling, twee dagen ziekenhuis met veel verschillende verpleegkundigen en (dus?) geen consequente lijn in de aanpak van de borstvoeding (techniek noch frequentie). De kraamtijd stond geheel in het teken van de (borst)voeding. In die week heb ik een heel repertoire afgewerkt: voeden met een lepeltje, spuitje/fingerfeeden, tepelhoedjes omdat het leek alsof ik vlakke tepels had, enzovoorts, enzovoorts. En voortdurend kolven en blijven aanleggen.
Uiteindelijk, toen ze een week oud was, hebben we besloten een fles met afgekolfde melk te geven, aangezien ze erg klein was en het erop leek dat ze wel de wil, maar niet de kracht had om te drinken. (Het kolven ging trouwens fantastisch; de eerste dag na de bevalling al 50 ml.)
Het probleem met het drinken aan de borst was dat ze wel hapte, en dat er wel een zuigreflex was, maar dat er vervolgens niets gebeurde.
Na een week aanleggen, fles en kolven (ik zat er aardig doorheen) hapte ze opeens wél. Maar het enthousiasme was van korte duur. Mijn dochter hapt, maar neemt de tepel niet ver genoeg in haar mond en legt haar tong niet over haar onderkaak. Kortom, het voeden werd steeds pijnlijker (met o.a. een witte tepel, zoals in het antwoord op de vraag van vorige week).
Het positieve nieuws: ze groeide ook in de eerste weken al goed, de melkproductie is nog steeds (te) goed, ik heb geen kloven en de pijn beperkt zich voornamelijk tot de linkerborst (mijn man is rechtshandig en gaf haar dus links het flesje).
Mijn vraag: hoe krijg ik haar nu zover dat ze haar mond ver genoeg opent, haar tong over haar onderkaak legt en niet begint te kokhalzen (of zich verslikt in de vele melk) als ik de tepel ver(der) in haar mond stop?
Waardoor heeft uw dochter zo'n moeite met drinken aan de borst? Vanaf een afstand, zonder uw dochter te zien, is dat moeilijk te zeggen. Er kunnen namelijk twee mogelijke oorzaken zijn:
Ik zal beide mogelijkheden hieronder toelichten, en aangeven wat eraan te doen is.
Flesvoeden kán tot gevolg hebbend dat uw dochter een speciale driktechniek voor de fles heeft aangeleerd. De tong ligt dan geheel in de mondholte en zal, als hij beweegt, op en neer bewegen om de melkstroom te regelen.
Bij baby's die goed aan de borst drinken, beweegt de tong anders. De tong ligt dan over de onderkaak en maakt een golvende beweging van achter naar voren (om de melk uit de borst te 'melken'). De tong beweegt niet of nauwelijks heen en weer.
Het kan dus zijn dat uw dochter de plaats van de tong en de beweging ervan heeft aangepast aan het drinken uit een fles, waardoor drinken aan de borst problemen geeft.
Uit uw verhaal maak ik op dat uw dochter de borst niet ver in de mond neemt. Ook dat is een probleem dat kan ontstaan door voeden met een fles.
De meeste flessenspenen zijn namelijk te kort. Een moederborst is 'gemaakt' van rekbaar weefsel en als de baby goed hapt en zuigt, zal de tepel flink kunnen uitrekken. De tepel komt dan zó ver in de mond dat een bepaald punt in het verhemelte gestimuleerd wordt, met als gevolg dat de baby gaat zuigen.
Behalve dat de huidige flessenspenen vrij kort zijn, missen ze ook de rekbaarheid van de moedertepel. Ze komen dus niet zo ver in de mond als een echte tepel.
Probeert u het maar eens uit. De meeste baby's nemen zoveel borst en tepel in de mond, dat dat ongeveer uitkomt op de lengte van een vinger tot en met het tweede kootje. Als u nu de flessenspeen naast uw vinger legt, dan ziet u dat de speen veel korter is.
Het grappige is dat als een baby iets betrekkelijk vóór in de mond krijgt, er een reflex tot kokhalzen optreedt. Maar als een tepel, een vinger of een speen nog verder in de mond komt, niet meer.
Als u uw melk nog steeds per fles aanbiedt, dan kunt u dat zodanig doen dat uw dochter leert om haar tong beter te gebruiken:
Deze manier van drinken uit een fles zorgt ervoor dat er meer met de tong 'gemolken' kan worden, in plaats van dat de tong gebruikt wordt om de melkstroom te stoppen (op en neer).
Zoals ik eerder al aangaf, kan het echter ook zijn dat uw dochter haar tong niet goed over haar onderkaak kan leggen, doordat het tongriempje aan de korte kant is.
Hoe weet je of dat het geval is? Allereerst kunt u in de mond van uw dochter kijken (bij gapen of huilen) om te zien of haar tong goed beweeglijk is. Zo krijgt u een indruk van de lengte van het tongriempje.
U kunt dit ook testen door zélf uw mond goed wijd open te doen en uw tong uit te steken. Deze truc is gebaseerd op het feit dat baby's hun ouders prima kunnen nadoen. Zo kunt u nagaan of uw dochter haar tong naar voren kan steken. Let op: dit spelletje kunt u behalve als test ook als oefening gebruiken. U dient het dan regelmatig te herhalen. Zo train je de tong in de beweging die nodig is om te zuigen aan de tepel.
Ook kunt u uw dochter op haar buik leggen (bijvoorbeeld over uw bovenbenen) waarbij ze vrij naar beneden kan kijken. Als zij haar mond open doet, kunt u kijken of ze haar tong naar voren laat komen.
Als u denkt dat er niets bijzonders te zien is, omdat de tong bij al deze oefeningen naar buiten komt, dan kunt u proberen of u uw dochter kunt aanleggen terwijl ze met haar buik op uw buik ligt.
U ligt daarbij achterover op een bank of op het bed. Eventueel steunt u haar hoofd. Laat uw dochter nu zelf de tepel zoeken en vinden: zij benadert de tepel als het ware van bovenaf.
Om goed te kunnen happen, zal zij haar mond goed open moeten doen. De tong valt dan wat naar voren en als ze de tepel voelt, zal ze zichzelf zo kunnen aanleggen.
Een beetje hulp hierbij is wel handig. Want als u haar hoofd moet steunen en u eventueel ook nog de borst wat wilt steunen, dan komt u al gauw een paar handen tekort.
Mocht u er zelf niet uitkomen, of het idee hebben dat de bovengenoemde oefeningen niet het gewenste resultaat hebben, dan is het zinvol om er een lactatiekundige bij te halen. Die kan ook bekijken of het verkeerd gebruiken van de tong het gevolg is van het voeden met de fles of van een korte tongriem.
Daarnaast kan een lactatiekundige u speciale oefeningen (met de vinger) aanleren, die bijdragen tot het beter happen en zuigen aan de borst.
Maar los van de eventuele hulp van een lactatiekundige kunt u zelf al flink oefenen met uw dochter, door oogcontact te maken, uw mond flink open te doen en uw tong uit te steken.
Veel succes!
