11 december 2009 door Joanna Sandberg
Mijn zoon van 7 jaar poept en plast al een tijd lang weer in zijn broek. Hij speelt zelfs met zijn poep. Hij haalt zijn hand gewoon over zijn kont en smeert het weer ergens aan. Ook blijft hij er gewoon mee doorlopen, ook al stinkt hij een uur in de wind. Dat maakt hem niks uit.
We hebben al medicatie gehad omdat hij verstopt zat volgens de huisarts, maar dat helpt niet. Zijn poep is ook al opgestuurd maar er was niks mis mee. We hebben hem gestraft en we hebben het genegeerd, maar niets helpt.
Ik weet het echt niet meer. Wat kan ik nu nog doen? Help me alstublieft.
Als ik het goed begrijp is uw zoon van 7 jaar dus wel een tijd zindelijk geweest, maar nu niet meer. Hij smeert nu zelfs met zijn poep. U heeft hem medisch laten onderzoeken en er is – gelukkig – geen medische oorzaak gevonden.
Wat er op dit moment gebeurt, is natuurlijk niet goed. Niet voor hemzelf, maar ook niet voor zijn omgeving. Andere kinderen, op school of in de buurt, zullen negatief gaan reageren. Ze willen bijvoorbeeld niet meer naast hem zitten op school, of niet meer met hem spelen.
Hieronder zal ik eerst vertellen wat er aan de hand zou kunnen zijn. Daarna wat u zou kunnen doen.
In dit soort situaties, bij kinderen die weer in hun broek gaan poepen en er 'gewoon' mee doorlopen, moet ik vaak denken aan 'tegenstinken'. Dat is net zoiets als 'tegenwerken' maar dan met specifiek gedrag. Het kan een reactie zijn op stress, spanning (thuis of op school), moeilijke veranderingen, of ernstige gebeurtenissen.
Er kunnen dus verschillende oorzaken zijn, maar mijn ervaring is toch wel dat onzindelijkheidsproblemen heel vaak te maken hebben met problemen of spanningen in het gezin, en vooral met autonomie-problemen.
Autonomie is de ruimte die je hebt om je eigen gang te gaan. Bij een autonomie-probleem heeft een kind dus te weinig ruimte om zijn eigen ontwikkeling te volgen, om zelf te bepalen wat er met hem gebeurt, en om dingen te kunnen doen die bij zijn of haar leeftijd horen.
Kinderen kunnen vaak heel moeilijk onder woorden brengen dat ze zich beknot voelen in hun ontwikkeling, en zich niet vrij voelen om de dingen te doen die bij hun leeftijd horen. Dat gevoel is ook heel moeilijk onder woorden te brengen, zelfs voor veel volwassenen. Bij kinderen uit het zich dan in hun gedrag.
Tegenstinken is een voorbeeld van lastig gedrag, van tegenwerken zonder woorden, en zonder er 'iets aan te kunnen doen'. Het kind laat alles lopen, in dit geval letterlijk. Juist poepen en plassen leent zich daar goed voor, omdat poepen en plassen te maken heeft met beheersing, met controle.
Een kind dat zindelijk leert worden, leert controle te krijgen over het poepen en plassen. Maar als een kind het gevoel heeft dat het zelf weinig of geen controle over zijn eigen leven heeft, dus te weinig autonomie heeft, dan heeft het in ieder geval nog controle over zijn eigen poepen en plassen. Dat is iets wat het kind nog wél zelf kan bepalen.
Anderen – met name de ouders – kunnen het kind niet dwingen om te poepen en te plassen op de WC. Daar hebben ze geen macht over; het kind zelf wel (ook al is het hele onzindelijkheidsgedoe geen bewust proces). Boos worden, negeren, etc. helpt niet. Het wordt dan een strijd, die vergelijkbaar is met de strijd die kan ontstaan rond (niet) eten, en die alleen maar verliezers oplevert.
Als het echt zo ver uit de hand loopt als bij u, is er professionele hulp nodig. Daar moet je ook niet te lang mee wachten, want hoe langer het duurt, hoe meer de strijd zich verhardt.
Ik raad u aan om naar een poep- en plaspoli te gaan van een ziekenhuis bij u in de buurt, in uw geval het Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Uw huisarts kan u verwijzen.
Zo'n poli heeft een multidisciplinair team van kinderartsen, verpleegkundigen, kinderurologen, kinderpsychologen, pedagogisch medewerkers, kinderfysiotherapeuten, etc. die samen met de ouders het kind weer zindelijk kunnen maken.
Succes ermee!
