3 april 2009 door Joanna Sandberg
We hebben een geweldige zoon van 6 en een geweldige dochter van 8. De vraag betreft onze zoon. Ik zie problemen met hem in groepssituaties.
Hij gaat nu bijvoorbeeld naar de naschoolse judo, die bedoeld is om te kijken of het een leuke sport is voor je kind. Ik ben erbij gebleven om te zien hoe het allemaal ging en dat ging niet zo goed.
Hij was vrij onhandelbaar. Hij vroeg constant aandacht:
Natuurlijk vertelde ik hem dat ik wel van hem hield. En ik probeerde uit te leggen waarom hij aan de kant moest. Toen ik hem vroeg waarom hij niet luisterde naar de judoleraar, en waarom hij maar bleef rennen, zei hij dat hij dat niet kan. Of dat zijn oren zeggen dat hij moet rennen.
Kortom: hij kan heel slecht de concentratie opbrengen om te luisteren wanneer hij in grotere groepen is. De judoles vindt hij trouwens nog steeds leuk.
Volgens de judoleraar moeten we hem laten testen op ADHD. Maar wij kennen nog een andere kant van onze zoon. Hij kan heel geconcentreerd spoorrails leggen, tekenen, knutselen, en heel zorgzaam zijn voor zijn oma die in een rolstoel zit.
Hij kan dus wel heel geconcentreerd naar iets luisteren of kijken, als het hem maar interesseert. En daar denkt hij dan ook heel diep over door. Zelfs zo dat het ons soms verbaast wat hij nu weer bedacht heeft.
Hij is ook vrij perfectionistisch. Als hij denkt te weten hoe het zit, moet je hem niet tegenspreken, want dan kan hij een grote mond opzetten. Maar als hij inziet dat hij niet gelijk heeft, waarbij je wel met goede argumenten moet komen, draait hij ook weer makkelijk bij.
Maar om terug te komen op de groepssituaties: daarin ontstaat het probleem dat andere kinderen hem links laten liggen door zijn gedrag.
Op school heeft hij nu gelukkig een vriendje, maar daar zien we dit gedrag natuurlijk ook.
In het afgelopen 10-minuten-gesprek heb ik het wel even met de leerkracht gehad over zijn gedrag, maar ze heeft niet geadviseerd om hem te laten testen op ADHD. Wel heeft ze opgemerkt dat hij soms autistische trekjes laat zien. Wanneer hij bijvoorbeeld iets moet doen wat hij niet leuk vindt, kan hij heel lang met een propje papier zitten spelen, zonder iets anders te doen.
Hij zit op een Montessori-school. Wij zijn heel erg tevreden over deze school, want hij krijgt hier echt wel de nodige aandacht. Maar waar wij mee worstelen, is de vraag wanneer je nou naar de hulpverlening gaat.
We zien best dat hij een apart mannetje is ('bijzonder kind' staat ook in zijn schoolrapport) maar aan de andere kant willen we er ook geen stempel op gaan drukken of laten drukken. Want waar ligt de grens tussen het gedrag van een kind, zijn aard zeg maar, en wanneer is er sprake van een afwijking?
Nog even ter achtergrondinfo. Hij gaat ook naar de scouting, heeft zwemles en op woensdagmiddag gaat hij naar de naschoolse opvang. Daar is hij niet de makkelijkste, maar kan hij verder zonder problemen meedoen. Hij gaat er ook graag naartoe.
Als ik u goed begrijp, heeft u twee vragen:
Als hulpverlener zeg ik dan: ga hulp zoeken als er sprake is van 'last of lijden'. Dus: als uw zoon zelf veel last heeft van zijn eigen gedrag (waardoor hij niet normaal meer kan functioneren), of als de omgeving er heel veel last van heeft. Dan moet er iets aan gedaan worden.
Je kan dan kijken naar drie 'milieus' of omstandigheden:
Wanneer het in een of meer van deze situaties niet goed gaat, kan het verstandig zijn om hulp te zoeken. Het kind kan zelf last hebben, of lijden, maar het kan ook zijn dat de omgeving (gezin, school, of andere kinderen) grote problemen ervaren. Stel bijvoorbeeld dat een kind goed functioneert, maar op school problemen krijgt met taal. Dan ga je hulp zoeken op dit specifieke gebied en kan er bijvoorbeeld getest worden op dyslexie.
Op dit moment ervaren jullie nog geen grote problemen. Dan is het heel begrijpelijk dat jullie niet staan te springen om naar de hulpverlening te gaan.
Maar aan de andere kant moet je er wel rekening mee houden dat hoe langer een probleem voortduurt, of hoe langer een kind 'lastig gedrag' vertoont, hoe meer het een patroon kan worden. Dan wordt het steeds ingewikkelder en tijdrovender om er iets aan te veranderen.
En bovendien: hoe eerder je start met diagnosticeren en behandelen, hoe minder negatieve ervaringen het kind opdoet (evenals de ouders trouwens). Dat is beter voor het zelfvertrouwen en de eigenwaarde van het kind.
Ook geldt in veel gevallen dat hoe jonger het kind is, hoe makkelijker het hulpverleningstraject verloopt.
Tenslotte moet je bedenken dat het gunstig is om eventuele problemen aan te pakken vóór de puberteit, om makkelijker door die levensfase heen te komen. Met name problemen in het contact met leeftijdgenoten kunnen leiden tot gepest worden of zelfs uitgestoten worden, terwijl het zo belangrijk is voor de ontwikkeling van pubers om aansluiting met hun leeftijdgenoten te hebben.
Mijn advies zou dus zijn om in dit geval toch wel hulp te zoeken. Er doen zich immers problemen voor die kunnen wijzen op ADHD of ASS (autisme-spectrum-stoornissen).
Thuis functioneert uw zoon goed, vertelde u. Maar dan nóg kan er wel iets aan de hand zijn. Vaak zie je dat het met kinderen thuis wel goed gaat, en ook in 1-op-1 situaties. Maar in grotere groepen (zoals: op school, bij sport, en op clubjes) kan duidelijk worden dat er toch wel iets aan de hand is.
Op dit moment zijn de problemen dus nog niet groot, maar als ze wel groot worden, kun je al snel te laat zijn. Denk daarbij ook aan het probleem van de wachtlijsten. Voor je het weet ben je al zes maanden verder.
Tot slot nog een opmerking over het eventuele stempel waar uw zoon onder zou kunnen lijden als hij een bepaalde diagnose krijgt.
Dat stempel is zo zwaar als u het zelf maakt. Hoe luchtiger u er zelf over doet, hoe minder belangrijk het voor uw zoon zal zijn.
