22 oktober 1999 door Maaike Verrips
Mijn zoon Bas is net 3 geworden. Hij was erg laat met praten (2½), maar nu houdt hij niet meer op. Hij articuleert echter heel slecht. Hij verdraait de klanken K, L, G, F en V. Een kruk is een "trut", gevallen is "sallen", een glas is een "swas". Ik versta hem wel, maar op school heeft men moeite om hem te begrijpen en dat is ook voor hemzelf frustrerend.
Ik ben nu begonnen om hem te vragen mij na te zeggen als ik hem verbeter. Dan lijkt hij het meestal wel te kunnen. Ik vraag mij af of ik hiermee door moet gaan, of dat het vanzelf wel goed komt, of dat er een andere oorzaak kan zijn voor zijn spraakproblemen. Heeft een logopediste al zin op deze leeftijd?
Het is een bekend verschijnsel dat late praters hun achterstand in een grote inhaalspurt inhalen. Hun taalgebruik is dan echter meestal niet direct foutloos.
De voorbeelden die u geeft, zijn vervormingen die bij veel kinderen voorkomen: verwarring tussen verschillende wrijfklanken zoals /g/, /v/ en /s/ in
sallen en
swas. Bij
swas is bovendien de /l/ vervangen door een /w/. Ook dat valt binnen een bekend patroon. De /l/ en de /r/ zijn voor veel kinderen moeilijk. Ze worden vaak onderling verwisseld en horen voor veel kinderen bij de laatste klanken die ze leren. Een /l/ of /r/ wordt eerst vaak uitgesproken als een /j/ of een /w/.
Taalkundig hebben de klanken /l/, /r/, /j/ en /w/ nogal wat met elkaar gemeen, maar het zou te ver voeren om dat hier in detail te bespreken. Kort samengevat komt het erop neer dat ze alle vier niet echt bij de klinkers zoals /oo/ en /aa/ horen, en ook niet bij medeklinkers zoals /k/ of /t/, maar dat ze zich ergens daar tussenin bevinden.
In de verkeerde uitspraak van uw kind is op basis van uw voorbeelden dus een taalkundig patroon te ontdekken, hetgeen op zichzelf geruststellend is. Maar op basis van een paar voorbeelden kan ik geen oordeel vellen over de ernst van zijn uitspraakprobleem, laat staan over de oorzaak.
Of u moet doorgaan met het nazeg-spelletje is een andere vraag. Als het helpt - waarom niet?
Het feit dat u de indruk hebt dat het voor hem frustrerend is dat hij niet goed wordt verstaan, is een belangrijke reden om uw kind zo goed mogelijk te ondersteunen.
Bij zulke jonge kinderen is het vaststellen van de oorzaak van het probleem echter het belangrijkst. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de uitspraak achterblijft doordat het gehoor niet helemaal goed is, of door andere oorzaken. Dan is logopedie niet per se de aangewezen behandeling. Daarom wordt bij peuters aangeraden om niet alleen de taal maar ook het verdere functioneren van het kind in de diagnose te betrekken.
Mijn advies is daarom om uw zorgen aan uw huisarts of aan de arts van de Jeugdgezondheidszorg voor te leggen.
