15 oktober 2010 door Willem van der Bend
[Vraag ingekort door de redactie.]
De vader van mijn kinderen, die vermoedelijk een stoornis in het autistisch spectrum (ASS) heeft, woont momenteel niet meer bij ons. Zijn gedrag is vreselijk. Hij kan zich niet verplaatsen in mij of de kinderen, kent geen emoties, kan niet opvoeden, heeft totaal geen inlevingsvermogen of empathie. Je kunt geen afspraken met hem maken, hij liegt, geeft constant anderen de schuld, is egocentrisch, heeft woede-uitbarstingen, manipuleert, is gewelddadig, geeft geen vertrouwen, kan niet communiceren, en geen gevoel uiten.
Voor de kinderen is dit niet gemakkelijk. Ze worden vaak psychisch en emotioneel verwaarloosd. Zij zijn de dupe.
Ik heb dit besproken met Bureau Jeugdzorg, maar die kunnen niets doen. "We zijn er voor de kinderen en niet om het probleem van de vader op te lossen", zeiden ze. Daar begrijpen ze het probleem dus niet. Het gáát juist om de kinderen, die niet krijgen wat ze nodig hebben.
Vader weigert alle hulp. Hem mankeert niets, zegt hij. Het zijn anderen die iets mankeren. Intussen gaat hij gewoon door met de psychische, emotionele en fysieke verwaarlozing van de kinderen. En niemand die hem een halt toeroept. Men gaat uit van een "normale" man. Maar dat is hij niet.
Er wordt veel gepubliceerd over kinderen met ASS. Maar wat ik mis, is: wat doet het met de kinderen als een ouder ASS heeft?
Ik kan mij goed voorstellen dat dit een lastige situatie voor u is. U verbond er een algemener probleem aan, namelijk dat het samenleven met een ASS-er in het algemeen tot problemen zou leiden, en vaak ten koste zou gaan van de kinderen [de desbetreffende passages zijn vanwege hun omvang geschrapt door de redactie] maar zo ver zou ik niet willen gaan.
Een stoornis in het autistische spectrum kan zowel effect hebben op de persoon zelf als op zijn omgeving (groot of klein), maar hoe groot de impact precies is, hangt mede af van de ernst van de symptomen én van de omgeving zelf. Het hoeft dus niet per definitie mis te gaan.
Wat kinderen nodig hebben, is een stabiele, consequente, liefdevolle en veilige omgeving. Dat zijn de vier pijlers die eigenlijk altijd aanwezig horen te zijn.
De realiteit is echter dat dat niet altijd lukt. De wereld is minder volmaakt dan we zouden willen. Wat niet wegneemt dat je natuurlijk wel moet proberen om de ideale situatie zo goed mogelijk en zo snel mogelijk tot stand te brengen (of te hervinden). Kinderen kunnen heel wat hebben, en zijn heel veerkrachtig, maar als er gedurende langere tijd een of meer van de genoemde pijlers niet aanwezig zijn, kán er schade ontstaan.
Of er schade ontstaat, en zo ja, hoe groot die uiteindelijk is, hangt af van heel veel factoren. Het is dus niet zo dat kinderen van ASS-ouders altijd beschadigd worden. De mate waarin een kind eventueel schade kan oplopen, hangt onder andere af van hoe sterk het kind zelf is, en van de steun die het krijgt uit zijn omgeving (gezin, familie, vrienden, school, etc.)
Begrijp me goed: ik wil niets afdoen aan de dingen die u over uw eigen partner vertelde, maar in z'n algemeenheid kun je niet zeggen dat een ASS-ouder niet kan opvoeden, of dat er altijd schade bij de kinderen zou ontstaan. Ik ken genoeg ASS-ouders die met succes kinderen grootbrengen, al is dat soms met begeleiding.
U vertelde dat de vader van uw kinderen nog geen officiële ASS-diagnose heeft gehad. Er kan dus ook iets anders aan de hand zijn. Wat dat betreft is het belangrijk om te weten dat de symptomen van een autisme-spectrum-stoornis kunnen overlappen met de symptomen van andere psychiatrische stoornissen, zoals een depressieve stoornis.
De symptomen van psychiatrische stoornissen kunnen dus erg op elkaar lijken. Ook kan er sprake zijn van meerdere stoornissen naast elkaar; dat komt vaak voor. En elke stoornis kent een specifieke behandeling, waarbij sommige stoornissen beter te verhelpen zijn dan andere.
Al met als is het dus belangrijk om nog even te wachten met het trekken van conclusies, tot het echt zeker is dat uw partner ASS heeft. Het kan ook iets anders zijn.
Zo te zien maakt u zich zorgen over de ontwikkeling van uw kinderen. Ik kan mij dat heel goed voorstellen, maar zijn er ook daadwerkelijk zorgwekkende signalen zichtbaar bij u, bij uw partner, bij school of elders?
Als dat inderdaad het geval is, dan moet er door een onafhankelijke deskundige naar de situatie gekeken worden. Die moet beoordelen wat er aan de hand is, of er sprake is van gevaar, en wat er zo nodig moet gebeuren (qua behandeling of begeleiding).
Bureau Jeugdzorg is daar toch de aangewezen instantie voor, ondanks uw slechte ervaringen daarmee. U kunt echter ook terecht bij een GGZ-instelling; uw huisarts kan u daarbij adviseren. Vervolgens zou er ouderbegeleiding voorgesteld kunnen worden, of een ander soort begeleiding.
Ik wens u veel succes!
