22 september 2006 door Sanderijn van der Doef
Sinds mijn dochter naar de basisschool gaat (ze is nu 5½) bekruipt me steeds meer de angst dat haar op seksueel gebied iets kan overkomen. Wanneer ik dan lees wat er allemaal gebeurt (in het archief van deze rubriek), wordt mijn zorg alleen maar groter. Af en toe lees ik met verbazing wat kinderen onderling met elkaar kunnen doen op seksueel gebied.
Het antwoord/advies is altijd: "het is leeftijdgebonden en het gaat vanzelf over", etc. Maar in deze tijd, waarin zelfs jonge kinderen nóg jongere kinderen seksueel misbruiken of mishandelen, vraag ik me toch af of het allemaal nog wel met de leeftijd te maken heeft?
Dat mijn dochter haar eigen seksuele ontwikkeling heeft (friemelen aan het onderkantje en zeggen dat ze dat lekker vindt) is goed. Ik zeg haar wel dat ze alleen mag friemelen in ons huis, thuis bij mama, in haar eigen bed, maar nooit bij anderen (of dat nu volwassenen zijn of kinderen).
Gezien mijn verleden, waarin ik zelf als kind seksueel misbruikt ben, geef ik toe dat ik in sommige situaties bovenop haar zit, en soms zelfs paniekerig kan reageren wanneer ze op schoot kruipt van een goede vriend, of tussen zijn benen gaat staan. Ik kan ook niet goed hebben dat mannen aan haar zitten.
Ik realiseer me heel goed dat dit mijn probleem is, en dat ik mijn eigen angsten niet aan mijn dochter mag opleggen. Dat wil ik ook niet. Maar het blijkt moeilijker dan ik had gedacht. Ik verwachtte dat dit hoofdstuk uit mijn verleden een plek had gekregen na de therapie die gevolgd heb. Maar nu ik moeder ben, en mijn kleine meid de leeftijd heeft bereikt waarop ik zelf ben misbruikt, word ik soms badend in het zweet wakker of kan ik de slaap niet vatten, als ik iets gelezen of gehoord heb over seksueel misbruik bij jonge kinderen.
Ik wil dat mijn dochter als een vrije vogel groot wordt, en zichzelf op een positieve manier kan ontwikkelen op seksualiteit gebied. Overigens ben ik zelf, vóór de komst van mijn dochter, ook altijd een vrije vrouw geweest op dat gebied. En ik sta nog steeds heel open en ruimdenkend in het leven. Niets is taboe, ik ben een heel lijfelijk mens.
Wel ben ik een bewust alleenstaande moeder. Er is geen man of relatie in mijn leven. Dus ook geen lichamelijk contact met de andere sekse, geen geknuffel, en geen gezoen.
Ik hou dat tegen omdat ik bang ben dat een partner in mijn leven niet alleen lief is voor mij, maar ook (te) lief voor mijn dochter. (Diepe zucht.) Ik zou het graag anders zien, maar door wat ik om me heen zie en hoor, heb ik daar weinig vertrouwen in.
Veel vrouwen die vroeger een misbruik ervaring hebben meegemaakt (en er, na wel of geen therapie, overheen denken te zijn) worden weer hard met deze herinneringen geconfronteerd als ze zelf moeder zijn geworden.
Elke moeder, misbruikt of niet misbruikt, krijgt gedurende haar moederschap flashbacks uit het verleden. Op zich is dat helemaal niet erg. Het maakt je als ouder weer bewust van manieren waarop jij je kind wel of niet zou willen opvoeden.
Maar soms kunnen die herinneringen je belemmeren in het 'loslaten' van je kind. Een kind grootbrengen is in elke volgende leeftijdsfase weer een stukje verder loslaten. Door de balans te vinden tussen beschermen en loslaten kunnen kinderen zich het meest optimaal ontplooien tot een gelukkig mens.
Te veel bescherming maakt kinderen niet gelukkig (al lijkt dat soms voor een ouder wel zo), te veel vrijheid idem dito.
Uw kind groeit op zonder een vader. Dat hoeft geen enkel probleem te zijn voor haar ontwikkeling, zo weten we inmiddels uit diverse onderzoeken. Vaderfiguren en mannelijke rolmodellen zijn er immers genoeg in het leven van een kind (tenzij het kind opgroeit op een vrouwen-eiland zonder tv).
Maar dan zult u haar ook wel de gelegenheid moeten geven een relatie aan te gaan met een vaderfiguur of mannelijk rolmodel. Probeer dus te voorkomen dat u uw dochter te veel afschermt van de 'grote boze mannenwereld'.
Hoe ouder uw dochter wordt, hoe vaker ze buiten uw gezichtsveld zal zijn. Ze kan bijvoorbeeld gaan spelen bij een vriendinnetje waar een vader in huis is. Het is dan goed om te bedenken dat de meeste mannen echt geen potentiële misbruikers zijn.
Wel kunt u uw dochter stapje voor stapje waarschuwen voor eventuele gevaren die er kunnen zijn, en haar vertellen hoe ze in bedreigende situaties kan handelen en reageren. U kunt daar nu al mee beginnen.
Zo kunt u met haar spelenderwijs een vraag-en-antwoord-spelletje doen. Dat werkt als volgt. Vraag: "Wat zou je doen als je mamma kwijtraakt in de supermarkt?" Elk antwoord wat uw dochter geeft is goed, maar vul het (indien nodig) aan met correcte oplossingen, zoals dat ze naar de kassa-juffrouw kan gaan om hulp te vragen, etc.
Een andere vraag zou kunnen zijn: "Wat zou je doen als een meneer op straat je vraagt om hem de weg te wijzen?" Of: "Wat zou je doen als de grote broer van een vriendinnetje je wil afdrogen na het zwemmen?" (of na het douchen, of in welke situatie u zelf maar wilt bedenken).
Op deze manier kunt u zo nu en dan eens een dergelijk spelletje met haar spelen. Kinderen vinden het doorgaans heel leuk om te doen, en tegelijkertijd krijgen ze te horen hoe ze adequaat kunnen reageren in bedreigende situaties.
Kortom: in de periode dat uw dochter opgroeit, zult u haar steeds meer moeten loslaten. Daar groeit ze van en daar leert ze van. Vooral als ze van te voren goed is voorbereid.
Je zou het leven in de grote-mensen-wereld kunnen vergelijken met zwemmen in het diepe van het zwembad. Dat is eng, voor ouders, maar het hoort er wel bij. En uiteindelijk zwemt u nu zelf ook in het diepe, zonder uw eigen ouders. Je leert je kind dus zwemmen, en je wijst het op de eventuele gevaren. Zo kun je er op den duur op vertrouwen dat je je kind kunt laten genieten van iets waar het veel plezier aan beleeft, zonder dat je voortdurend in angst hoeft zitten voor alles wat er zou kunnen gebeuren.
