12 december 2008 door Channah Zwiep
Wij zijn een normaal gezin bestaande uit een vader, moeder en twee zonen van 5 en 9 jaar. Nu blijkt dat onze jongste zoon van 5 onlangs in de klas een meisje (zijn vriendinnetje waar hij vaak mee speelt en waar hij dol op is) heeft betast in haar onderbroek in de speelhoek. Hij schijnt vervolgens gezegd te hebben "Dit is ons geheimpje", maar dat weten we niet helemaal zeker want het meisje weet dat zelf ook niet meer zeker. Vervolgens hebben we een goed gesprek gehad met de ouders van het meisje en met de juf. (Het meisje had het haar ouders verteld.)
Inmiddels hebben we het boek 'Ik vind jou lief' van Sanderijn van der Doef aangeschaft om zo een gesprek met onze zoon te krijgen want rechtstreeks vragen naar het voorval werkt niet. Dan antwoordt hij niet of hij zegt het niet meer te weten.
Het boek hebben we samen gelezen. In het begin moest hij lachen, daarna ging hij vragen stellen en op een gegeven moment had hij geen interesse meer. Zolang het algemeen blijft, vindt hij het interessant, maar als ik het concreter maak en hem rechtstreeks iets vraag of zeg, vindt hij dat moeilijker.
We hebben nu wel gezegd wat wel en niet mag, zonder te refereren aan het voorval. Maar hoe weten we nu dat hij deze boodschap opslaat? Ik wil hem vooral proberen duidelijk te maken dat je dus niet aan elkaars geslachtsdelen moet zitten, en er al helemaal geen geheim van moet maken als je het wel hebt gedaan.
Bij ons wordt niet ingewikkeld over bloot en seks gedaan, maar we hebben ook nooit een echt voorlichtingsgesprek gehad. Als de kinderen een vraag hebben, beantwoorden we deze. We zijn er nooit expliciet voor gaan zitten. Bij onze oudste zoon was het ook niet nodig want die had/heeft veel minder interesse. Bij de jongste merken we wel dat hij erg geïnteresseerd (om niet te zeggen geobsedeerd) is in bloot en alles wat daarmee samenhangt. Bij hem zou zo'n gesprek zeker op zijn plaats zijn wellicht, en werken terloopse opmerkingen tussendoor misschien minder goed.
Mijn concrete vraag is nu: hoe benaderen we onze zoon? Gaan we het er nu elke dag over hebben om maar te voorkomen dat het nog een keer gebeurt? Moeten wij het voorval nog met hem bespreken? Wat doen we als we hem een keer betrappen; moeten we dan boos worden omdat we de spelregels toch hebben uitgelegd?
Uw zoontje heeft vanuit zijn interesse voor de andere sekse zijn beste vriendinnetje 'betast'. U kunt uw zoon uitleggen dat u begrijpt dat dit spel spannend is, maar dat u vindt dat hij niet altijd aan zijn nieuwsgierigheid toe kan geven.
De belangstelling van peuters en kleuters voor hun eigen lichaam en dat van anderen hoort erbij. Kinderen willen weten hoe hun eigen lichaam en dat van leeftijdgenootjes eruit ziet en voelt. Natuurlijk zijn er wel individuele verschillen tussen kinderen in de mate waarin zij die belangstelling uiten. U merkt deze verschillen ook zelf bij uw twee zonen.
Kleuters zijn vooral geïnteresseerd in de lichamelijke verschillen tussen de seksen. De belangstelling van uw zoon voor zijn vriendinnetje is dus heel verklaarbaar: thuis zijn er immers geen meisjes van zijn leeftijd. Bovendien is het zijn lievelingsmaatje!
Hoewel uw zoon wellicht het initiatief heeft genomen, is ook zijn vriendinnetje erbij betrokken. Als het spel echter wederzijds en vrijwillig is, hoeft u zich weinig zorgen te maken. Hij vermoedt kennelijk wel dat volwassenen zijn gedrag niet op prijs zullen stellen. Misschien heeft hij zijn vriendinnetje daarom gevraagd een 'geheimpje' te bewaren. Het kan ook zijn dat hij het spannende gevoel als iets 'intiems' voor hen samen beschouwt.
Natuurlijk heeft u wel zo uw eigen ideeën over dit seksueel getinte spel. Zeker als dit met kinderen buiten het gezin gebeurt. U heeft immers met andere volwassenen te maken en wilt uw zoon beschermen. Het is daarom logisch dat u het niet prettig vindt dat uw zoon aan andere kinderen zit. Daar mag u hem als opvoeder natuurlijk op wijzen.
Daarbij is het nuttig uzelf eens af te vragen wáár u als ouders de grens trekt. Deze plaatsbepaling maakt het vervolgens gemakkelijker om uw zoon aan te spreken.
U kunt daartoe eens stilstaan bij de volgende vragen:
De kans is niet uitgesloten dat het gedrag zich zal herhalen. Kinderen leren niet in één keer. Gelukkig kunt u er ook goed over praten met de ouders van het vriendinnetje van uw zoon. Misschien is het handig om ook samen af te spreken hoe jullie in het vervolg zullen reageren?
Probeer er voor de kinderen vooral geen al te groot onderwerp van te maken. Dat leidt er hooguit toe dat uw zoon en zijn vriendinnetje denken dat zij iets volkomen fouts doen.
De seksuele ontwikkeling is een net zo algemeen onderdeel van zijn leven als leren lezen. Het is daarom belangrijk dat uw zoon meekrijgt dat seksualiteit prettig is, maar niet overal kan en mag. En dat het altijd op basis van vrijwilligheid gebeurt. Mocht het gedrag echter tóch over uw grenzen gaan, dan kunt u hem natuurlijk corrigeren. U kunt dat net zo doen als wanneer hij wéér zijn voeten vergeet te vegen...
Daarnaast is het zeker nuttig om af en toe eens met hem over seksualiteit te praten. Zeker als u merkt dat hij hiervoor belangstelling heeft. Samen een prentenboek doornemen is een leuke manier om dit te doen. Dan komt u er op een speelse manier achter wat hem bezighoudt en kunt u zelf vertellen wat u belangrijk vindt bij seksualiteit.
