3 september 2010 door Sanderijn van der Doef
Onze zoon van 10 heeft een vriendinnetje van 11. Ze hebben 'verkering'. Op mijn vraag wat dat inhoudt, zegt hij: "verliefdheid, bij elkaar willen zijn, en zoenen". Bij 'gewoon vriendschap' is dat niet zo.
Mijn zoon is lichamelijk nog niet in de puberteit. Zijn vriendinnetje wel, in de vorm van beginnende borstjes en pukkeltjes rond haar neus. Ik weet dat in de puberteit gevoelens voor de andere sexe anders worden.
Op elk vrij moment van de dag zijn ze samen. Twee dagen na het begin van de verkering 'betrapte' ik ze onder zijn dekbed (met kleren aan). Ze schrokken om mij, en ze giechelden wat. Later heb ik mijn zoon gevraagd wat ze aan het doen waren, waarop hij vertelde dat ze aan het zoenen waren. Ik vroeg op welke manier: met tong of zonder. "Nou, mét dus," zei hij!
Ik heb hem uitgelegd dat dat wel hoort bij verkering, maar dat ik hem en zijn vriendin daar wel erg jong voor vind.
Waar ik nu eigenlijk bang voor ben, is dat het een springplank is voor volgende seksuele stappen, die (in mijn beleving) passen bij een latere leeftijd. Kan dit zo snel gaan?
Ik heb regels opgesteld: ze mogen samen zijn en zoenen, maar ik wil niet dat ze verder gaan (zoals elkaar onder de kleren betasten). Ook mogen ze samen boven zijn, maar wel met de deur open. Ik loop dan ook met regelmaat langs, om ze te laten weten dat ik in de buurt ben om ze in de gaten te houden. Als ik niet thuis ben, blijven ze beneden.
Doe ik hier nu wel goed aan? Stimuleer ik ze zo niet om ergens stiekem - op een hoek of in de bosjes - verder te gaan? Ook wil ik niet zeggen "Probeer het maar lekker thuis" want ze zijn nog zo jong!
U hoeft niet bang te zijn dat uw 10-jarige zoon te ver zal gaan met zijn 11-jarige vriendinnetje. Wat ze nu doen hoort bij de leeftijd, en pas over een paar jaar zullen ze toe zijn aan de dingen waar u zich nu zorgen over maakt.
Op deze leeftijd is verliefd zijn en verkering hebben een normaal onderdeel van de ontwikkeling. Ook het feit dat uw zoon nog niet in de puberteit is, en het meisje wel, klopt met de lichamelijke ontwikkeling van hun leeftijdsgenoten. Meisjes beginnen rond hun 10e jaar met de puberteit en jongens gemiddeld twee jaar later.
Ook heeft u gelijk dat er in de puberteit meer aandacht komt voor seksualiteit (door de productie van geslachtshormonen). Beide kinderen zijn dus duidelijk aan het experimenteren met hun verkering en de seksuele gevoelens die daarbij horen. Dat ze daarbij ook 'oefenen' – door elkaar aan te raken en stiekem een beetje te tongzoenen – hoort ook bij dit experimenteren.
Waar u bang voor bent, is dat ze door dit ge-experimenteer binnen de kortste tijd misschien ook andere seksuele dingen met elkaar gaan doen, die u niet bij hun leeftijd vindt horen. Aan welke seksuele handelingen dacht u daarbij? Elkaars lichaam voelen? Misschien elkaars geslachtsdelen aanraken? Of denkt u dat ze misschien zelfs binnenkort geslachtsgemeenschap gaan hebben na al dat gezoen?
Ik kan u verzekeren dat die kans echt heel klein is. Uit allerlei onderzoek weten we dat de meeste jongeren voordat ze aan geslachtsgemeenschap toe zijn, een aantal andere stappen nemen (inderdaad beginnend met 'tongzoenen'). Vervolgens doen ze er gemiddeld 3 tot 4 jaar over voor ze aan geslachtsgemeenschap toe zijn. De gemiddelde leeftijd daarvoor is 16,7 jaar (in Nederland).
In principe verloopt de 'seksuele carrière' (zoals het officieel genoemd wordt) als volgt:
Over die seksuele carrière, die gebaseerd is op gedegen onderzoek, is de afgelopen week nogal wat te doen geweest, door het proefschrift van Hanneke de Graaf van de Rutgers Nisso Groep. Veel kranten en websites leidden daaruit af dat een kwart van de jongeren de eerste stappen zou overslaan, en meteen met de geslachtsgemeenschap zou beginnen.
Dat beeld is onjuist. Als je het proefschrift van de Graaf goed leest, blijkt dat slechts 1,5% van de jongeren begint met geslachtsgemeenschap en pas daarna gaat zoenen. En bovendien zijn dat jongeren die ook in andere opzichten nogal afwijkend zijn. (Zie: Foutieve berichtgeving over seks onder jongeren). Dit ter geruststelling.
Nu uw vraag of u er goed aan heeft gedaan om uw zoon en zijn vriendinnetje bepaalde regels op te leggen. Op zich vind ik dat u juist heeft gehandeld. Duidelijke regels, ook op het gebied van seksualiteit, zijn goed voor kinderen omdat het hun duidelijkheid geeft en omdat ze dan weten waar ze aan toe zijn.
Deze regels kunnen ook helpen als een van de kinderen niet (of nog niet) goed in staat is om deze spelletjes te weigeren, als hij of zij er nog niet aan toe is. Dat is – zeker op deze leeftijd (waarop er nog niet zoveel sociale druk is van klasgenoten om verder te gaan dan tongzoenen) – moeilijk.
Het zou best kunnen dat een van de kinderen niet verder wil gaan dan een beetje zoenen (terwijl het andere kind dat wel wil), maar dat zo'n kind dat eigenlijk niet durft te zeggen. De duidelijke boodschap die ze nu van u hebben gekregen, kan een steuntje in de rug zijn voor het niet-willende kind (als dat er is). Wat dat betreft zijn uw regels dus prima.
Maar anderzijds zou ik u aanraden om die regels ook niet ál te streng te hanteren. Regelmatig langs hun kamer lopen kan bijvoorbeeld ook wat 'controlerend' en overdreven overkomen. Alsof u ze niet vertrouwt. Terwijl er op dit moment helemaal geen reden is om ze niet te vertrouwen.
En bedenk: ze zijn ook niet de hele dag alleen maar bezig met stiekem tongzoenen. Ze willen ook andere dingen met elkaar doen, zoals tv-kijken, gamen en kletsen.
U heeft duidelijk gezegd wat wel en niet mag; die regels lijken me prima. En af en toe even boven kijken lijkt me voldoende. Daarmee geeft u ze echt niet de gelegenheid om 'het thuis maar lekker uit te proberen'. Experimenteren in de bosjes zal op deze leeftijd ook niet snel gebeuren.
Over een jaar of vijf, als ze 15 en 16 zijn, zult u hen meer het recht kunnen geven om zelf te beslissen. Nu nog niet. Daar zijn ze met 10 en 11 nog wat jong voor.
