1 januari 2000 door Joanna Sandberg

Hoe zonder machtstrijd grenzen te stellen aan 3-jarige zoon?

Mijn zoontje van 3 jaar is een inventief, druk, sociaal jongetje, maar heeft grote moeite met grenzen. Hij rent hard weg als we boodschappen doen, sjouwt met zijn 9 maanden oude broertje rond.

Als ik hem probeer te corrigeren (verbaal), spuugt, gilt, bijt of slaat hij. Ook even op de gang zetten helpt niet, hij gooit de deur direct open en rent weer naar binnen.

Nu wil ik een machtstrijd tot alle prijs vermijden, maar op welke manier kan ik hem leren grenzen te accepteren? Het lijkt namelijk wel of een 'straf' of 'time-out' geen effect heeft.

Dit probleem speelt inmiddels ruim 6 maanden. Verder moet ik nog vermelden dat het ook een heel intelligent jochie is (praat vanaf 2,5 jaar in volzinnen) met een hele brede belangstelling (van vogels tot auto's).

Antwoord

Uw zoontje van 3 jaar is een levenslustig, slim kind. Een kind dat de wereld verkent, uw grenzen uittest, uitprobeert wie de baas is in huis, wie het sterkst is, wie het langst door kan zetten, etcetera. Met andere woorden uw zoontje probeert u uit, en dat is heel gewoon voor een kind (van die leeftijd).

Machtstrijd

U schrijft dat u een machtstrijd tot elke prijs wil vermijden. Waarom wilt u dat? Vindt u het een machtstrijd wanneer u de baas bent en uw kind van 3 jaar naar u moet luisteren? Deze strijd moet u echter niet verwarren met een machtstrijd tussen volwassenen.

Deze strijd is er één, waarbij het kind zijn machtsmiddelen (schreeuwen, spugen, gillen, bijten, slaan, krabben, vloeken, tieren -- thuis of nog genanter in het openbaar --) gebruikt om, hoe dan ook, zijn zin te krijgen. Met andere woorden het kind probeert (kinderlijke) macht te krijgen door middel van (kinderlijke) manipulatie om te ervaren hoe sterk uw macht en dus waar uw grens is.

Opvoedkundige grenzen

Het is kinderen eigen -- de één meer dan de ander -- om grenzen te testen. Maar kinderen hebben het nodig dat ze begrensd worden, want een kind heeft nog niet in de gaten waar gevaar dreigt (denk aan het verkeer), wat goed voor ze is (gezond eten, op tijd slapen, lange termijn- versus korte termijn beloningen, etcetera). Opvoedkundige grenzen bieden dus veiligheid aan het kind. Kinderen vinden dit prettig.

Een kind moet natuurlijk wel de ruimte krijgen binnen veilige grenzen. Het is voor kinderen, en ouders, heel prettig wanneer de grenzen consequent en duidelijk zijn. Ouders die erg geduldig zijn, vinden het ook vaak erg vervelend om zelf boos te worden, of om een woedend kind te hebben.

Maar, helaas bereiken deze ouders meestal een averechts effect door hun te vergaande tolerantie van het gedrag van hun kind. Ze verworden tot boze, woedende, zin doordrijvende kinderen. Waardoor ouders zich vaak machteloos gaan voelen, en dan vaak de neiging hebben om de volgende keer hun kind hun zin te geven om deze vervelende scènes te vermijden.

Tips

U schrijft dat het gedrag van uw zoontje ruim zes maanden speelt. Hieronder zal ik u enkele tips geven om dit gedrag te stoppen.

1. Wanneer u uw zoon op de gang zet (time-out), moet u ervoor zorgen dat hij niet de deur open krijgt. U moet deze strijd winnen, zo niet, dan heeft het geen enkele zin om uw zoon een time-out te geven. De eerste paar keren zal het een vreselijke strijd geven, want uw zoon is gewend om te winnen, namelijk hij is gewoon om de deur direct open te gooien en om weer naar binnen te rennen.

Het is heel vervelend om zo te knokken met je kind, maar ik zou u echt aanraden om het nu te gaan doen. Probeer dit alles zo rustig mogelijk te doen, zonder veel emoties.

U zult zien dat wanneer u consequent de deur dicht houdt, uw zoon na een aantal keren (hij is een volhouder, dus dat moet u ook zijn) de strijd opgeeft. Zet hem nooit langer dan 5 minuten op de gang, haal hem daarna binnen zonder veel woorden, maar zeg zoiets van: "Nu je rustig bent, en dat vind ik fijn, zullen we samen een boekje gaan lezen?".

2. Ik neem aan dat u weet dat belonen de voorkeur heeft boven straf. Dus wanneer u ziet dat uw zoontje lief met zijn broertje omgaat, geef hem dan veel positieve aandacht. Betrek uw zoontje in de verzorging van zijn broertje, maak hem belangrijk voor zijn broertje, laat hem bijvoorbeeld de fles geven, of het speentje, etcetera.

3. Doe samen leuke dingen, ook eens zonder zijn broertje. U schrijft dat hij een brede belangstelling heeft, dus het zal wel niet moeilijk zijn om iets te vinden wat jullie allebei leuk vinden.

4. In ons archief staan nog veel meer tips om ouders te helpen het gedrag van hun kinderen te begrenzen. Ik raad u aan om daar ook eens te kijken.

Ik wens u veel succes.