10 april 2009 door Joanna Sandberg
Ons zoontje van bijna 3 is op dit moment echt niet te bereiken. Hij heeft er al van af 1½ jaar last van dat hij niet kan poepen. Als hij iets doet wat niet mag, en wij zeggen er iets van, negeert hij ons gewoon. En zodra er iets moet gebeuren begint hij te klagen over zijn buik.
Hij heeft medicijnen, maar we weten nu echt niet meer of we het nu allemaal serieus moeten nemen. Hij zit zichzelf ontzettend in de weg en ik zit met mijn handen in mijn haar.
Hij is niet meer het levendige kereltje dat hij vroeger was. Hij is nu wit en veel ziek. Kunnen jullie ons helpen?!
Uw zoon van bijna 3 heeft dus al anderhalf jaar problemen met poepen. Als ik het goed begrijp, luistert hij niet naar jullie (hij negeert jullie als jullie iets niet goed vinden). En als hij iets moet doen, klaagt hij over zijn buik. De medicijnen zijn er vanwege het poepprobleem, neem ik aan.
Om wat voor 'medicijnen' gaat het overigens? Een laxeermiddel als lactulose is gewoon een soort suiker, met zulke grote moleculen dat die niet door de darmwand heen kunnen, waardoor ze in de darm gaan vergisten, met als gevolg dat de poep zachter wordt. Als dat niet goed genoeg werkt, moet de dosering misschien verhoogd worden. U kunt dat bespreken met de behandelend arts.
U vraagt zich nu af of u het gedrag en de klachten van uw zoontje serieus moet nemen. Natuurlijk moet dat. Poepproblemen zijn een serieus probleem, evenals buikpijn. Maar waarschijnlijk bedoelde u iets anders. Namelijk: of er sprake is van een medisch probleem of van 'een probleem tussen de oren'.
Zoals gezegd zult u met de behandelend arts moeten bespreken of er misschien iets gedaan moet worden aan de dosering van de medicatie, of dat er misschien nader onderzoek gedaan moet worden. Maar ook 'problemen tussen de oren' moet je serieus nemen. Al zegt dat nog niets over de manier waarop je ermee omgaat. Soms kan negeren of relativeren heel goed werken.
Hieronder zal ik nader ingaan op de gedragskant van de zaak.
In het algemeen werkt het als volgt. Wanneer een kind iets doet wat je goed vindt, geef je hem complimenten, in de hoop dat hij dit gewenste gedrag vaker gaat vertonen. En omgekeerd, wanneer een kind iets doet wat niet mag, zeg je "Nee", of geef je op een andere manier een grens aan, waardoor je verwacht dat hij niet meer doet wat je niet wilt.
Peuters zijn erg ondernemend, en leren in de interactie met hun ouders wat wel en niet mag. Ze zoeken de grenzen van hun ouders op. Het ene kind doet dat veel sterker dan het andere, en wil ook over die grenzen heen gaan. Een peuter is de wereld aan het ontdekken en begrijpt bij veel dingen die verboden zijn, nog niet waaróm die dingen niet mogen.
Wanneer ouders inconsequent zijn, of niet duidelijk genoeg hun grenzen aangeven, leert een kind niet goed om zich aan geboden (dingen die moeten) en verboden (dingen die niet mogen) te houden.
Maar hoe dan ook: een peuter wil het liefst zelf bepalen wat hij wil doen. We noemen dat: de autonomiefase, in de volksmond ook wel de peuterpuberteit genoemd. Het bijbehorende gevecht noemen we de autonomiestrijd.
U gaf helaas te weinig achtergrondinformatie om echt iets te kunnen zeggen over de oorzaak van het probleem, maar ik vermoed dat het bij u om een autonomiestrijd gaat. Er lijkt een machtsstrijd ontstaan te zijn tussen uw zoontje en jullie als ouders. Ik denk daaraan juist vanwege het poepprobleem, ervan uitgaande dat er medisch gezien niets bijzonders aan de hand is (uw kind heeft medicijnen en is dus onderzocht).
Over heel veel dingen in het leven hebben kinderen geen controle, maar wel over zaken als eten, drinken en poepen. Daar hebben hun ouders geen invloed op.
Poepproblemen bij kinderen kunnen onder andere ontstaan door:
Wanneer het poepen dan niet lukt en opgehouden wordt, wordt de ontlasting hard, krijg je buikpijn, doet het poepen pijn, en wordt het steeds lastiger om te poepen. Dan ontstaat er dus een neergaande spiraal. Die kun je doorbreken met laxerende middelen, maar naast het medisch probleem is er meestal ook een psychologisch probleem ontstaan. Ingrijpen met laxeermiddelen is dan niet genoeg.
Uw zoon is nu 3 jaar, maar u wilt toch dat hij met 4 jaar gewoon naar de basisschool gaat, zonder poepproblemen, dat hij goed luistert (ook naar de leerkracht), en dat hij zich lekker voelt tussen de andere kleuters. Daarom is het heel goed dat u nu hulp vraagt, want hoe langer het probleem blijft bestaan, hoe vaster het patroon wordt, en hoe moeilijker het te veranderen is.
U kunt nu twee dingen doen:
Mijn eigen voorkeur zou uitgaan naar een poeppoli. Er wordt dan door een multidisciplinair team (van artsen, psychologen en pedagogen) gekeken naar zowel de medische als de psychologische aspecten van het probleem.
