25 juni 2010 door Henk Boeke
Onze zoon van 6½ jaar is met 5½ naar groep 3 gegaan. Hij verbaast ons en de docent regelmatig met zijn enorme kennis over onderwerpen die hem interesseren, zijn oog voor detail, zijn gedetailleerde tekeningen (als van een 8-jarige) en zijn vermogen om verbanden te leggen.
Hij absorbeert kennis als een spons. Eén keer horen en hij onthoudt het, stelt veel vragen, heeft een levendige fantasie en is soms met zijn gedachten helemaal in zijn eigen wereld. Hij is momenteel (geheel uit zichzelf) bezig met landen en continenten, bestudeert de wereldkaart en tekent die (uit zijn hoofd) na.
Kijkend naar wat wij doen, heeft hij al door dat hij dingen kan opzoeken in een boek met behulp van een inhoudsopgave, en zelfs het principe van een index begint hij al een beetje te vatten. Zaken die kinderen normaliter in groep 4/5 krijgen.
Kortom: in sommige opzichten loopt hij (cognitief) echt voor op zijn leeftijd. Anderzijds geeft de docent aan dat ze bij lezen, schrijven en rekenen (het echte schoolwerk) hem erg moet begeleiden en voor hem moet structureren om hem erbij te houden en ervoor te zorgen dat hij zijn werk echt doet. En op toetsen vanuit de leermethodes en van het Cito-volgsysteem scoort hij heel matig, tot verwondering van zijn docent en ons. Thuis kan hij heel boos worden, bijvoorbeeld als hij moe is na een dag of week vol indrukken en anderzijds als hem iets niet lukt.
Zowel de docent als wij, de ouders, vragen ons af hoe we het beste kunnen omgaan met dit jongetje. Als ik google op kenmerken van hoogbegaafd, autistische stoornissen, ADD, etc. kom ik overal wel een paar eigenschappen van hem tegen maar nergens klopt het plaatje helemaal. Dyslectisch is hij ook niet.
Mijn vraag: heeft het zin om hem te laten testen (en zo ja wat voor test)? Of is de kans groot dat hij "in geen enkel vakje past" en er dus alleen wat algemene adviezen uitkomen, dingen die we zelf ook al uitproberend en ontdekt hadden?
Het is verbijsterend. Vandaag kregen we meerdere vragen zoals die van u. Het patroon is steeds hetzelfde: een intelligent kind, dat prima functioneert en waar niets mee mis lijkt te zijn, maar dat gepresenteerd wordt als een probleemgeval. (Voor de duidelijkheid: we verwijten u niets. U ziet zelf geen probleem, maar u bent aan het twijfelen gebracht door school. Ook dat maakt deel uit van het patroon dat wij vandaag constateerden).
De wedervraag die wij vandaag steeds hebben gesteld, stellen we ook aan u. Wat is nu eigenlijk het probleem? Heeft uw kind ergens last van? Heeft u zelf ergens last van? U noemde zaken als autisme en ADD. Dat zijn psychiatrische stoornissen. Het basiskenmerk van een psychiatrische stoornis is dat het je dagelijkse doen en laten zo sterk beïnvloedt dat je eigenlijk niet goed meer kunt functioneren. Bij uw zoon lijkt dat allerminst het geval.
Hoogbegaafdheid is een ander verhaal. Dat is geen psychiatrische stoornis. Maar zoals u uw zoon beschrijft, dat geldt zo'n beetje voor de hele redactie van Ouders Online, inclusief onze externe deskundigen. We zijn slim, nieuwsgierig, altijd op zoek naar meer kennis, de beste leerlingetjes van de klas, en toch haalden ook wij regelmatig slechte cijfers. Misschien omdat we het té goed wilden doen, of omdat we te veel doordachten bij de toetsvragen, wie zal het zeggen. Maar uiteindelijk hebben we allemaal met succes een vervolgopleiding afgerond, en zijn we allemaal goed terecht gekomen.
Alleen als uw zoon écht gaat onderpresteren (dus niet alleen matig scoort op toetsen, maar ook achterop gaat lopen in de lessen, zich gaat vervelen, zijn interesse verliest, etc.), én als hij zich ongelukkig gaat voelen op school, dan zou je kunnen gaan denken aan hoogbegaafdheid. Waarna je een overstap naar een Leonardo-school zou kunnen overwegen om je kind weer wat gelukkiger te maken.
U vroeg of uw zoon getest zou moeten worden. Waarom zou u dat willen? Wat zou u daarmee willen bereiken? Wat zou de uitslag van zo'n test voor gevolgen kunnen hebben en wat moet je daarmee? Waarop zou uw zoon eigenlijk getest moeten worden?
U zou bijvoorbeeld een intelligentietest kunnen doen. In veel van dit soort gevallen komt daar een zogenaamd 'dysharmonisch profiel' uit. Oftewel: sommige dingen kan hij heel goed, en andere dingen juist minder goed. Wat moet je daarmee? Er bestaan geen dysharmonische scholen... (alleen goede en minder goede docenten, die goed of minder goed kunnen omgaan met de sterke en zwakke kanten van kinderen).
Het enige wat u volgens ons kunt doen, is hopen dat de leerkrachten van uw zoon hem goed kunnen begeleiden. En wat uw eigen rol betreft: probeer hem zoveel mogelijk te steunen en te stimuleren. Toont hij een bepaalde belangstelling of behoefte? Voed hem dan met datgene waar hij om vraagt!
