12 november 2010 door Sanderijn van der Doef
Mijn dochtertje (5) heeft meerdere malen bij een vriendje gespeeld. De eerste keer dat de vader mijn dochtertje terugbracht na het spelen, vertelde hij dat ze doktertje hadden gespeeld. Ik heb daar toen laconiek op gereageerd, omdat het bij de leeftijd hoort.
De laatste keer dat ze bij dit vriendje heeft gespeeld, vertelde ze dat hij met een stokje bij haar vagina had gezeten en dat ze dat niet leuk vond. Ze wilde er verder niet over praten. Ik was toen al behoorlijk verbaasd, en mijn man en ik hebben uitgelegd dat ze nooit tegen haar zin iemand aan haar plassertje hoefde te laten zitten. Het feit dat het vriendje met een stokje had gespeeld, zat mij niet lekker.
Toen het vriendje weer een keertje wilde afspreken, zei mijn dochtertje dat ze niet wilde afspreken bij hem, maar alleen bij ons. Uiteindelijk is ze alleen naar huis gegaan. Onderweg naar huis heb ik "tussen neus en lippen door" gevraagd waarom ze niet bij het vriendje wilde spelen. Toen vertelde ze dat hij altijd doktertje wilde spelen, en dat het pijn had gedaan toen hij met een pijl in haar plassertje had gestoken. De pijl ging er, aldus mijn kleine meid, "helemaal tot aan de vleugeltjes" in. "En dat vond ik niet leuk, mama!"
Ik heb haar toen rustig uitgelegd dat dat inderdaad niet leuk is, en dat dat vriendje dat niet had mogen doen. Andere vriendjes, vriendinnetjes en anderen trouwens ook niet.
Ik heb ooit over het "gewone" doktertje spelen gesproken met andere moeders, die allemaal vertelden dat dit jongetje ook doktertje speelde met hun dochtertjes. Maar ondertussen weet ik niet meer hoe ik hiermee om moet gaan. Ik ben nooit bij het vriendje thuis geweest; mijn dochtertje is altijd thuisgebracht. De ouders ken ik alleen van het schoolplein.
Ik vind het erg moeilijk om er een gesprek over te beginnen, en ik vraag me af of ik niet overdrijf. Ook spookt het door mijn hoofd dat het vriendje misschien wel een incest-slachtoffer is. Hoe weet een kind van 5 immers dat je dingen in het plassertje van een meisje kunt stoppen?
Kunt u mij advies geven? Moet ik dit met de ouders van het vriendje bespreken, en hoe benader ik ze hierover? Moet ik eventueel de school raadplegen of benaderen?
Over doktertje-spelen hebben we het natuurlijk al heel vaak gehad, maar uw vraag is toch weer wat anders dan anders, omdat u geen problemen heeft met seksuele spelletjes op zich, maar dat u zich wel afvraagt hoe je daar nou in de praktijk mee om moet gaan.
Ik kan mij die vraag heel goed voorstellen en ik wil er graag op antwoorden. Eerst nog even de basisprincipes, daarna een aantal suggesties voor de manier waarop je ermee om kunt gaan.
Veel kinderen (van ongeveer 3 tot 7 jaar) houden van doktertje-spelen omdat ze nieuwsgierig zijn naar het blote lichamen en de geslachtsdelen van anderen, en omdat ze het leuk vinden om te experimenteren. Dat is spannend, en geeft ze prettige gevoelens. In feite zijn dat al seksuele gevoelens, al zijn die natuurlijk nog wel kinderlijk van aard.
Bij dit soort spelletjes horen wel duidelijke spelregels:
Bij u dochtertje zijn er meerdere van deze regels overschreden.
Het is goed dat ze zelf heeft aangegeven dat ze niet meer bij het jongetje wil spelen, en dat ze het spelletje niet leuk vond. Althans niet op deze manier. Maar, wat nu te doen?
Omdat u (en uw dochtertje) er niet veel voor voelen dat zij nog bij hem gaat spelen, uit angst dat hij weer op zijn manier doktertje wil spelen, is er nu een ongemakkelijke situatie ontstaan. Het jongetje, maar ook zijn ouders, zullen zich gaan afvragen waarom dat zo is.
Om uit deze situatie te komen, zit er weinig anders op dan alles toch te bespreken met de ouders van het jongetje. De dingen die het jongetje heeft gedaan, zijn immers niet goed. Dat hoeft u natuurlijk niet beschuldigend te zeggen. Vertel gewoon aan een of beide ouders dat u heeft gehoord dat ze doktertje hebben gespeeld, en dat u daar toch wel wat bedenkingen bij heeft.
U kunt uitleggen dat u er op zich niets op tegen heeft dat ze doktertje spelen, maar dat ze zich dan wel aan duidelijke spelregels moeten houden (zie boven). Vervolgens kunt u vertellen dat hun zoontje de laatste keer een stokje – en daarna zelfs een pijl – in de vagina van uw dochtertje heeft gedaan, en dat u dat niet prettig vindt. U kunt daaraan toevoegen dat uw dochtertje dat ook niet leuk heeft gevonden.
Uw dochtertje heeft gezegd dat ze voorlopig even niet meer bij het vriendje thuis wil spelen, maar dat hij altijd welkom is bij haar. Dat is prima. Maar als hij inderdaad een keer bij jullie thuis komt spelen, dan zou ik hem ook nog eens de regels van het spel uitleggen.
Een andere mogelijkheid is dat u de ouders er verder buiten laat, maar dat u zich beperkt tot instructies aan het jongetje. U kunt hem uitleggen dat u niet wilt dat hij dingen in de vagina van uw dochter stopt (zonder dat u hem beschuldigt of bestraft voor wat er in het verleden is gebeurd).
De keuze is aan u, en is afhankelijk van uw relatie met zijn ouders. U bent de enige die die inschatting kunt maken.
Ik vind het wat ver gaan om te vermoeden dat dit jongetje een slachtoffer van seksueel misbruik zou kunnen zijn. Dat is natuurlijk niet uitgesloten, maar het hoeft helemaal niet zo te zijn.
Veel kinderen hebben nu eenmaal een natuurlijke neiging om bij doktertje-spelen iets in de vagina of het poepgaatje van het andere kind te stoppen. Als je ziek bent, stopt je moeder (of je vader, of de dokter) toch ook een thermometer in je billen? Zo denken kinderen.
Het feit dat andere ouders gelijksoortige ervaringen hebben met dit jongetje, wil nog steeds niets zeggen. Misschien is hij net wat dwingender hierin dan andere jongetjes.
Mijn ervaring – als moeder, maar vooral ook als kinder-seksuologe – is dat heel veel kinderen de behoefte hebben om iets in het lichaam van andere kinderen te stoppen. Daarom zijn afspraken hierover ook zo belangrijk, als je merkt dat je kinderen doktertje gaan spelen.
Tot slot uw vraag of u de dingen die er gebeurd zijn, zou moeten bespreken met school. In deze situatie vind ik dat volstrekt niet nodig. Dit is op de eerste plaats iets tussen u en de ouders van het jongetje.
